Pamukta Lif Kalite Özelliklerinde Melez Azmanlığı

Yıl 2017, Cilt: 20 Sayı: 1, 54 - 66, 01.01.2017

Hüseyin Güngör Lale Efe

Öz

Bu araştırma on pamuk genotipi ve bunların yarım diallel melezlerinde oluşan popülasyonunda lif kalite özelliklerinde melez azmanlığının belirlenmesi amacı ile yürütülmüştür. Lif uzunluğu için, % 4.26 heterosis ile % 1.39 heterobeltiosis; Lif kopma dayanıklılığı için, % 1.77 heterosis ile % -6.16 heterobeltiosis; lif inceliği yönünden, % -2.97 heterosis ile % -8.69 heterobeltiosis; kısa lif oranı için, % -3.77 heterosis ile % -10.38 heterobeltiosis; lif uzunluk uyum indeksi için, % 0.07 heterosis ile % -0.62 heterobeltiosis; lif kopma uzaması için, % 4.62 heterosis ile % -3.84 heterobeltiosis; sarılık değeri için, % 0.54 heterosis ile % -4.33 heterobeltiosis; grilik değeri yönünden ise, % 0.80 heterosis ile % -2.69 heterobeltiosis değerleri bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler: Diallel melezleme, lif kalite özellikleri, melez azmanlığı, pamuk

 

A Heterosis Study For Fiber Quality Traits in Cotton

 

ABSTRACT: This research was conducted to determine heterosis in fiber quality traits of ten cotton genotypes and their half diallel crosses. The values of heterosis and heterobeltiosis were 4.26% and 1.39%, 1.77% and -6.16%, -2.97% and -8.69%, -3.77% and -10.38%, 0.07% and -0.62%, 4.62%  and-3.84%, 0.54% and -4.33%; and 0.80%, -2.69% for fiber length, fiber strength, fiber fineness, short fiber rate, uniformity index, fiber elongation, the yellowness value and reflectance degree, respectively.

Key words: Diallel cross, fiber quality traits, heterosis, cotton

Kaynakça

• Akışcan Y 2011. Pamukta (Gossypium hirsutum L.) Verticillium Solgunluğu (Verticillium dahlia Kleb.) Hastalığına Dayanıklılık, Erkencilik, Verim ve Kalite özelliklerinin Kalıtımı. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 148 s.
• Al-Rawi KM, Kohel RJ 1969. Diallel Analyses of Yield and Other Agronomic Characters in Gossypium hirsutum L. Crop Science, 9 (6): 779-783.
• Baloch MJ, Bhutto H, Rind R, Tunio GH 1995. Combining Ability Estimates in 5 x 5 Diallel Intra-hirsutum Crosses. Pakistan Journal of Botany, 27 (1): 121-126.
• Başal H 2001. Pamukta (Gossypium hirsutum L.) Diallel Analiz Yöntemi ile Verim, Verim Öğeleri ve Lif Kalite Özelliklerinin Genetik Analizi. Adnan Menderes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 99 s.
• Basbağ S, Gençer O 2007. Investigation of Some Yield and Fibre Quality Characteristics of Interspecific Hybrid (Gossypium hirsutum L. x Gossypium barbadense L.) Cotton Varieties. Hereditas 144: 33-42.
• Boyacı S 1983. Gossypium hirsutum L. Türü Pamuk Çeşitlerinin Yarım Diallel Melezlerinde Önemli Kantitatif Özelliklerinin Genetik Analizleri Üzerine Araştırmalar. Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Doktora Tezi.
• Boyacı K 2011. Bazı Pamuk (Gossypium ssp.) Genotiplerinin Çoklu Dizi (linexTester) Melezlerinde Tarımsal ve Teknolojik Özelliklerin Kalıtımı Üzerinde Bir Araştırma. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 113 s.
• Chang MS, Smith JD 1967. Diallel Analysis of Inheritance of Quantitative Characters in Grain Sorghum. I.Heterosis and Inbreding Depression. Can.J.Genet.Cytol., 9(1):44-51.
• Çiçek S, Kaynak MA 2008. Farklı Pamuk Türlerine Ait Çeşitlerin Diallel Melezlerinde Önemli Agronomik Ve Teknolojik Özelliklerin Kalıtımının Saptanması. ADÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 5(1):45-52.
• Dumlupınar Z, Karakuzulu H, Demirtaş MB, Uğurer M, Gezginç H, Dokuyucu T, Akkaya A 2015. A Heterosis Study for Some Agronomic Traits in Oat. Journal of Agricultural Sciences, 21(3):414-419.
• Fonseca SM, Patterson FL 1968. Hybrid Vigor in a Seven Parent Diallel Cross in Common Winter Wheat (T. Aestivum L.). Crop Sci., 8(1):85-88.
• Güvercin RŞ 2011. Pamukta (Gossypium ssp.) F1 Melezlerinin Lif Verimine Etkili Bazı Karakterlerde Heterosis, Heterobeltiosis ve Ekonomik Heterosis. Tarım Bilimleri Dergisi, 17: 113-121.
• Karademir E 2005. Çok Yönlü Dayanıklılık Islahı ile Geliştirilen Pamuk Çeşitleri (Gossypium hirsutum L.) ile Bölge Standart Pamuk Çeşitlerinin (Gossypium hirsutum L.) Melezlenmesi ile Oluşturulan Fı Döl Kuşaklarında Verim, Erkencilik ve Lif Kalite Özellikleri Yönünden Genetik Yapının İrdelenmesi. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 125 s.
• Kaynak MA 1996. Farklı Morfolojik ve Fizyolojik Özelliklere Sahip Bazı Pamuk (Gossypium hirsutum L.) Çeşitlerinin Genetik Analizi. TUBİTAK Türk Tarım ve Ormancılık Dergisi, Cilt: 20 Ek Sayı.
• Khan MA, Sadaqat HA, Ahmad F, Ahmad Z 1996. Hybrid vigor and expected genetic loss in Cotton (Gossypium hirsutum L.). J. Agric. Res., 34: 1-9.
• Meredith WR, Bridge RR 1971. Heterosis and Gene Actions in Cotton. Crop Scince, 12: 304-310.
• Meredith WR, Brown JS 1998. Heterosis and Combining Ability of Cottons Originating From Different Regions of the United States. The Journal of Cotton Science. 2: 77-84.
• Ünay A 1993. Pamukta (Gossypium hirsutum L.) Erkencilik ve Bazı Tarımsal Özelliklerin Kalıtımı Üzerinde Araştırmalar. Trakya Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 180 s.
• Ünay A, İnan O, Çetinkaya M, Gençkal C 1995. An Investigation of Fiber Characters by HVI Motion Control 4000 Tests in Cotton. Proceedings Joint Meeting of Working Groups, Adana, 137-139s.
• Zhang TZ, Zhu XF 2002. Development of NAU 98-4 Hbrid in Cotton. China Cottons, 29-30.