Ortaöğretim Okulu Yöneticilerinin Dağıtımcı Liderlik Rollerine İlişkin Öğretmen Algıları

Yıl 2016, Cilt: 24 Sayı: 3, 1015 - 1032, 15.07.2016

İmam Bakır Arabacı Songül Karabatak Hakan Polat

Öz

Bu araştırmada, ortaöğretim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin okul müdürlerinin dağıtımcı liderlik davranışları ile ilgili algılarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada genel tarama modeli bir yöntem kullanılmıştır. Veriler, “Dağıtımcı Liderlik Hazır Bulunuşluk Ölçeği (DLHBÖ)” aracılığı ile toplanmıştır. Araştırma bulgularına göre, öğretmenler yöneticilerinin dağıtımcı liderlik davranışlarını; Misyon, Vizyon ve Hedefler ve Liderlik Uygulamaları alt boyutlarında “Arasıra”; Okul Kültürü ve Ortak Sorumluluk alt boyutlarında ise “Genellikle” düzeyinde sergilediklerini belirtmişlerdir. Yöneticilerin göstermiş oldukları dağıtımcı liderlik davranışları, öğretmenlerin okuldaki çalışma süresi değişkenine göre tüm alt boyutlarda; cinsiyet ve okul türü değişkenlerine göre Misyon, Vizyon ve Hedefler alt boyutlarında anlamlı farklılık gösterirken, öğrenim durumu ve görev türü değişkenlerine göre anlamlı bir farklılık göstermemektedir.

Anahtar Kelimeler

Ortaöğretim okulu yöneticileri, dağıtımcı liderlik davranışları, öğretmen algıları

The Perceptions Of Teachers On Secondary School Administrators’ Distributional Leadership Roles

Öz

In this study is aim to determine the perceptions of secondary school teachers about their principals’ distributional leadership behaviours. The study was a descriptive survey, used scanning model. The data of study was collected with “Distributed Leadership Readiness Scale (DLRS)”. According to the findings, the secondary school teachers make statements about their principals’ distributional leadership behaviour exhibition as “Sometimes” level for Mission, Vision and Goals and Leadership Practices sub-dimensions, and as “Usually” level for School Culture and Shared Responsibility sub-dimensions. According to teachers’ working years in the school variable, it was observed significant differences in all the sub-dimensions. While it was observed significant differences according to gender and type of school variables in Mission, Vision and Goals sub dimensions, it was not observed any differences according to education level and the type of task variables.

Anahtar Kelimeler

Secondary school principals, distributional leadership behaviours, teachers’s perception

