Okul Öncesi Öğretmen ve Öğretmen Adaylarının Eğitim İnançları ve Özyeterlik İnançları Üzerine Bir İnceleme

Yıl 2019, Cilt: 27 Sayı: 3, 1123 - 1140, 15.05.2019

Aslı Balcı Adnan Küçükoğlu

https://doi.org/10.24106/kefdergi.2712

Cited By: 3

Öz

Bu
araştırma okul öncesi öğretmenlerinin ve öğretmen adaylarının eğitim inançları
ile özyeterlik inançlarını çeşitli değişkenler açısından incelemek amacıyla
yapılmıştır. Genel tarama ve ilişkisel tarama modelinde yapılan çalışma;
Erzurum ili merkez ilçelerinde resmi anasınıfı ve anaokullarında görev yapan
165 okul öncesi öğretmeni ve Atatürk Üniversitesi Kâzım Karabekir Eğitim
Fakültesi Okul Öncesi Eğitimi Ana Bilim Dalında öğrenim görmekte olan 106 son
sınıf öğrencisi ile yürütülmüştür. Araştırmada okul öncesi öğretmenlerinin ve
öğretmen adaylarının eğitim inançlarını belirlemek üzere Yılmaz,  Altınkurt ve Çokluk  (2011) 
tarafından geliştirilen “Eğitim İnançları Ölçeği”, özyeterlik
inançlarını belirlemek için ise Tepe ve Demir (2012) tarafından geliştirilen
“Okul Öncesi Öğretmenlerinin Öz-Yeterlik İnançları Ölçeği” kullanılmıştır.
Araştırmadan elde edilen verilerin analizinde normal dağılım gösterdiği
belirlenen değişkenler için ise bağımsız örneklemler için t testi, pearson
momentler çarpımı korelasyon analizi ve yapısal eşitlik modeli kullanılmıştır. Araştırma
sonucunda ilerlemecilik ve varoluşçuluk eğitim inancına yakın olan okul öncesi
öğretmen adayları ve öğretmenlerinin özyeterlik inançlarının daha yüksek
düzeyde olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Eğitim inancı, okul öncesi öğretmeni, okul öncesi öğretmen adayı, özyeterlik inancı

An Investigation on Educational Beliefs and Self-Efficacy Beliefs of Preschool Teachers and Teacher Candidates

Öz

This study was conducted to investigate education and
selfefficacy beliefs of teachers and candidate teachers in the respect of
different variables. Totally 165 preschool teachers serving at official nursery
schools in the centre of Erzurum city and 106 last grade students attending at
Atatürk University Kâzım Karabekir Education Faculty Preschool Teaching
Department participated in the study, conducted in common and relative scanning
model. “Education Beliefs Scale” developed by Yılmaz, Altınkurt and Çokluk
2011) and “Self Efficacy Scale Of Preschool Teachers” (Tepe and Demir 2012)
were employed to determine education and self-efficacy beliefs of preschool
teachers and candidate preschool teachers, respectively. In the analysis of
data obtained in the study, for the variables in normal distribution, t test
was used for independent samplings, Pearson moments multiplication, correlation
analysis and structural change model were also used in the study. As a result
of the research, it was determined that pre-service teachers and teachers who
are close to the belief in progressivism and existentialism have higher
self-efficacy beliefs.

Anahtar Kelimeler

Education belief, preschool teacher, preschool teacher candi-date, self efficacy belief

