Elementary School Teachers’ Perceptions of Organisational Justice, Organizational Citizenship Behaviours and Organisational Trust

Yıl 2011, Cilt: 1 Sayı: 1, 29 - 62, 01.02.2011

Gökhan Baş Cihad Şentürk Millî Eğitim Müdürlüğü

Öz

Background. Organisational justice is one of the most important factors which plays a crucial role in organisational life (Greenberg, 1990, 1993). Employees with positive organisational justice perceptions tend to display positive behaviours, while those who have negative organisational justice perceptions might display negative behaviours in the organisation (Yılmaz, 2009; Yılmaz & Taşdan, 2009; Yılmaz, 2010). When employees feel unfairly treated, their commitment to the organisation and job satisfaction declines, they become much less likely to assist their colleagues (Greenberg, 1996). Similarly, perceived justice at workplace affects employees' attitudes and behaviours (İşbaşı, 2000). If employees do not trust their colleagues and administrators, they will not have organisational citizenship behaviours at school (Tschannen-Moran, 2001; Yılmaz, 2009). In this context, organisational justice is said to play a critical role in the positive development of employees' organisational trust perceptions (İşbaşı, 2001) and their organisational citizenship behaviours (Tansky, 1993; Yılmaz & Taşdan, 2009). Purpose. The purpose of this study is to analyse the perceptions of elementary school teachers on organisational justice, organisational citizenship and organisational trust with respect to gender, occupational experience and educational level. Method. The study was carried out in the city centre of Niğde from 13 elementary schools in 2009-2010 academic year. Totally 401 elementary school teachers (197 males and 204 females) selected randomly participated in the study. The “general survey method” was adopted in the research. In accordance with the purpose of the study, percentage, mean, standard deviation, t-test, ANOVA (variance) and Tukey-HSD tests were employed in the study in order to examine the data obtained in terms of some variables (gender, occupational experience and educational level). “The organisational justice scale” (Wasti, 2001), “the organisational citizenship behaviours scale” (DiApola, Tarter & Hoy, 2005) and “the organisational trust scale” (Yılmaz, 2006) were used in order to collect data for the study. For the statistical analyses SPSS 15.0 was used. Findings and conclusions. According to findings of the study, it is seen that elementary school teachers participated in the study have positive perceptions both on “relationship with administrators” (X= 4,06) and “relationship with employees” (X= 4,10) in relation to organisational justice. Elementary school teachers' perceptions of organisational justice do not differ significantly in relation to gender in any dimension (p>.05). Similarly, teachers' perceptions of organisational justice do not differ statistically in terms of occupational experience in any dimension too (p>.05). Teachers' perceptions of organisational justice statistically differ in relation to educational level regarding “relationship with employees” [F(2-201)= 3,868, p<.05]. It was found out that teachers who have senior high school level of education and graduate level of education differ significantly from each other in favour of teachers with senior high school level of teaching education. According to the findings of the study, it was found out that elementary school teachers strongly agree (X= 4,12) that they feel organisational citizenship behaviours do not differ significantly in relation to gender [t(-1,186), p>.05]. Similarly, teachers' views of organisational citizenship behaviours do not significantly differ in relation to educational level [F(2-201)= 1,523, p>.05]. However, elementary school teachers' views of organisational citizenship behaviours differ statistically in relation to occupational experience [F(5-198)= 3,352, p<.05] in favour of teachers who have 11-15 and 26 and above years of teaching experience. According to the results obtained in the study, it was found out that elementary school teachers mostly feel positive perceptions towards organisational trust. Teachers feel positive organisational trust towards colleagues at the very most (X= 4,14), then towards shareholders (X= 4,02). Teachers feel organisational trust towards administrators slightly (X= 3,62). Elementary school teachers' perceptions of organisational trust do not significantly differ in relation to gender in any dimension (p>.05), but teachers' perceptions of organisational trust significantly differ regarding the occupational experience in terms of “trust towards colleagues” dimension [F(5-198)= 3,202, p<.05] in favour of teachers who have 6-10 years of teaching experience. However, it was found that teachers' perceptions of organisational trust do not differ significantly in relation to educational level in any dimension (p>.05). It was found out in the study that elementary school teachers mostly have positive perceptions on organisational justice, organisational citizenship and organisational trust. Yazıcıoğlu & Topaloğlu (2009) and Yılmaz (2010) found similar findings to the related finding of this study. According to the results of the study in terms of organisational citizenship behaviours, it was found out that elementary school teachers have positive perceptions on organisational citizenship behaviours. In studies carried out by Yaylacı (2004), Buluç (2008), Polat (2007) and Yılmaz & Taşdan (2009), similar findings were obtained to the related finding of this study. It was found in the study in terms of organisational trust that elementary school teachers have positive perceptions on organisational trust towards colleagues and the shareholders, but they have less trust towards administrators in the organisation.

