Mucize ile Delâilü’n-Nübüvve Kavramları ve Kaynakları

Yıl 2017, Sayı: 30, 569 - 605, 27.12.2017

Yasin Ulutaş

Öz

Biz bu makalemizde İslam düşünce tarihinde nübüvvetin ispatında kullanılan, nübüvvetin delillerinin adı olan “Delâilü’n-nübüvve ile Mu’cize” (Mucize) kavramlarının tanımını, tarihçesini ve aralarındaki farkları açıklamaya çalıştık. Başlangıçta İslam âlimleri, bu konuda müstakil eserler yazmamışlardır. İslami ilimlerin, tedvini ve gelişmesi ile beraber bu konuda da müstakil eserler yazılmaya başlanmıştır. İslam dünyasında özellikle hicri üçüncü asırdan itibaren, faaliyetleri yoğunlaşan ilhad hareketlerine karşı, nübüvveti savunmak ve toplumun geneline nübüvvetin delillerini anlatmak için delâilü’n-nübüvve konusunda yazılan müstakil eserlerin sayısının artığını görüyoruz. Biz bu konuda yazılan eserleri, müstakil olarak yazılanlar ve müstakil olarak yazılmayanlar şeklinde iki ana guruba ayırdık. Konu ile ilgili yazılan müstakil eserlerin bir kısmı günümüze ulaşmadan kaybolduğu gibi bir kısmı da el yazması halindedir. Diğer bir kısmı da tahkik edilerek basılmasına rağmen çok azının Türkçeye tercüme edildiğini gördük. Makalemizde müelliflerin vefat tarihini gözeterek bir kısmı hakkında kısa bilgiler verdik, diğerleri hakkında ise sadece müellifin ve eserin adına yer verdik.

