ŞANLIURFA’DAKİ SOĞMATAR KÜLT ALANINDAN BİR ASLAN KABARTMASI TASLAĞI

Yıl 2019, Sayı: 41, 136 - 142, 31.03.2019

Bahattin Çelik Süheyla İrem Mutlu Semih Mutlu

https://doi.org/10.17498/kdeniz.527490

Cited By: 4

Öz

Bu makalenin konusu, Şanlıurfa’nın merkez ilçesindeki Soğmatar
kült alanında bulunan bir aslan kabartması taslağının tarihlendirilmesidir. Soğmatar
kült alanında bulunan bu aslan kabartması taslağı oldukça büyük olup genellikle
M.Ö. I. binde kapı aslanı tarzında yapılmış bir eser olarak karşımıza
çıkmaktadır. Ayrıca yüksek kabartma tekniği ile yapılmış olan aslan kabartması
taslağı bazalt taşı yerine kalker taşından yapılmış olması da bölgede bulunan
diğer aslan kabartmalarından farklılık göstermektedir. Soğmatar kült alanı Şanlıurfa’nın
60 km güneydoğusunda yer alan Tektek Dağları denen bir bölgenin içinde bulunur.
Harran ören yerinin 40 km kuzey doğusunda yer almaktadır. Soğmatar kült alanı
günümüzde Yağmurlu adında bir köy yerleşiminin içinde yer alır. Kült alanı
kalker kayalıkların bulunduğu bir bölgenin içine kurulmuştur. Soğmatar kült
alanının eskiden bölgedeki tek su kaynağına sahip bir yer olduğu yöre halkı
tarafından söylenmektedir. Makalemizin konusunu oluşturan aslan kabartması
taslağının boyutları yaklaşık 3,35m X 3,60m olup kalker taşından yapılmıştır. Soğmatar
kült alanının batısında, doğuya bakan kayalık bir tepenin yamacında yer
almaktadır. Aslan kabartması taslağı taş ocağının içinde yer almaktadır. Bu yazıda,
aslan kabartması tam olarak detaylı yapılmamış olduğundan mevcut aslan
kabartmasına taslak denilmiştir. Aslan kabartması taslağının boyutlarının büyük
yapılmış oluşu ve Soğmatar kült alanında yapılan yüzey araştırmalarında M.Ö. I.
bine ait seramik buluntuların ele geçmiş olmasından dolayı bu aslan kabartması
taslağını Erken Demir Çağı’na M.Ö. 9-7. yüzyıla tarihlendirmek gerekir. 

Anahtar Kelimeler

Erken Demir Çağı, Şanlıurfa, Soğmatar, Kapı Aslanı, Arslan Tash, Taş Ocağı, Kabartma

Kaynakça

• ALBAYRAK, Y., (2016) "Edessa'da Paganizm ve Hıristiyanlık." Karadeniz, sayı 32, 316-324.ALBAYRAK, Y., (2017) "Şanlıurfa Kale Eteği Nekropolü Kaya Mezarları." Karadeniz, sayı 36, 279-289.ALBAYRAK, Y., (2018a) "Şanlıurfa'dan Loculuslu Kaya Mezarları." Karadeniz, sayı 37, 179-187.ALBAYRAK, Y. (2018b) "Sogmatar Nekropolü 2016 Yılı Temizlik Çalışmaları" 39. Kazı Sonuçları Toplantısı. 22-26 Mayıs 2017 Bursa. 3. Cilt, Star Matbaacılık, Bursa, 525-544.ALBAYRAK, Y. ve S.İ. MUTLU, (2014) "Soğmatar Kutsal Alanı ve Yakın Çevresi Yüzey Araştırması, 2012." 31. Araştırma Sonuçları Toplantısı. 27-31 Mayıs 2013 Muğla. 2. Cilt, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Basımevi, Yayın No. 163/2, Muğla, 337-352.ALBAYRAK, Y. ve S.İ. MUTLU, (2015) "Soğmatar Kutsal Alanı ve Yakın Çevresi Yüzey Araştırması, 2013." 32. Araştırma Sonuçları Toplantısı. 02-06 Haziran 2014 Gaziantep. 2. Cilt, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü Yayınları,, Yayın No. 168/2, Ankara, 259-278.ALBAYRAK, Y. ve S.İ. MUTLU, (2018) "Harran ve Soğmatar'da Sin Kültünün Varlığı." Karadeniz, sayı 37, 133-144.ALBENDA, P. (1988) "The Gatewey and Portal Stone Reliefs from Arslan Tash." Bulletin of the American Schools of Oriental Research, sayı 271, 5-30.GALTER, von H.D. (2007) "Die Torlöwen von Arslan Tash." Wiener Zeitschrift für die Kunde des Morgenlandes, sayı 97, 193-211. SCHMIDT, K. (1998). “Beyond Daily Bread: Evidence of Early Neolithic Ritual from Göbekli Tepe.”, Neo-Lithics Vol. 2/98, 1-5.THUREAU-DANGIN, F. - A. BARROIS ve G. DOSSIN (1931) Arslan Tash,Librairie Orientaliste Geuthner, Paris.