Kaynakça

• Abu-Jaber, M., Al-Shawareb, A., & Gheith, E. (2010). Kindergarten teachers’ beliefs toward developmentally appro-priate practice in jordan. Early Childhood Education Journal, 38(1), 65-74. doi:10.1007/s10643-010-0379-z
• Alkın-Şahin, S., Tunca, N. ve Ulubey, Ö. (2014). Öğretmen adaylarının eğitim inançları ile eleştirel düşünme eğilim-leri arasındaki ilişki. İlköğretim Online, 13(4), 1473-1492.
• Almog, O., & Shechtman, Z. (2007). Teachers' democratic and efficacy beliefs and styles of coping with behavioural problems of pupils with special needs. European Journal of Special Needs Education, 22(2), 115-129.
• Altınkurt, Y., Yılmaz, K. ve Oğuz, A. (2012). İlköğretim ve ortaokulu öğretmenlerinin eğitim inançları. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(2), 1-19.
• Altunçekiç, A., Yaman, S. ve Koray, Ö. (2005). Öğretmen adaylarının öz-yeterlik inanç düzeyleri ve problem çözme becerileri üzerine bir araştırma (Kastamonu İli örneği). Kastamonu Eğitim Dergisi, 13(1), 93-102.
• Anderson, R., Greene, M., & Loewen, P. (1988). Relationships among teachers’ and students’ thinking skills, sense of efficacy, and student achievement. Alberta Journal of Educational Research, 34(2), 148-165.
• Arslan, A. (2007). Felsefeye giriş. (10. baskı). Ankara: Adres Yayınları.
• Aslan, Ö. M. (2014). Eğitim felsefesi dersinin okul öncesi öğretmen adaylarının felsefi tercihlerine ve eleştirel peda-gojiye yönelik görüşlerine olan etkisi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 13(48), 1-14.
• Aslan, O. ve Sağır, Ş. U. (2008). Fen ve teknoloji öğretmen adaylarının bilimsel tutumlarının, özyeterlik inanç düzeylerinin ve etki eden faktörlerin belirlenmesi. Erişim Tarihi: 17.12.2017, http://www.iet-c.net/publication_folder/ietc/ietc2008.pdf
• Bandura, A. (1994). Self-efficacy. Erişim Tarihi: 21.11.2017, https://s3.amazonaws.com/academia.edu.documents/32507115/Self_Efficacy.pdf?AWSAccessKeyId=AKIAIWOWYYGZ2Y53UL3A&Expires=1518905310&Signature=HTvwlXU5KYWgqE01bTjAbLViLS8%3D&response-content-disposition=inline%3B%20filename%3DSelf-Efficacy_I._Sources_of_Self-Efficac.pdf
• Baş, G. (2016). Öğretmenlerin eğitim felsefesi inançları ile öğretme-öğrenme anlayışları arasındaki ilişki. Eğitim ve Bilim, 40(182), 111-126.
• Bicer, B. (2013). Philosophy group teacher candidates' preferences with regard to educational philosophies of teaching and learning activities. Anthropologıst, 16(3), 427-434.
• Biçer, B., Er, H. ve Özel, A. (2013). Öğretmen adaylarının epistemolojik inançları ve benimsedikleri eğitim felsefeleri arasındaki ilişki. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 9(3), 229-242.
• Bilgin, S. (2007). Branş öğretmenlerinin felsefi yaklaşımlarına dönük bir inceleme (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kars.
• Cevizci, A. (2012). Eğitim felsefesi. (2. baskı). İstanbul: Say Yayınları.
• Chan, D. W. (2008). General, collective, and domain-specific teacher self-efficacy among Chinese prospective and in-service teachers in Hong Kong. Teaching and Teacher Education, 24(4), 1057-1069.
• Chung, L., Marvin, C. A., & Churchill, S. L. (2005). Teacher factors associated with preschool teacher-child relation-ships: Teaching efficacy and parent-teacher relationships. Journal of Early Childhood Teacher Education, 25(2), 131-142.
• Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2000). Research methods in education (5. baskı). London: Routledge Falmer.
• Collier, M. D. (2005). An ethic of caring: The fuel for high teacher efficacy. The Urban Review, 37(4), 351-359.
• Crano, W. D., & Brewer, M. B. (2002). Principles and methods of social research. New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates Publishers.
• Çağırgan-Gülten, D. ve Batdal Karaduman, G. (2010). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının eğitim süreci hakkındaki felsefi tercihleri ve öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları, International Conference on New Trends in Education and Their Implications’ de sunulan bildiri, Akdeniz Üniversitesi, Antalya. Erişim Tarihi: 18.09.2017, http://www.iconte.org/FileUpload/ks59689/File/iconte_2010_program.pdf