Anahtar Kelimeler

Mucize, delâilü’n-nübüvve, delil, pey-gamberlik, ispat, kaynak eserler

Kaynakça

• Ardoğan, Recep, Delillerden Temellere, İstanbul,2014.
• Balcı, İsrafil Hz. Peygamber ve Mucize, İstanbul, 2002.
• Bedevi, Abdurrahman, Min Tarihi’l-İlhad, Fi’l-İslam, Kahire,1993.
• Beyhaki, Delâilü’n-nübüvve, Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, 1405.
• Buhari, Sahih, çev. Mehmet Sofuoğlu, Ötüken Neşriyat, İstanbul.
• Bulut, Halil İbrahim, Mucize, DİA, İstanbul, 2005.
• Cahız, Huccecü’n-nübüvve, Dârü’l-Mektebeti’l-Hilal, Beyrut, 2002.
• Çakır, Müjgan, Mucizeler Kitabı, İstanbul, ty.
• Çelebi, Kâtip, Keşfü’z-zunun, Mektebetü’l-müsnnâ, Bağdat, 1941.
• el-Askalâni,İbn Hacer,ed-Durerü’l-Kamine fi A’yani’l Mietu Samine, Meclisu Dâiretü’l-ma’rife, Haydarabad,1972.
• ______;el-İsabe Fi’t-Temyizi’s-Sahabe, Dârû’l-kütübi’l-ilmiyye, Beyrut,1415.
• ______;Fethu’l-Bâri Şerhü sahihi’l-Buhâri, Beyrut,1379.
• el-Bağdâdi, Abdulkahhir, Usuli’d-Din, Darülfünun, İstanbul,1928.
• el-Bağdâdi, İsmail Paşa, İzâhu’l-Meknûn fi Zilli ala Keşfü’z-zunun, Dâru ihyâi’t-Tûrasi’l-Arabîye, Beyrut, t.y.
• ______;el-Hediyyetü’l-Arifin Esmaü’l-Müellifin Asârü’l Müsennifin, Dâru-ihyâi’t-tûrâsi’l-Arabîy, Beyrut, t.y.
• el-Bağdâdi, Şihabeddin el-Hamevi, Mu’cemü’l Buldan, Dârü’s-sadr, Beyrut,1977.
• el-Bâkıllâni, Ebu Bekir, İ’câzü’l-Kur’an, Dârü’l-Ma’rife, Mısır,1997.
• el-Eş’âri, Makâlâtü’l-İslâmiyyin ve’l İhtilâfü’l Musâllin, Mektebetû’l Asriyye, Beyrut, ty.
• el-Haşeni, Muhammed bin Haris, Kuzatü Kurtuba ve u’lemai İfrikkiyye, Mektebetû’l-Hancı, Kahire,1953.
• el-Harkuşi, Abdulmelik, Şerefü’l-Mustafa, Dârü’l-Beşâiri’l İslamiyye, Mekke,1424.
• el-Maliki, Ebu Bekr Abdullah bin Muhammed, Kitâbü’r-Riyâdü’n-Nüfüs, Dârü’l-Ğarbü’l-İslâm, Beyrut, 1983.
• el-Mekeriyy, Ahmet bin Muhammed, el-Mağribi, Nefhü’t-Teyyib, Dârü’s-sadır, Beyrut,1968.
• el-İsfehâni, İsmail et-Tuleyhi et-Teymi, Kitabü’d-delailü’n-nübüvve, Dârû’t-tıybe, Riyad,1409.
• el-Müneccid, Salahaddin, Mu’cem, Dârû’l-Kütübi’l-Cedid, Beyrut,1982.
• el-Mârâkâşi, Abdülmelik, ez-Zeyl ve’t-Tekmile, Dârü’s-sekâfe, Beyrut,1973.
• en-Nisâbûri, Ebu Abdullah Hakim, Müsnet ala Sahiheyni, Dârü’l-Harameyn, Kahire,1997.
• en-Nüveyri, Şihabeddin, Nihayetü’l-Erb’i fi Fününi’l-Edeb, Dârü’l Kütübi’l-Vesâiki’l-Kavmiyye, Kahire,1423.
• er-Rûdâni, Muhammed bin Süleyman, Sılatü’l-Halfe bi Mevsili’s-selef, Dârü’l-Ğarbi’l-İslam, Beyrut,1988.
• et-Taberi, Muhammed bin Cerir, Camiü’l-Beyan Fi Te’vili’l- Kur’an, Müesessetü’r-risale, 2000.
• et-Tirmizi, Camiü’l-Kebir, Dârü’l-Ğarbi’l-İslam,Beyrut,1996.
• el- Yemeni, Abdulvehhab bin Abdurrahman, Tabakatu’s-sulehai’l-Yemen, t.y.
• ez-Zehebi, Tezkiretü’l-Huffaz, Dârü’l-Kûtübi’l-İlmiyye, Beyrut,1998.
• Hanbel, bin Ahmet, Müsned, Müesesetü’r-risale,2000.
• İbn Asâkir, Tebyinü’k-kizbi’l Müfteri, Matba’atü’t-tevfik, Şam,1347.
• İbn Ebâr, el-Hulltü’s-seyra,Thk. Hüseyin Munis, Dârül Ma’rife,1963.
• İbn Hazm, Cevamiü’s-siretu’n-nebi, Dârü’l-Kûtübi’l-İlmiyye, Beyrut, 2003.
• İbn Hayr, Fihrist, Dârü’l-Kütübi’l-Mısriyye, Kahire,1989.
• İbn Hibbân, Zevaid, İstanbul, 2012.
• İbn Fâris, Mu’cemü Mekâyisi’l-Lüğa, Dârü’l-Fikr, ty.
• İbn Ferhun, el-Mali, ed-Diybacü’l-Mezheb fi Ma’rifeti Ulemâi A’yani’l Mezhep, Dârü’t-turas,ty.
• İbn İshak, es-Sire ve’l Meğazi, Dârü’l-Fikir, Beyrut,1978.
• İbn Kesir, el-Bidaye ve en-nihaye, Mektebetü’l-Ma’rife, Beyrut,1988.
• İbn Kesir, el-Bidaye ve en-nihaye, Dâru-İhyâi’t-tûrasi’l-Arabiyye,1408.
• İbn Manzür, Lisânü’l -Arab, Dârü’s-sadr, ty, Beyrut.
• İbn Nedim, Muhammed bin İshak en-Nedim, el-Fihrist, Thk. Rıza Teceddüd, ty,yy.
• İbn Teymiye, en-Nübüvvat, Mektebetü Evzai’s-selef, Riyat, 2000.
• İci, İzzeddin Abdurrahman, el-Mevakıf, Darü’l-Cîyl, Beyrut,1997.
• Kâdi İyâz, Tertibü’l Medarik ve Tekribi’l Mesalik,Vezaretü’l Evkaf ve Şuuni’l İslamyye, Memleketü’l-Mağrib,1983.
• ______;Şerhü’ş-şifa, Dârü’l-ilmiyye, Beyrut, 2003.
• Kâdi Ebu Bekr, İbn Arabi, Ahkamü’l-Kur’an, Matba’tü’i-iysa, Babi’l Halebi,ty.
• Kâdi Abdülcebbar, Tesbitü’d- delâ’il’n- nübüvve, Darü’l-Arabiyye, Beyrut, ty.
• ______;Şerhu’l-Usûli’l-Hamse,Mektebetü’l-Vehbe, Kahire,1996.
• Karadeniz, Orhan, İlim ve Din açısından Mucize, İstanbul,1999.
• Konaklı, Numan, İ’cazü’l-Kur’ân Fikri, Mahiyeti, Tarihsel Süreç ve Literatür, MÜİFD, Sayı.43, 2012,ss.251-290.
• Kur’an-ı Kerim, DİBY, Ankara, 2009.
• Kurtubi, Ebu Abdullah, Camiü’l Ahkâmü’l-Kur’an, Dârü’l-Kütübi’l-Mısriyye, Kahire,1964.
• Mâturidi, Kitabü’t-Tevhit, Dârü’l-Cami’ati’l-Mısriyye, İskenderiye, Mısır, ty.
• Mukatil bin Süleyman, Kur’an Terimleri Sözlüğü, İstanbul, 2004.
• Müslim, Sahih, Çev. Ahmet Davudoğlu, İstanbul,1983.
• Nevevi, Şerhi Sahihi Müslim, Matbâtü’l-Mısriyye bil Ezher,1929.
• Sahâvi, Muhammed, el-İ’lan bi Tevbih limen Zemme İ’lmü’t-Tarih, Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, ty.
• Salâh, Abdulfettah el-Halidi, İ’câzü’l-Kur’an, Dârü’l Ammar, Amman, 2000.
• Salimi, Ebu Şekur, et-Temhit fi Beyâni’t-tevhit, Delhi,1309.
• Şevkâni, Muhammed bin Ali, el-Bedrü’t-tal’i, Dârü’l-ma’rife, Beyrut, ty.
• Şentürk, Lütfi, Mucize Yanlış Anlamda Kullanılıyor, DİBD, Ankara,1966.
• Tehanevi, Keşşafü ıstılhati’l fünun ve’l Ulum, Mektebetü’l-Lübnan,1996.
• Topaloğlu, Bekir, Çelebi, İlyas, Kelam Terimleri Sözlüğü, İstanbul,2015.
• Özdemir, Metin, Mutezile’nin Nübüvvet Müdafası, CÜİFD, Sivas, 2006.
• Yavuz, Yusuf Şevki, Delâilü’n-nübüvve, DİA, İstanbul,1983.