Tüketicilerin Coğrafi İşaretli Ürün Algısı: Gemlik Zeytini Örneği

Yıl 2013, Cilt: 16 Sayı: 4, 16 - 24, 17.04.2014

Yeşim Meral Ahmet Şahin

Öz

Özet: Coğrafi işaretler, belirgin bir niteliği, ünü veya diğer özellikleri itibariyle kökeninin bulunduğu bir yöre, alan, bölge veya ülke ile özdeşleşmiş bir ürünü gösteren işaretlerdir. Başka bir deyişle ürünün kaynağını gösteren işaretlerdir. Bu çalışmanın amacı Kahramanmaraş il merkezinde yaşayan tüketicilerin coğrafi işaretli gıdalara karşı tutum ve davranışlarını belirlemektir. Bu amaçla değişik sosyo ekonomik gruplardaki 384 kişiden anket yoluyla elde edilen veriler analiz edilmiştir. Veriler tanıtıcı istatistikler yardımıyla analiz edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre tüketicilerin %76.3'ünün coğrafi işaretli gıda ile ilgili bilgiye sahip olmadıkları tespit edilmiştir. Tüketicilerin %86.2'sinin Gemlik zeytini tükettiği, tüketicilerin %58.9'unun coğrafi işaretli bir gıdaya daha fazla ödeyeceği ve coğrafi işaretli Gemlik zeytinine %29.8 daha fazla ödeyebileceği tespit edilmiştir. Tüketim sıklığı yüksek olan Gemlik zeytinin rakiplerine karşı üstünlüğü ancak coğrafi markalama ile sağlanabilir. Gemlik zeytini coğrafi işaretli bir ürün olmasına rağmen, tüketiciler üzerinde herhangi bir işaret olmadığı için yanılgıya düşmektedirler. Bu çalışmanın sonuçları, karar vericilere tüketici tercihlerini belirleyerek çalışmalarına yön verebilmelerinde önemli bilgiler sağlayacaktır.

Anahtar kelimeler: Kahramanmaraş, Gemlik zeytini, coğrafi işaret

 

Consumers' Perceptions of Product with Geographical Indication: The Case of Gemlik Olives

 

Abstract: Geographical indications are signs indicating a distinctive quality, fame or other features and identified with a district area, region or country of its origin. In other words, Geographical indication shows products' origin. The aim of this study is to determine consumers’ attitudes and behaviors towards products with country of origin sign. For this aim, data obtained by a survey conducted for 384 consumers in different socioeconomic groups have been analyzed. Data were analyzed using descriptive statistics. According to the survey 76.3% of consumers do not have any knowledge about product with geographical indication. 86.2% of consumers consume Gemlik olive and 58.9% of consumers will pay more to product with geographical indication. Consumers may pay more 29.8% to Gemlik olive with geographical indication. A high frequency of consumption of Gemlik olive’s advantage can be achieved with geographical marking against its competitors. Although Gemlik olive is a product with geographical indication, consumers are mistaken that there is no indication on the product. Results of this study will provide important information to decision makers to determine consumer preferences for give direction on study.

Key words: Kahramanmaraş, Gemlik olive, geographical indication

Anahtar Kelimeler

Kahramanmaraş, Gemlik olive, geographical indication

Kaynakça

• Anonim, 2012. Türkiye Büyük Millet Meclisi Zeytin ve Zeytin Yağı İle Bitkisel Yağların Üretiminde ve Ticaretinde Yaşanan Sorunların Araştırılarak Alınması Gereken Yöntemlerin Belirlenmesi Amacıyla Kurulan 10/27, 34, 37, 40, 102 Esas Numaralı Meclis Araştırması Komisyonu Raporu. (erişim tarihi:08/03/2012) www.hangizeytinyagi.com/haberoku.asp?id=51.
• Anonim, 2013 Other Acts European Commission http://eurlex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:C: 2013:229:0043:0046:EN:PDF (erişim tarihi: 16/11/2013)
• Aydın, G., 2011.Tüketicilerin Gıda Güvenliği Bilinç Düzeylerine Etki Eden Faktörlerin Analizi: Samsun İli Kentsel Alan Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Ondokuzmayıs Üniversitesi, Samsun, 85s.
• Cankurt, M. , Tunalıoğlu R. ,Çobanoğlu F. , Armağan G., 2011. Sofralık Zeytinde Tüketim Tercihlerimiz, Zeytinyağı ve Sofralık Zeytin Sempozyumu, Yaşar Üniversitesi, İzmir.
• Collins, M., 1986. Sampling, Consumer Market Research Handbook Country-Of-Origin Labeling, Journal of Agriculture and Applied Economics, 37(1): 49-63.
• Ertan A., 20 Prestijli Tarım Ürünlerinin Pazarlanmasında Kalite ve Coğrafi İşaretler Kavramlarının Tutundurulması ve Bu Bağlamda Tarım Satış Kooperatiflerinin Önemi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2 (12): 157-1 Ertürk, Y.E., 2009. Gıda Sanayinde Kullanılan Kalite Güvence Sistemlerinin Tüketicilerin Satın Alma Davranışlarına Etkisi: ISO 9000, ISO 22000 (HACCP) Örneği. Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Ankara. 268s.
• Gökovalı, U., 2007 Coğrafi İşaretler ve Ekonomik Etkileri: Türkiye Örneği, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 21(2):141-160.
• IOC, 2012. General Description of Olive Growing in Turkey. (erişim tarihi: 21/12/2012) http://www.internationaloliveoil.org/estaticos/view/4 3perfilpais/?lang=en_US
• Loureiro, M.L. And Umberger, W.J., 2005. Assessing Consumer Preferences for Country of Origin Labeling, Journal of Agriculture and Applied Economics, 37(1):49-63.
• Orhan, A., 2010. Yerel Değerlerin Turizm Üzerine Dönüştürülmesinde Coğrafi İşaretlerin Kullanımı: İzmit Pişmaniyesi Örneği, Anatolia Turizm Araştırmaları Dergisi, 21(2): 243-254.
• Özkaya, M.T., Tunalıoğlu, R., Eken, Ş., Ulaş, M., Tan, M., Danacı, A., İnan, N., Tibet, Ü., 2010. Türkiye Zeytinciliğinin Sorunları ve Çözüm Önerileri, Türkiye Ziraat Mühendisliği VII. Teknik Kongresi, Ankara.
• Palaz, S., Boz, İ. 2008. Üniversite Mezunu Yetişkinlerin Farklı Organizasyonlarda Gönüllü Hizmet Vermesini Etkileyen Faktörler. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(19): 95-106.
• Şahin, A., Meral, Y. 2012. Türkiye’de Coğrafi İşaretleme Ve Yöresel Ürünler, Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi 5 (2), 88-92.
• Tekelioğlu, Y., Demirer R., 2008. Küreselleşme Sürecinde Yöresel Ürünler ve Coğrafi İşaretlerin Geleceği. Küreselleşme, Demokratikleşme ve Türkiye Uluslararası Sempozyumu Bildiri Kitabı, Akdeniz Üniversitesi, Gazi Kitabevi, Ankara, 715730s.
• Zuluğ, A., 2010. Coğrafi İşaretli Gıdalara İlişkin Tüketici Tercihleri Üzerine Bir Araştırma: İstanbul Örneği, Doktora Tezi, Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir. 186s.