• Çağlayan, S. (2007). Türk eğitim sistemi üzerinde etkili olan felsefi akımlar (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas.
• Çetin, B., İlhan, M. ve Arslan, S. (2012). Öğretmen adaylarının benimsedikleri eğitim felsefelerinin çeşitli değişken-ler açısından incelenmesi. The Journal of Academic Social Science Studies, 5(5), 149-170.
• Çoban, A. (2002). Sınıf öğretmenliği öğretmen adaylarının, eğitim sürecine ilişkin felsefi tercihlerinin değer-lendirilmesi. C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, 26(2), 311-318.
• Çoban, A. (2007). Sınıf öğretmenlerinin eğitim sürecine ilişkin felsefi tercihlerini değerlendirme. Üniversite ve Top-lum, 7(4). Erişim tarihi: 25.12.2017, http://www.universite-toplum.org/text.php3?id=331
• Çulha-Özbaş, B. (2015). Sosyal bilgiler öğretmeni adayların felsefi bakış açılarının öğretmenlik eğitimi sürecinde incelenmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1, 117-138.
• Çüçen, A. K. (2005). Felsefeye giriş. (4. baskı). Bursa: Asa Kitabevi.
• Daştan, Ş. (2016). Okul öncesi öğretmenlerinin öz-yeterlik düzeyleri ile üstün yeteneklilerin eğitimine yönelik tu-tumlarının karşılaştırılması (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Demirel, Ö. (2010). Öğretme sanatı. (16. baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Dewey, J. (2004). Demokrasi ve eğitim. Ankara: Yeryüzü Yayınevi.
• Dewey, J. (2011). Deneyim ve eğitim. (2.baskı). Ankara: Odtu Yayıncılık.
• Doğanay, A. (2011). Hizmet öncesi öğretmen eğitiminin öğretmen adaylarının felsefi bakış açılarına etkisi. Eğitim ve Bilim, 36(161), 332-358.
• Doğanay A. ve Sarı, M. (2003). İlköğretim öğretmenlerinin sahip oldukları eğitim felsefelerine ilişkin algıların değer-lendirilmesi, öğretmenlerin eğitim felsefeleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(3), 321-337.
• Duman, B. (2008). Öğrencilerin benimsedikleri eğitim felsefeleriyle kullanıldıkları öğrenme strateji ve öğrenme stillerinin karşılaştırılması. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(1), 203-224.
• Duman, B. (2010). Correlation between the graduate-students’ perception of educational philosophies and their demo-cratic attitudes. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 2(2), 5830-5834.
• Duman, B. ve Ulubey, Ö. (2008). Öğretmen adaylarının benimsedikleri eğitim felsefelerinin öğretim teknolojilerini ve interneti kullanma düzeylerine etkisi ile ilgili görüşleri. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (İLKE), 20, 95-114.
• Dönmez, Ö. ve Ramazan, O. (2017). Okul öncesi öğretmen adaylarının aile katılımına yönelik tutumları ile öz yeter-lilik inançları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yıldız Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(1), 29-45.
• Düz, İ. (2015). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin öğrenmeye yönelik inançları ile eğitme öğretme özyeterlikleri arasın-daki ilişki (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dumlupınar Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Kütahya.
• Ekiz, D. (2005). Sınıf öğretmeni adaylarının eğitim felsefesi akımlarına ilişkin eğilimlerinin karşılaştırılması. On-dokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19, 1-11.
• Ekiz, D. (2007). Öğretmen adaylarının eğitim felsefesi akımları hakkında görüşlerinin farklı programlar açısından incelenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24, 1-12
• Ergün, M. (1999). Eğitim felsefesi. Ankara: Ocak Yayınları.
• Ertan, C. (2016). Okul öncesi öğretmenlerinin öz-yeterlik inançlarının mezuniyet türüne göre incelenmesi: bir neden-sel karşılaştırma araştırması. 21.Yüzyılda Eğitim ve Toplum, 5(14), 223-249.
• Ertürk, H. G., Özen-Altınkaynak, Ş., Veziroğlu, M. ve Erkan, S. (2014). Okul öncesi öğretmenlerin üniversite den-eyimlerinin mesleki yaşantılarına ilişkin görüşlerinin belirlenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 22(3), 897-908.
• Evrekli, E., İnel, D., Balım, A. G. ve Kesercioğlu, T. (2009). Fen öğretmen adaylarına yönelik yapılandırmacı yak-laşım tutum ölçeği: geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 6(2), 134-148.
