Eğitimde Eşitlik Politikalarının Amartya Sen’in Kapasite Yaklaşımı açısından Analizi

Yıl 2018, Cilt: 26 Sayı: 4, 1187 - 1194, 15.07.2018

Şermin Külahoğlu

https://doi.org/10.24106/kefdergi.433439

Cited By: 1

Öz

Eğitimin demokratikleşmesi yönündeki sosyo-politik
arayışlar, öncelikle herkese eğitilme hakkı talebiyle başlamış, sonraki dönemlerde, herkese eşit muamele hakkı, yani eğitim alma hakkının, kişisel
ve ailesel durumuna bağlı sonuçlarla engellenmemesi istenmiştir. 70li yılların
sonunda ise şans eşitliğinden de öte, sonuçların eşitliğini hedefleyen onarıcı
denge politikaları ve girişimler gündeme gelmiştir.

Bu çalışmada, eğitimde demokratikleşme arayışına
ilişkin tüm bu değişimlerin, A. Sen’in, gerçek özgürlüklere atıf yapan kapasite
geliştirmeye odaklı eşitlik anlayışının hayata geçmesini ne ölçüde sağlayabildiği
irdelenmiştir. Eğitimde eşitlik algısında, tarihsel süreç boyunca yaşanan gelişmelerin,
eğitimde eşitsizlikleri ne ölçüde azaltabildiği sorusuna yanıt aranmıştır.  

A. Sen’in kuramı, eğitim eşitsizliklerinin kaynağındaki frenleyici süreçleri incelemeye
uygun bir kuramsal çerçeve sunmaktadır. Sen’in
kapasite yaklaşımıyla, ölçülebilir değişkenler olarak görülmediği
için değerlendirme dışına itilen, kilit roldeki faktörler, ölçülebilir
analizler içine dahil edilebilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Amartya Sen, Kapasite Kuramı, eğitim reformları

Analysis of Equality Policies in Education in terms of Amartya Sen’s Capacity Approach

Öz

Socio-political quests toward the democratization of education started firstly with the demand for giving everybody the right to education; in later terms, it was demanded that the right to equal treatment, that is to say, the right to education should not be hindered by the outcomes related to their personal and familial statuses. Moreover, in the late 70’s, beyond the chance equality, restorative balance policies and attempts aiming at the equality of outcomes came to the fore.

In this study, it was examined the extent to which all these changes related to the quest for democratization in education helped A. Sen’s equality understanding focusing on capacity development and referring to real freedoms be put into practice. In the perception of equality in education, an answer was sought to the question ‘To what extent did the developments having been experienced throughout the historical process decrease inequalities in education?

A. Sen’s theory provides an appropriate theoretical framework for examining the braking processes in the source of educational inequalities. With Sen’s capacity approach, the key factors left out of evaluation on the grounds that they are not regarded as measurable variables can be included in measurable analyses.

Anahtar Kelimeler

Amartya Sen, Capacity Theory, education reforms

Kaynakça

• Aydoğanoğlu, E. (2014). BM İnsan Hakları Bildirgesi’nde eğitim maddeleri bağlamında eğitimde “fırsat eşitliği” mi, “eğitim hakkı” mı? Eylul 2017: http://politeknik.de/p6023/
• Ateş, H. & Burgaz, B. (2014). Türkiye, ABD ve Finlandiya Öğretmen Yetiştirme Sistemlerine İlişkin Öğretmen Adaylarının Görüşleri ve Türkiye’deki Sistemin Geliştirilmesine İlişkin Öneriler. K.Ü. Kastamonu Eğitim Dergisi 23 (4), 1710-1722
• Blais, MC, Gauchet, M, & Ottavi, D (2002). Pour une philosophie politique de l'éducation. Six questions d'aujourd'hui. Paris : Bayard Éditions.
• Bonvin, J.-M. & Farvaque, N. (2008). Amartya A.Sen. Une politique de la liberté. Paris : Michalon.
• Draelants, H (2006). Politiques d’éducation et changement institutionnel.Université Catholique de Louvain : Thèse de doctorat non publiée.
• Dubet, F (2004). L’école des chances. Qu’est-ce qu’une école juste ? Paris : Seuil, La république des idées.
• Dupriez V, Orianne J-F & Verhoeven M (Eds) (2008), De l’école au marché du travail : l’égalité des chances en question. Berne : Peter Lang.
• ERG (2017). Eğitim izleme raporu 2016-17. İstanbul: ERG
• Farvaque, N (2008) « Les apports de l’approche par les capacités de A.Sen pour penser l’action publique en éducation », in V Dupriez, J-F.
• İnsel, A. (2000) “Özgürlük Etiği Karsısında İktisat Kuramı: Amartya Sen‟in Etik İktisat Öğretisi”, Toplum ve Bilim, sayı: 86, s. 7-21.
• Karan, U. (2017). Görmezlikten gelinen eşitsizlik: Türkiye’de Romanların barınma ve eğitim hakkına erişimi. Temmuz 2017, http://minorityrights.org/wp-content/uploads/2017/06/MRG_Rapor.pdf
• Letor C &t Mangez E, (2008) « Tensions autour de la notion de compétence : une pédagogie invisible dans un contexte d’objectivation des résultats » in Dupriez V,
• Orianne J-F. et Verhoeven M (Eds), De l’école au marché du travail : l’égalité des chances en question. Berne : Peter Lang.
• Mangez, E & Mangez, C (2007) « La pédagogie : une affaire de classes sociales? » in V.Dupriez et G.Chapelle (Eds.), Enseigner. Paris : PUF.
• Maroy, C (2006) Ecole, régulation et marché Paris: PUF
• MEB ODSGM (2017). İzleme değerlendirme raporu 2016. Ankara: MEB.
• Olympio, N. (2008). Mesure de l’égalité des chances des systèmes éducatifs à travers le rôle de l’environnement familial de l’étudiant : une compa¬raison internationale, Mémoire de maîtrise de recherche en économie, Université de la Méditerranée.
• Özgözcü, S. (2017) Kurumsal İmaj, Örgüt Kültürü ve Örgütsel Özdeşleşme İlişkisi Kastamonu Eğitim Dergisi. Mart 2017 Cilt:25 No:2
• Salais, R.&, Villeneuve, R, 2006, Développer les capacités des hommes et des territoires en Europe, Lyon, Anact).
• Sen, A (2003), Evrensel Bir Değer Olarak Demokrasi, Liberal Düşünce, Sayı: 32, ss.5-16.
• Sen, A. (2004). Özgürlükle kalkınma A.Sen, A. (1999). Development as Freedom. New York: Knopf Press. (cev.: Y. Alogan). İstanbul: Ayrıntı.
• Sen, A. (2009). L’idée de justice. Paris : Flammarion.
• Sen, A. (2010). Kimlik ve şiddet: Kader Yanılsaması. İstanbul: Optimist.
• TEDMEM (2016). 2016 eğitim değerlendirme raporu. Temmuz 2017, https://tedmem.org/download/2016-egitim-degerlendirme-raporu?wpdmdl=2010
• Verhoeven, M, Orianne, J.F. & Dupriez, V. (2007), Vers des politiques d’éducation capacitantes Formation Emploi, 98, 93-108. Walzer, M (1997). Sphères de justice. Paris : Seuil.