Anadolu'da Hz. Ali Tasavvurları: Kahramanmaraş Örneği

Yıl 2015, Sayı: 26, 37 - 70, 01.12.2015

Hamza Karaoğlan

Öz

Bu makalede genelde Anadolu topraklarında efsaneleş-
tirilen Hz. Ali algısı incelenmeye çalışılmıştır. Kahramanmaraş
özelinde ise Hz. Ali tasavvuru yanında, atı Düldül, kılıcı Zülfikar
ve bunlarla bağlantılı olan kutsal kayalar, taşlar ve sular
ile ilgili yöre insanının anlatımlarına yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Hz. Ali, Düldül, Zülfikar, Su, Kaya.

Kaynakça

• Adıbelli, Ramazan, Mircea Eliade ve Din (Mircea Eliade'nin Din Değerlendirilmesi), İz Yayıncılık, İstanbul 2011 Metodolojik Açıdan
• Allen, Douglas, "Phenomenology Of Religion" Encyclopedia of Religion, ed. Mircea Eliade, (çev. Mehmet Katar, AÜİFD, XXXV/35
• And, Metin, Ritüelden Drama Kerbelâ-Muharrem-Ta'ziye, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2002
• Atalan, Mehmet, "Türk Kültüründe Hz. Ali Cenknâmeleri", e- Makâlât Mezhep Araştırmaları, C.1/2, Güz 2008
• Aydın, Mehmet, Ansiklopedik Dinler Sözlüğü, Din Bilimleri Yayını, Konya 2005
• Bulut, Halil İbrahim, "Şii-Usuli Gelenekte Hz. Ali ve İmamatinin Dayanakları: Şeyh Müfid Örneği", Hz. Ali - Sempozyum Bildirleri-, Tibyan Yayıncılık, İzmir 2009
• Burns, I.F., "Holy" Encyclopedia of Religion and Ethics, ed. James Hosting, Charles Scribner’s and sons co. USA 1918, part 6
• Cilacı, Osman, Dinler ve İnançlar Terminolojisi, Damla Yayınevi, İstanbul 2001
• Colpe, Cristen "Sacred and The Profane", Encyclopedia of Religion, ed. Lindsay Jones, Thomas&Gale Publishing Second Edition, USA 2005, C.12
• De Jong, Frederıck, "Bektâşilik'te İkonografi", Ocak, Tarihten Teolojiye İslam İnançlarında Hz. Ali, Türk Tarih Kurumu, Ankara 2005
• Demir, Necati, Mehmet Dursun Erdem, Hazret-i Ali Cenkleri, C.I, Destan Yayınları, Ankara 2007
• Demirci, Kürşat, Dinler Tarihinin Meseleleri, İstanbul 1997 Diker, Hülya
• "Kahramanmaraş’ın Kültür ve Turizm
• Değerleri", Madalyalı Tek Şehir Kahramanmaraş
• Dergisi, 73. Yıl Özel Sayısı, Ankara 1993
• Dur, Muhammet, "Hz. Ali'yi Şah Hatayî'nin Şiirlerinden Okumak", Geçmişten Günümüze Alevilik I. Uluslar arası Sempozyumu 03-05 Ekim 2013, C. 2, Bingöl Üniversitesi Yayınları, Bingöl 2014
• El-Hulvî, Mahmud Cemaleddin, Lemezât-ı Hulviyye Ez Lemeât-ı Ulviyye, Halvetî Büyüklerinin Tatlı Halleri, (Haz. Mehmet Serhan Tayşi), Semerkand, İstanbul 2013 Eliade, Mircea, "Dinlerdeki Sembollerin Araştırılması Konusunda Metodolojik Düşünceler" Dinler Tarihinde Metodoloji Denemeleri, (Editör, Mehmet Aydın) Konya 2003
• Eliade, Mircea, Dinler Tarihi İnançlar ve İbadetlerin Morfolojisi, (Çev. Mustafa Ünal), Serhat Kitabevi, Konya 2005
• Eliade, Mircea, Kutsal ve Dindışı, (Çev. Mehmet Ali Kılıçbay), Gece Yayınları, Ankara 1991
• Emiroğlu, Kudret, Aydın, Suavi, Antropoloji Sözlüğü, Ankara 2003
• Evliya Çelebi, Evliya Çelebi Seyahatnâmesi, C.XV, (Haz. Zuhûrî Danışman), İstanbul 1971