• Fives, H., & Alexander, P. A. (2004). Modeling teachers’ efficacy, knowledge, and pedagogical beliefs. Paper present-ed at the annual meeting of the American Psychological Association, Honolulu: HI.
• Florıoruane, S., & Lensmıre, T. (1990). Transforming future teachers ideas about writing instruction. Journal of Cur-riculum Studies, 22(3), 277-289. doi:10.1080/0022027900220305
• Gaith, G., & Yaghi, H. (1997). Relationship among experience, teacher efficacy, and attitudes toward the implementa-tion of instructional innovation. Teaching and Teacher Education, 13, 451-458.
• Garberoglio, C. L., Gobble, M. E., & Cawthon, S. W. (2012). A national perspective on teachers‟ efficacy beliefs in deaf education. Journal of Deaf Studies sand Deaf Education, 17(3), 367-383.
• Gerson, W. D. (2012). Impact of disability awareness and self-efficacy on preschool teachers' attitudes toward inclu-sion in orthodox jewish day schools (Unpublished Doctoral Thesis) Yeshiva Unıversıty, New York.
• Giallo, R., & Little, E. (2003). Classroom behaviour problems: The relationship between preparedness, classroom experiences, and self-efficacy in graduate and student teachers. Australian Journal of Educational & Developmen-tal Psychology, 3(1), 21-34.
• Gömleksiz, M. N. ve Serhatlıoğlu, B. (2013). Okul öncesi öğretmenlerinin öz-yeterlik inançlarına ilişkin görüşleri. Electronic Turkish Studies, 8(7), 201-221.
• Guo, Y., Justice, L. M., Sawyer, B., & Tompkins, V. (2011). Exploring factors related to preschool teachers’ self-efficacy. Teaching and Teacher Education, 27(5), 961-968.
• Guo, Y., Piasta, S. B., Justice, L. M., & Kaderavek, J. N. (2010). Relations among preschool teachers' self-efficacy, classroom quality, and children's language and literacy gains. Teaching and Teacher Education, 26(4), 1094-1103.
• Guskey, T. R. (1988). Teacher efficacy, self-concept, and attitudes toward the implementation of instructional innova-tion. Teaching and Teacher Education, 4(1), 63–69.
• Gutek, G. L. (2006). Eğitime felsefi ve ideolojik yaklaşımlar. (3. baskı). (N. Kale, Çev.). Ankara: Ütopya Yayınevi.
• Henson, R. K. (2001). The effects of participation in teacher research on teacher efficacy. Teaching and Teacher Edu-cation, 17(7), 819-836. doi:10.1016/S0742-051X(01)00033-6
• Hoy, W. K., & Woolfolk, A. E. (1993). Teachers’ sense of efficacy and the organizational health of schools. The Ele-mentary School Journal, 93, 356-372.
• Ilgaz, G., Bülbül, T. ve Çuhadar, C. (2013). Öğretmen adaylarının eğitim inançları ile öz-yeterlik algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 50-65.
• Kagan, D. (1992). İmplications of research on teacher belief. Educational Psychologist, 27(1), 65-90.
• Karasar, N. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri. (20. baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kaya, S. (2001). Öğretmen adaylarının eğitim sürecine ilişkin felsefi tercihleri (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• Kesgin, E. (2006). Okul öncesi eğitim öğretmenlerinin öz-yeterlilik düzeyleri ile problem çözme yaklaşımlarını kullanma düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Denizli İli Örneği) (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
• Kesicioğlu, O. S. ve Güven, G. (2014). Okul öncesi öğretmen adaylarının özyeterlik düzeyleri ile problem çözme, empati ve iletişim becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Electronic Turkish Studies, 9(5), 1371-1383.
• Kıldan, O. (2012). Yapılandırmacı yaklaşım. F.Temel. (Ed.), Erken çocukluk eğitiminde yaklaşımlar ve programlar (ss. 13-47). Ankara: Vize Basın Yayın.
• Kim, Y. H. (2011). Prospective early childhood educators’ meta-cognitive knowledge and teacher self-efficacy: Ex-ploring domain-specific associations. Educational Psychology, 31(6), 707-721.
• Kim, Y. E., & Kim, Y. H. (2010). Korean early childhood educators' multi-dimensional teacher self-efficacy and ECE center climate and depression severity in teachers as contributing factors. Teaching and Teacher Education, 26(5), 1117-1123.
