ÇOCUKLUK DENEYİMLERİ ÖLÇEĞİNİN TÜRKÇEYE UYARLANMASI

Yıl 2013, Cilt: 21 Sayı: 4, 1541 - 1550, 15.07.2016

Ahmet Akın Recep Uysal Nihan Çitemel

Öz

Bu araştırmanın amacı Çocukluk Deneyimleri Ölçeğinin (ÇDÖ; Gilbert, Cheung, Grandfield, Campey ve Irons, 2003) Türkçe formunun geçerlik ve güvenirliğini incelemektir. Araştırma 373 lise öğrencisi üzerinde yürütülmüştür. Doğrulayıcı faktör analizinde 15 maddeden ve üç boyuttan (değersizlik içeren anılar, boyun eğdirici anılar ve tehdit edici anılar) oluşan modelin iyi uyum verdiği görülmüştür (x²=163.71, sd=86, p=0.0000, RMSEA=.049, NFI=.95, CFI=.97, IFI=.97, SRMR=.043). Ölçeğin faktör yükleri .36 ile .68, madde toplam korelasyon katsayıları ise .33 ile .60 arasında sıralanmaktadır. Ölçeğin iç tutarlılık güvenirlik katsayısı değersizlik içeren anılar alt boyutu için .57, boyun eğdirici anılar alt boyutu için .71 ve tehdit edici anılar alt boyutu için .78, ölçeğin bütünü için .85 olarak bulunmuştur. Bu sonuçlar ölçeğin Türkçe formunun geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Çocukluk deneyimleri, geçerlik, güvenirlik

THE VALIDITY AND RELIABILITY OF TURKISH VERSION OF THE EARLY LIFE EXPERIENCES SCALE

Öz

This study investigated the validity and reliability of the Turkish Version of the Early Life Experiences Scale (ELES; Gilbert, Cheung, Grandfield, Campey, & Irons, 2003). The sample of study consists of 373 high school students. Results of confirmatory factor analysis demonstrated that the fifteen items loaded on three factors (threat, submissiveness, and unvalued) and the three-dimensional model was well fit (x²=163.71, df=86, p=0.0000, RMSEA=.049, NFI=.95, CFI=.97, IFI=.97, SRMR=.043). Factor loadings ranged from .36 to .68 and the corrected item-total correlations of ELES ranged from .33 to .60. Internal consistency reliability coefficients were .57 for threat subscale, .71 for submissiveness subscale,.78 for unvalued subscale, and .85 for overall scale. These results demonstrate that this scale is a valid and reliable instrument.

Anahtar Kelimeler

early Life Experiences, validity, reliability

Kaynakça

• Bal, S. (2010). Çocukluk örselenme yaşantıları, ana-baba-ergen ilişki biçimleri ve sosyal des- tek algısının, kural dışı davranışlarla ilişkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çuku- rova Üniversitesi, Adana.
• Corey, G. (2000). Theory and Practice of Counseling and Psychoterapy, Wadsworth Publis- hing; Sixth edition.
• Elkind, D. (1979). Erik Erikson: İnsanda gelişimin sekiz evresi. (çev. Ali Dönmez) A.Ü Eği- tim Fakültesi Dergisi, Cilt 12, Sayı:1–4.
• Gardiner, H. W. ve Gander, M. J. (2010). Çocuk ve Ergen Gelişimi. (çev. Ali Dönmez, Bekir Onur, Nermin Çelen) Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
• Gilbert, P., Cheung, M., Grandfield, T., Campey, F., and Irons, C. (2003). Assessment recall of threat and submissiveness in childhood: Development of a new scale and its relation- ship with depression, social comparison and shame. Clinical Psychology and Psychothe- rapy,10, 108–115.
• Gluckman, P.D., Hanson, M. A. and Beedle, A.S. (2007). Early Life Events and Their Conse- quences for Later Disease: A Life History and Evolutionary Perspective, Amerıcan Jour- nal Of Human Biology, 19, 1–19.
• Hall, C.S. and Lindzey, G. (1978). Theories of Personality, 3rd Ed. New York: John Wiley & Sons.
• Hu, L. T., Bentler, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structural analy- sis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling, 6, 1-55.
• Jersild, A. (1983). Çocuk Psikolojisi. (çev. Gülseren Günçe) Ankara Üniversitesi Eğitim Bi- limleri Fakültesi, Eğitim Araştırmaları Merkez, (EFAM), Yayın No:4.
• Joreskog, K. G. and Sorbom, D. (1996). LISREL 8 reference guide. Lincolnwood, IL: Scien- tific Software International.
• Kağıtçıbaşı, Ç. (1996). İnsan ve İnsanlar (9.Baskı). İstanbul: Evrim Yayınları.
• Morgan, C. T. (1990). Psikolojiye Giriş. (çev. H. Arıcı ve diğerleri) Ankara: Hacettepe Üni- versitesi Psikoloji Bölümü Yayınları.
• Önder, A., Gülay, H. (2007). Annelerin Kabul Red Düzeyi İle Çocuklarının Empati Becerisi Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22 (2), 23-30.
• Özdamar, K. (2004). Paket programlar ile istatistik veri analizi 1. Eskişehir: Kaan Kitabevi.
• Perry, B.D., Pollard, R.A., Blakley, T.L., Baker, W.L., & Vigilante, D. (1995). Childhood trauma, the neurobiology of adaptation and ‘use—dependent’ development of the brain: How ‘states’ become ‘traits’. Infant Mental Health Journal, 16, 271–291.
• Pyone, J.S.,Isen, M.A. (2011). Positive affect, intertemporal choice, and levels of thinking: Increasing consumers’ willingness to wait. Journal of Marketing Research, 8 (3), 532-543.
• Rutter,M., Dunn, J., Plomin, R., Simonoff, E., Pickles,A., Maughan, B., Ormel, J., Meyer, J., and Eaves, L. (1997). Integrating Nature and Nurture: Implications of person–environ- ment correlations and interactions for developmental psychopathology. Development and Psychopathology, 9, 335–364.
• Savaşır, I. (2004). Duygudurum Bozuklukları. In Davison G.C., Neale, J.M (Eds.) Anormal Psikolojisi (İ. Dağ Çeviri Editörü). (s. 234-271). Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayın- ları, (Eserin orijinali 1998’de yayımlandı).
• Schore, A. (2001). The Effects 0f Early Relational Trauma 0n Right Brain Development, Affect Regulation, and Infant Mental Health. Infant Mental Health Journal, 22, 201–269.
• Sipahi, B. Yurtkoru, E. S. ve Çinko, M. (2008). Sosyal bilimlerde SPSS’le veri analizi. İstan- bul: Beta Basım Yayım Dağıtım.
• Tabachnick, B. G. , Fidell, L. S. (2007). Using multivariate statistics. Boston: Allyn and Bacon.
• Teicher, M.H. (2002). Scars That Won’t Heal: The Neurobiology of the Abused Child. Scien- tific American, 286, 54–61.
• Turner, P. P., Sarason, I. G., and Sarason B. R. (2001). Exploring the Link Between Parental Acceptance and Young Adult Adjustment. Cognitive Therapy and Research, 25, 185-199.
• Ünal, F. (2003). Ailede Çocuk İstismarı ve İhmali, Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12 (1), 9-18.