• Fığlalı, Ethem Ruhi, Türkiye'de Alevîlik Bektâşilik, Selçuk Yayınları, İstanbul 1991
• Fuzulî, Hadikatü's-Sü'eda, (Haz. Şeyma Güngör), Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara 1987
• Güç, Ahmet, "Dinlerde Kutsal ve Kutsallık Anlayışı", Dinler Tarihi Araştırmaları I, (Sempozyum 08-09 Kasım 1996, Ankara), Dinler Tarihi Derneği Yayınları, Ankara 1998
• Hathaway, Jane, "Unutulan İkon: Hz. Ali'nin Kılıcı Zülfikar'ın Osmanlı Türevi", (Çev. İdil Eser) Cogito, S. 19, İstanbul 1999
• İbn Hişam, Siret-i İbn-i Hişam Tercemesi, C.II, (Trc. Hasan Ege), Kahraman Yayınları, İstanbul 1994 İnan, Abdülkadir, "Müslüman Türklerde Şamanizm Kalıntıları", Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, C. I, S. IV, Ankara 1952 Karlıklı, Şaziye, Değişimin Simgelediği Kent Kahramanmaraş, Bizim iller I , ? 1975
• Kitâb-ı Cabbâr Kulu, (Haz. Osman Eğri), Türkiye Diyanet Vakfı, Ankara 2012
• Kurtuluş, Rıza, "Mezârışerif" DİA, C. 29
• Matteı, Jean-Louis, Hz. Ali Cenknâmeleri, Kitabevi, İstanbul 2004
• Melikoff, İrene, "Bektaşî-Alevîler'de Ali'nin Tanrılaştırılması", Haz. Ahmet Yaşar Ocak, Tarihten Teolojiye İslam İnançlarında Hz. Ali, Türk Tarih Kurumu, Ankara 2005 Menakıb-ı Hacı Bektâş-ı Velî Abdülbâki Gölpınarlı), İnkılâb Kitabevi, İstanbul 1990
• "Vilâyet-Name", (Haz.
• Nigosian, S.A, World Religions A Historical Approach, Bedforth/St. Martin Publishing, New York 2008, Fourth Edition
• Ocak, Ahmet Yaşar, Bektaşî Menâkıbnâmelerinde İslam Öncesi İnanç Motifleri, İstanbul 1983
• Ocak, Ahmet Yaşar, Tarihten Teolojiye İslam İnançlarında Hz. Ali, Türk Tarih Kurumu, Ankara 2005
• Ocak, Ahmet Yaşar, Türk Halk İnançlarında ve Edebiyatında Evliya Menkabeleri, Ankara 1984
• Öztelli, Cahit, Pir Sultan Abdal, Özgür Yayınları, İstanbul 2012
• Paköz, Oğuz, "Gıcılı’dan Düldül’e", Alkış Dergisi, Yıl.8, S.44, Mart-Nisan, Kahramanmaraş 2009
• Sarıkaya, Saffet, "Bektaşî ve Alevîlerde Hz. Ali’nin Tanrılaştırılması İddialarına Dair Bir Değerlendirme" Hz. Ali -Sempozyum Bildirleri-, Tibyan Yayıncılık, İzmir 2009
• Sarıkçıoğlu, Ekrem, Din Fenomenolojisi, (Dinlerin Mahiyeti ve Tezahür Şekilleri), Fakülte Kitabevi, Isparta 2011
• Sivasî, Şemseddin, Peygamberimizin Sevgilisi Dört Halifenin Menkıbeleri (Menakîb-ı Çehâr Yâr-ı Güzin), Saadet Yayınevi, İstanbul ?
• Şahin, Haşim, "Menâkıbnâme", DİA, C. 29, Yıl 2004
• Toprak, İsmail, Hazreti Ali Cenkleri, Büyüyenay Yayınları, İstanbul 2004
• Topuzoğlu, T.R., "Zülfekâr", İA, XIII
• Ünal, Mustafa, "Halk Dini Verilerinin Fenomenolojik Yöntemle İncelenmesi", Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı 5, Elazığ 2000
• Yardım, Ali,"Düldül", DİA, XX,
• Yıldırım, Nimet, Fars Mitolojisi Sözlüğü, Kabalcı Yayınevi, İstanbul 2006
• Yörükân, Yusuf Ziya, Anadolu'da Alevîler ve Tahtacılar, (Hazırlayan Yayınları, Ankara 1998 Yörükân), Kültür Bakanlığı