Kaynakça

• Baloğlu, N. (2011, Ağustos). Dağıtımcı Liderlik: Okullarda Dikkate Alınması Gereken Bir Liderlik Yaklaşımı. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(3), 127-148.
• Binbaşıoğlu, C. (1983). Eğitim yöneticiliği. Ankara: Binbaşıoğlu Yayınevi.
• Bridge, B. (2003). Eğitimde vizyoner liderlik ve etkin yöneticilik. İstanbul: Beyaz Yayınları .
• Celep, C. (2004). Dönüşümsel liderlik. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Çağlar, A., Yakut, Ö., Karadağ, E. (2005). İlköğretim okulu müdürlerinin öğretmenler tarafından algılanan kişilik özellikleri ve liderlik davranışları arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi. Ege Eğitim Dergisi, (6)1, 61-80.
• Çelik, V. (2004). Liderlik. Eğitim ve okul yöneticiliği el kitabı. Yüksel Özden (Ed.). Ankara: Pegem Akademi
• Çelik, V. (2011). Yönetim ve Liderlik Kuramları. V. Çelik içinde, Türk Eğitim Sistemi ve Okul Yönetimi (s. 90). Ankara: Pegem Akademi.
• Elmore, R. (2000). Building a new structure for school leadership. Washington, DC: The Albert Shanker Institute.
• Erkuş, R. (1997). İlköğretim okulları müdürlerinin liderlik davranışları, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Eryılmaz, F. (2006). Endüstri meslek lisesi okul müdürlerinin dönüşümcü liderlik özelliklerine sa- hip olma düzeyleri, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Gronn, P. (2002). Distributed leadership as a unit of analysis. The Leadership Quarterly, 13, 423–451
• Gordon, Z. V. (2005). The effect of distributed leadership on student achievement (Doctoral dis- sertation, Central Connecticut StateUniversity, 2005). Dissertation Abstracts International, DAI-A 66/12, June 2006, 101.
• Hair, J. F.,Tatham, R. L., Anderson, R. E. ve Black, W. (1998). Multivariate Data Analysis. New York: Prentice Hall.
• Harris, A. (2002). Distributed leadership in schools: Leading or misleading. Management in Edu- cation, 16(5), 10-13.
• Hayduk, L. A. (1996). Lisrel issues, debates, and strategies. London: The John Hopkins University Press.
• Hofstede, G. (1980). Culture’s consequences: International differences in work-relatedvalues. Tho- usandOaks, CA: Sage.
• Hoy, W. K.,Miskel, C. G. (2010). Eğitim yönetimi teori, araştırma ve uygulama. (Çeviri: Selahattin Turan) (7. Baskı), Ankara: Nobel Yayınları
• Hulpia, H.,Devos, G., ve Rosseel, Y. (2009). Development and validation of scores on the distri- buted leadership inventory. Educational and Psychological Measurement, 69(6), 1013-1034.
• İlğan, A, (2010). Türk eğitim sistemi ve okul yönetimi, Örgüt ve yönetim bilimine giriş. Hasan Basri Memduhoğlu ve Kürşad Yılmaz (Ed.), (s. 93) Ankara: Pegem Akademi
• Koçak, F., Helvacı, M. A.(2011) Okul yöneticilerinin etkililiği (Uşak İli Örneği). Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 1(1), 33-55.
• Korkmaz, E., Gündüz, H. B. (2011). İlköğretim okulu yöneticilerinin dağıtımcı liderlik davranışlarını gösterme düzeyleri. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 1 (1), 123 - 153
• Kouzes, J. ve Posner, B. (2001). Leadership practices inventory. San Francisco: Jossey-Bass.
• Lambert, L.,Walker, D., Zimmerman, D. P., Cooper, J. E., Lambert, M. D., Gardner, M. E., Szabo, M. (2002). The constructivist leader (2nd ed.). New York: Teachers College Press.
• Leithwood, K.,Mascall, B., Strauss,T., Sacks, R., Memon, N. ve Yashkina, A. (2007) Distributing leadership to make schools smarter. University of Toronto, OISE.
• Oğuz, E., (2010). Dağıtılmış liderlik. Hasan Basri Memduhoğlu ve Kürşad Yılmaz içinde, Yönetim- de Yeni Yaklaşımlar, (s. 157-164). Ankara: Pegem Akademi
• Özdemir, M. (2012). Dağıtımcı liderlik envanterinin Türkçe uyarlaması: Geçerlik ve güvenirlik çalışmaları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi [Educational Administration: Theory and Practice], 18(4), 575-598.
• Spillane, J. P. 2005. Distributed leadership. The Educational Forum69(2): 143–50.
• Stodgill, R. M. 1974. Handbook of leadership: A Survey of Literature. Free Press: New York.
• Sümer, N. (2000). Yapısal eşitlik modelleri: temel kavramlar ve örnek uygulamalar. Türk Psikoloji Yazıları,3 (6), 49 -74.
• Şimşek, Ö. F. (2007). Yapısal eşitlik modellemesine giriş Temel ilkeler ve LISREL uygulamaları. Ankara: Ekinoks
• Şentürk, C., Sağnak, M. (2012). İlköğretim okulu müdürlerinin liderlik davranışları ile okul iklimi arasındaki ilişki. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi,10(1), 29-47
• Terrell, H. P. (2010). The Relationship of the Dimensions of Distributed Leadership in Elementary Schools of Urban Districts and Student Achievement. ProQuest LLC.
• Üstündağ, M. (1975). Ticaret lisesi müdürlerinin okul yönetimindeki liderlik davranışları, Yayınlan- mamış Doktora Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Yavuz, M. (2006). İlköğretim okulu müdürlerinden beklenen roller ve karşılanma düzeyleri,Yayın- lanmamış Doktora Tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Yörük, S., Sağban, Ş. (2012).Okul müdürlerinin kültürel liderlik rollerinin öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeyine etkisi. Turkish Studies- International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 7(3), 2795-2813.
• Yukl, G. (1998). Leadership in Organizations (4th ed.). Prentice Hall: Upper Saddle River, NJ.