Kıbrıs’tan Britanya’ya Uzanan Bir Ada İnsanı Taner Baybars

Yıl 2018, Cilt: 1 Sayı: 2, 79 - 94, 06.02.2018

Meral Demiryürek

Öz

Taner Baybars (1936-2010) edebî kişiliği ile eserlerinde, Kıbrıs’ın çok kültürlü eklektik atmosferinin izlerini barındıran ve içinde doğup büyüdüğü Ada’nın orijinal özelliklerini taşıyan bir aydındır. Hayatını 1950’li yıllardan itibaren İngiltere ve Fransa’da sürdürdüğü ve Fransa’da vefat ettiği için ne Kıbrıs’ta ne de Türkiye’de Baybars ve eserleri üzerine yakın zamana kadar kapsamlı çalışmalar yapılmamıştır. O, bir şair, yazar ve ressamdır. Taner Baybars’ı üzerinde çalışma yapılacak kadar değerli ve farklı kılan birçok özellikleri vardır. Henüz 18 yaşında iken ilk şiir kitabı Mendilin Ucundakiler’i (1954) yayımlamış olması önemli ve dikkate değer bir ayrıntıdır, çünkü onun sanata, bilhassa edebiyata ilgisinin ne kadar erken yaşlarda başladığını bu eseriyle anlamak mümkündür. Mendilin Ucundakiler’i Türkçe yayımladıktan sonra İngiltere’ye gitmesi ve orada tamamıyla İngilizce eserler vermeye yönelmesi bir diğer önemli ayrıntıdır. Bugün yayımlanan çeşitli türlerdeki (şiir, roman, oyun…) eserlerine ve yayımlanmayan evrakına bir bütün halinde bakıldığında İngilizce eserler toplamıyla karşılaşılır. Bunlara ilave olarak, bazı Fransızca şiirleri de vardır. Bu durum, Taner Baybars’ı kolonyal bir kimlik haline getirir. Kıbrıs’tan İngiltere’ye giden ve İngiliz vatandaşı olarak hayatını sürdüren yazar, böylece Türk kimliğini İngiliz kimliğiyle birleştirerek edebî verimlerinde uluslararası ve evrensel bir altyapıyı kurmayı tercih eder. Ancak Türk edebiyatına hizmet etmeye de devam eder. Çeşitli İngilizce dergilere Türk şiiri özel sayısı hazırlamak, Türk edebiyatında önemli yeri olan kimi şairlerin eserlerini İngilizceye çevirerek yayımlamak ve BBC radyosunda Türk şiiri programları düzenlemek yaptığı önemli çalışmalar arasında sayılabilir. Baybars’ın Kıbrıs’ta geçen çocukluk ve gençlik anılarını İngilizce ve Türkçe olarak yayımlaması Ada kültürüne dair önemli bir diğer katkıdır. 

Anahtar Kelimeler

Kıbrıs kültürü, İngiltere, Mendilin Ucundakiler, Gülten

Kaynakça

• KAYNAKLAR AKIN, Oya “3. Ölüm Yıldönümünde Taner Baybars”, www.yeniduzen.com (Erişim tarihi: 8.7.2015). ALTAY, Hasan Şefik (1965) Kıbrıs Türk Şiiri Antolojisi, Lefkoşa, Kıbrıs Türk Maarif Dairesi Yayınları. BAYBARS, Taner (1954) Mendilin Ucundakiler, Lefkoşa, Çardak Yayınları. _______________ (1997) Uzak Ülke: Bir Kıbrıs Çocukluğu, İstanbul, YKY. _______________ (2006) “Poems by Mehmet Yashin (1979-2004)” Poscolonial Studies, Vol. 9, No. 3, pp. 325-328. (Erişim tarihi: 12.8.2016) _______________ (2007) Tilki ve Çobanaldatan/Toplu Şiirler 1951-2001. İstanbul, YKY. ________________ (2014) İspinozlar, Lefkoşa, Işık Kitabevi. CHEVALIER, Tracy (1991) Comtemporary Poets, London: St. James Press. Girne Millî Arşiv ve Araştırma Dairesi, Halil Fikret Salih Evliya dosyası. REG. No. 113. KAPPLER, Matthias. “Remembering a Childhood in Cyprus: Taner Baybars ‘Smellspace’ and Multiculturalism in His Autobiography, Plucked in a Far-Off land”. Turkish Literature and Cultural Memory. (Edited by Catharina Dufft.) (https://core.ac.uk/download/pdf/53166619.pdf) KARAHASAN, Hakan “Vatansız Şair Taner Baybars Üzerine Son Derece Kişisel Bir Yazı” akademia.edu (Erişim tarihi: 11.4.2016). Nazım Hikmet (1972) The Day Before Tomorrow (Translated by Taner Baybars), Oxford, Carcanet Press. NESİM, Ali (1987) Batmayan Eğitim Güneşlerimiz, Lefkoşa, KKTC Milli Eğitim ve Kültür Bakanlığı Yayınları. “Şiir Otobüsü Yolculuğuna Devam Ediyor” Gündem Kıbrıs (Erişim tarihi: 9.7.2015). “The Society of Authors, Grant for authors”, Literary Review, August 2013, Issue 412, p. 43.