• Kiremit, H. Ö. (2006). Fen bilgisi öğretmenliği öğrencilerinin biyoloji ile ilgili özyeterlik inançlarının karşılaştırıl-ması (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Kline, R. B. (2011). An easy guide to factor analysis. Newyork: The Guilford Press.
• Koç, C. (2013). Sınıf öğretmenlerinin öz yeterlik algıları ve yapılandırmacı öğrenme ortamı oluşturma becerilerinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (1), 240-255.
• Koçak, C., Ulusoy, F. M. ve Önen, A. S (2012). Öğretmen adaylarının kimlik işlevlerinin ve eğitim inançlarının incelenmesi, X. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi’nde sunulan bildiri, Niğde Üniversitesi, Niğde. Erişim Tarihi: 21.09.2017, http://kongre.nigde.edu.tr/xufbmek/dosyalar/tam_metin/pdf/2428-30_05_2012-18_24_47.pdf
• Kotaman, H. (2010). Turkish early childhood educators' sense of teacher efficacy. Electronic Journal of Research in Educational Psychology, 8(2), 603-616.
• Lin, Q. C. (1992). Correlation research on primary school teachers’ educational beliefs in Taiwan (Unpublished Doc-toral Thesis). Taiwan Political Normal University, Taiwan.
• Livingston, M. J., McClain, B. R., & DeSpain, B. C. (1995). Assessing the consistency between teachers' philosophies and educational goals. Education, 116(1), 124-130.
• McMillan, J. H., & Schumacher, S. (2010). Research in education: evidence-based inquiry. (7th ed.). Boston: Pearson.
• MEB. (1994). Anasınıfı programı (61-72). İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• MEB. (2002). 36-72 aylık çocuklar için okul öncesi eğitim programı. İstanbul: Ya-Pa.
• MEB. (2006). 36-72 aylık çocuklar için okul öncesi eğitim programı. T.C. Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı. İstanbul: Ya-Pa.
• MEB. (2013). Okul öncesi eğitim programı. Erişim tarihi: 01.02.2018 http://tegm.meb.gov.tr/dosya/okuloncesi/ooproram.pdf
• MEB. (2017). Öğretmenlik mesleği genel yeterlilikleri. Erişim tarihi: 08.02.2018 http://oygm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_12/11115355_YYRETMENLYK_MESLEYY_GENEL_YETERLYKLERY.pdf
• Meydan, C. H. ve Şeşen, H. (2011). Yapısal eşitlik modellemesi AMOS uygulamaları. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Oğuz, V. (2017). Okul öncesi öğretmen adaylarının problem çözme becerisi ile öğretmen öz yeterlik algıları arasında-ki ilişki. Çağdaş Yönetim Bilimleri Dergisi, 3(1), 20-30.
• Oğuz, A., Altınkurt, Y., Yılmaz, K. ve Hatipoğlu, S. (2014). Öğretmenlerin eğitim inançları ile öğrenen özerkliğini destekleme davranışları arasındaki ilişki. Turkish Journal of Educational Studies, 1(1), 37-78.
• Okut, L. (2011). İlköğretim fen ve teknoloji, matematik öğretmenlerinin eğitime ve sınıf yönetimine ilişkin inançları arasındaki ilişki. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 1(4), 39-51.
• Ornstein, A. C., & Hunkins, F. P. (2014). Eğitim programı: temeller, ilkeler ve sorunlar. (A. Arı, Çev.). Konya: Eğitim Kitabevi.
• Önen, A. S. (2011). Öğretmen adaylarının eğitime yönelik inançları ile epistomolojik inançlarının mesleklerine yönelik tutumlarına etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41, 293-301.
• Özüdoğru, S. M. (2010). Beden
eğitimi
öğretmenlerinin
beden
eğitimine
ilişkin
 felsefi
görüşlerinin
dağılımı (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Pajares, M. F. (1992). Teachers' beliefs and educational research: Cleaning up a messy construct. Review of Educa-tional Research, 62(3), 307-332. doi:10.2307/1170741
• Palenzuela, S. M. (2004). Measuring pre-kindergarten teachers' perceptions: Compliance with the High/Scope pro-gram. Journal of Research in Childhood Education, 18(4), 321-333.
• Petko, D. (2012). Teachers’ pedagogical beliefs and their use of digital media in classrooms: Sharpening the focus of the ‘will, skill, tool’ model and integrating teachers’ constructivist orientations. Computers & Education, 58(4), 1351-1359. doi:10.1016/j.compedu.2011.12.013
• Saçıcı, S. (2013). The ınterrelatıon between pre-servıce scıence teachers’ conceptıons of teachıng and learnıng, learnıng approaches and self-effıcacy belıefs (Unpublished Master’s Thesis). Mıddle East Technıcal Unıversıty, Ankara.