İlk Dönem Tefsir Faaliyetlerinin Bağlamsal Açıdan Değerlendirilmesi

Yıl 2014, Sayı: 23, 151 - 182, 01.06.2014

Fatih Tiyek

Öz

Hz. Peygamber, sahabe ve tabiun dönemi tefsir faaliyetleri

anlama ve yorumlamada bağlamın önemine işaret

eden önemli veriler ihtiva etmektedir. Bu yüzden bu üç

dönem hem bağlamın önemine işaret eden özellikleriyle

hem de ihtiva ettiği bağlamsal unsurlarla da değerlendirilmelidir.

Bu sayede de Kur’an ayetlerini anlamada bağlamsal

unsurların göz ardı edilmemesinin gerekliliği ortaya

çıkacaktır.

Anahtar Kelimeler

Peygamber, sahabe, tabiun, tefsir, bağlam.

Kaynakça

• Ateş, Süleyman, Kur’an-ı Kerim ve Yüce Meâli, Yeni Ufuklar Neşriyat, İstanbul trs.,
• Aydüz, Davut, Tefsir (Tarihi, çeşitleri ve Konulu Tefsir), Işık Yayınları, İstanbul 2004. el-Beğavî, Ebî Muhammed el-Huseyn b.Mes’ûd (ö.516/1122), Mealimu’t-Tenzil, Daru İbn Hazm, Beyrut 1423/2002. el-Buhârî, Ebu Abdullah Muhammed b. İsmail (ö.256/870), Sahihü’l-Buhârî, Dâru’l-Fikr, Beyrut trs.
• Cerrahoğlu, İsmail, Tefsir Tarihi, Fecr Yayınevi, Ankara 2005. Cündioğlu, Dücane, Kur’an Çevirilerinin Dünyası, Kitabevi, İstanbul 1999.
• Demir, Ömer ve Acar Mustafa, Sosyal Bilimler Sözlüğü, Ağaç yayıncılık, İstanbul 1992.
• Duman, Zeki, “Tabiun Döneminde Tefsir Faaliyeti”, E.Ü.İ.F.D., Sayı 4, Kayseri 1987, s.209-238.
• Eco, Umberto, Yorum ve Aşırı Yorum (Çev: Kemal Atakay), Can Yayınları, İstanbul 1996. Ekin, Yunus, “Hz. Peygamberin Tefsirinin Temel Nitelikleri”, Diyanet İlmi Dergi, Cilt XXXVIII, Sayı 1, Ocak-Şubat-Mart 2002, Ankara 2002, s.57-64. Erul, Bünyamin, “İlk Dönem Kur’an Okumaları (Sahabenin Kur’an’ı Anlama Çabaları Üzerine)”, VII. Kur’an Sempozyumu, Kur’an ve Müslümanlar (15-16 Mayıs 2004 Kayseri), Fecr Yayınevi, Ankara 2005, s.23-40.
• Gül, Ali Rıza, “Kıyâmet Sûresi’nin 16-19’uncu Âyetlerine Yüklenen Geleneksel Yorumlar Üzerine”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2003, Cilt XLIV, Sayı 2, s. 69-108.
• Güven, Şahin, Kur’an’ın Anlaşılması ve Yorumlanmasında Çokanlamlılık Sorunu, Denge yayınları, İstanbul 2005.
• İbn Teymiyye, Mukaddime fî Usuli't-Tefsir, Dârü'ş-Şam li't-Türas, Beyrut 1988/1408.
• Komisyon, Dinî Terimler Sözlüğü (Ed.:Ahmet Nedim Serinsu), MEB Yayınları, Ankara 2009.
• Lyons, Jhon, Kuramsal Dilbilime Giriş (Çev: Ahmet Kocaman), TDK Yayınları, Ankara 1983
• Soysaldı, H.Mehmet, “Kur’an Tefsirinde Hz. Peygamberin Yeri”, F.Ü.İ.F.D., Sayı 3, Elazığ 1998, s.265-289.
• es-Suyutî, Celâluddin (ö.911/1505), el-İtkan fi Ulûmi’l- Kur’an, Müessetü’r-Risale, Şam 1469/2008.
• Sürmeli, Mehmet, “Sahabenin Kur’an Anlayışı”, Ankara Ü.S.B.E., Basılmamış Doktora Tezi, Ankara 2003.
• et-Taberi, Ebû Cafer İbn Cerir Muhammed b. Cerir b. Yezid, Câmiü’l-Beyân an Te’vili Ayi’l-Kur’an, Dârü'l- Fikr, Beyrut 1405/1984. et-Tirmizî, Camiut-Tirmizî,
• Beytü’l-Efkâri’d-Devliyye, Amman trs.
• Tiyek, Fatih, Kur’an’ı Anlamada Bağlamın Rolü ve Meallerdeki Bağlamsal Sorunlar, Erciyes Üniversitesi SBE (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Kayseri 2014.
• Turgay, Nurettin, “Sahabenin Tefsir İlmindeki Yeri”, Bilimname, Cilt XIV, Kayseri 2008/1, s.35-58
• ---------, “Tabiunun/Tabiîlerin Tefsir İlmindeki Yeri”, Bilimname, 2010/1, Cilt VIII, Sayı 18, s. 93-114
• Turgut, Ali, Tefsir Usulü, M.Ü.İ.F. Yayınları, İstanbul 1990.
• el-Vahidî, Ebü'l-Hasan Ali b. Ahmed b. Muhammed b. Ali (ö.468/1076), Esbabu
• Nüzuli’l-Kur’an, Dârü’l
• Meyman, Riyad 2005/1426.
• Yıldırım, Suat, Peygamberimizin Kur’an’ı Tefsiri, Kayıhan Yayınları, İstanbul 1998.
• ez-Zehebî, Muhammed Hüseyn, et-Tefsîr ve’l-Müfessirun, Mektebetü Vehbe, Kahire 2000.
• ez-Zemahşeri, Carullah Ebü'l-Kasım Mahmud b. Ömer (ö.538/1144), el-Keşşaf an Hakaiki Gavamizi’t- Tenzil ve Uyuni’l-Ekavil fî Vucühi’t-Te’vil, I-VI, (Thk: Şeyh Adil Ahmed Abdulmevcud ve Şeyh Ali Mıhammed el-Muavviz),
• Mektebetü’l-Ubeykan, Riyad 1418/1998.