AMASYA VAKIFLARI ÜZERİNE BAZI DEĞERLENDİRMELER (1800-1875)

Yıl 2018, Cilt: 8 Sayı: 16, 275 - 291, 24.12.2018

Muhammet Okudan

https://doi.org/10.31834/kilissbd.473142

Öz

Amasya 1398
tarihinde Yıldırım Bayezid tarafından fethedilmiş tarihi Hititlere kadar
dayanan Anadolu’nun önemli bir şehridir. Osmanlılar döneminde şehzadelerin
gönderildiği sancak merkezlerinden biri olması nedeniyle vakıf kurumunun en
güzel örneklerinin görüldüğü yerleşim yerlerinden biri olmuştur. Vakıflar Genel
Müdürlüğü Arşivinde yapılan incelemede 1800-1875 yılları arasında Amasya’da 14
vakıf kurulduğu tespit edilmiştir. Vakıf kurucularının dokuzu askeri sınıfa,
dördü ise reaya sınıfına mensuptur. Yine vâkıflardan üçü kadın, ikisi zimmidir.
Vakıflara gelir getirmek üzere on dört bağ, iki bahçe, üç böcekhane, kırk
dükkân, bir han, altı değirmen, bir mutaf kârhane,  vakfedilmiştir. Müessesat-ı Hayriye
kabilinden  bir medrese, iki mektep, iki
cami, bir hankâh, bir zaviye inşa edilip insanların hizmetine sunulmuştur.
Bununla birlikte öğrencilere burs verilmesi, Hz. Peygamberin doğum gününün
kutlanması, çeşme yapımı ve su yollarının tamiri için tahsisatlar oluşturulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Amasya, Vakıf, 19. Yüzyıl, Sosyal Statü, Ekonomik Gelir

Kaynakça

• Akyılmaz, G. (2004). “Osmanlı Devleti’nde Yönetici Sınıf-Reaya Ayrımı”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Ankara 8.(1), s.221-241.Beyhan, M. A. (2010). “Şirvanizade Mehmed Rüşdi Paşa”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. 42, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul, ss. 209-210.Reyhan, C. (2012). “Osmanlı Devletinde Siyasal İktidar ve Seyfiyye Sınıfı: Vezir-i Azamlık Örneği”, Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Dergisi OTAM, Ankara, 31. (31), s. 209-224.Şahin, İ. Emecen F. (1991). “Amasya”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, C.3, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul, s.1-4. Yediyıldız, B. (1982). “Türk Vakıf Kurucularının Sosyal Tabakalaşmadaki Yeri 1700-1800”, Osmanlı Araştırmaları Dergisi. İstanbul III, s.143-164.Yediyıldız, B. (2003). “XVIII. Yüzyılda Türkiye’de Vakıf Müessesesi, Bir Sosyal Tarih İncelemesi”, Ankara, Türk Tarih Kurumu Yayınları.ARŞİV KAYNAKLARI Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivi, df. 580, s. 57, sr. 31 Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivi, df. 612, s.30, sr. 33Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivi, df.732, s. 288 sr. 251Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivi, df. 605, s. 177 sr. 247Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivi, df. 580, s. 246. sr. 118Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivi, df. 616, s. 57, sr. 32Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivi, df. 609, s.83, sr.108Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivi, df.580, s. 431 sr. 244Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivi, df.582/2, s. 519. sr. 395Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivi, df. 609, s. 298, sr. 355Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivi, df.595, s.41, sr.36Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivi, df.587/3 s. 47. Sr. 62Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivi, df.587, s. 87, sr.112Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivi, df. 587, s. 87, sr. 113