Anahtar Kelimeler

organisational justice , organisational citizenship , organisational trust

İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Örgütsel Adalet, Örgütsel Vatandaşlık ve Örgütsel Güven Algıları

Öz

Bu çalışmanın amacı, ilköğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel adalet, örgütsel vatandaşlık ve örgütsel güven düzeylerinin cinsiyet, mesleki kıdem ve eğitim durumu değişkenlerine göre karşılaştırmaktır. Çalışma, 2009-2010 eğitim-öğretim yılında Niğde il merkezinde bulunan toplam 13 ilköğretim okulunda gerçekleştirilmiştir. Araştırmaya, random olarak seçilen, toplam 401 ilköğretim öğretmeni katılmış olup; araştırmada “genel tarama modeli” kullanılmıştır. Araştırmanın amacına dayalı olarak, yüzde, standart sapma, t-testi, varyans (ANOVA) analizi ve Tukey-HSD gibi istatistik test teknikleri kullanılmıştır. Çalışmada veri toplamak için “örgütsel adalet ölçeği”, “örgütsel vatandaşlık davranışları ölçeği” ve “örgütsel güven ölçeği” kullanılmıştır. Araştırmadaki istatistik analizler SPSS 15.0 ile yapılmıştır. Çalışmada elde edilen sonuçlara göre, ilköğretim öğretmenleri okullarında örgütsel adalete, örgütsel vatandaşlığa ve örgütsel güvene ilişkin olarak olumlu algılara sahiptirler. Öğretmenlerin örgütsel adalet algılarının cinsiyete ve mesleki kıdeme göre farklılaşmadığı, ancak eğitim durumuna göre farklılaştığı saptanmıştır. Öte yandan, öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık algılarının cinsiyete ve eğitim durumuna göre farklılaşmadığı, ancak mesleki kıdeme göre farklılaştığı bulunmuştur. Örgütsel güvene ilişkin olarak ise, öğretmenlerin örgütsel güven algılarının cinsiyete ve eğitim durumuna göre farklılaşmadığı, ama mesleki kıdeme göre farklılaştığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

örgütsel adalet , örgütsel vatandaşlık , örgütsel güven

Kaynakça

• Altınkurt, Y. (2010). Örgütsel adalet. Memduhoğlu, H. B. & Yılmaz, K. (Eds.). Yönetimde yeni yaklaşımlar. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Altınkurt, Y., & Yılmaz, K. (2010). Değerlere göre yönetim ve örgütsel adalet ilişkisinin ortaöğretim okulu öğretmenlerinin algılarına göre incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 64, 463-485.
• Altıntaş, F. Ç. (2006). Bireysel değerlerin örgütsel adalet ve sonuçları ilişkisinde yönlendirici etkisi: Akademik personel üzerinde bir analiz. Dokuz Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 7(2), 19-40.
• Arslan, M. M. (2009). Teknik ve endüstri meslek lisesi öğretmenlerinin örgütsel güven algıları. Eğitimde Kuram ve Uygulama Dergisi, 5(2), 274-288.
• Asunakutlu, T. (2002). Örgütsel güvenin oluşturulmasına ilişkin unsurlar ve bir değerlendirme. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9, 1-13.
• Atalay, İ. (2005). Örgütsel vatandaşlık ve örgütsel adalet. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
• Ay, B. (2007). Öğretmenlerin öz-yeterlikleri ve örgütsel vatandaşlık davranışı. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
• Aydın, M. (2000). Eğitim yönetimi. (6. Baskı). Ankara: Hatiboğlu Yayınevi.
• Aydın, İ. & Karaman-Kepenekçi, Y. (2008). Principals’ opinions of organisational justice in elementary schools in Turkey. Journal of Educational Administration, 46(4), 497-513.
• Balay, R. (2001). Yönetici ve öğretmenlerde örgütsel bağlılık. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Balcı, A. (2004). Sosyal bilimlerde araştırma: Yöntem, teknik ve ilkeler. (4. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Baş, G. (2010). İlköğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel adalet ve örgütsel güven düzeyleri arasındaki ilişki. Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi: Teori ve Uygulama, 1(2), 17-36.
• Başaran, İ. E. (1983). Eğitim yönetimi. Ankara: Hatiboğlu Yayınevi.
• Bies, R. J. (2001). Interactional (in)justice: The sacred and the profane. Greenberg, J. & Russell, C. (Eds.). Advances in organizational justice. Stanford, California: Stanford University Press.
• Bies, R. J., & Moag, J. F. (1986). Interactional justice: Communication criteria of fairness. Lewicki, R. J., Shephard, B. H. & Bazerman, B. H. (Eds.). Research of negotiation in organizations. Greenwich, CT: JAI Press.
• Bolat, T., & Bolat, O. İ. (2008). Otel işletmelerinde örgütsel bağlılık ve örgütsel vatandaşlık davranışı ilişkisi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(19), 75-94.
• Buluç, B. (2008). Ortaöğretim okullarında örgütsel sağlık ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(4), 571-602.
• Burns, T., & Carpenter, J. (2008). Organizational citizenship and student achievement. Journal of Cross-Disciplinary Perspectives in Education, 1(1), 51-58.
• Büyüköztürk, Ş. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Callaway, P. L. (2006). The relationship between organizational trust and job satisfaction. Yayımlanmamış doktora tezi. Capella University Graduate School, Florida.
• Cevizci, A. (2010). Felsefe tarihi. İstanbul: Say Yayınları.
• Cohen, A., & Vigoda, E. (2000). Do good citizens make good organizational citizens? An empirical examination of the relationship between general citizenship and organizational citizenship behavior in Israel. Administration and Society, 32(5), 596-624.
• Colquitt, J. A., Conlon, D. E., Wesson, M. J., Porter, C. O., & Yee Ng, K. (2001). Justice at the millennium: A meta-analytic review of 25 years of organizational justice research. Journal of Applied Psychology, 86(3), 425- 445.
• Colquitt, J. A., Greenberg, J., & Zapata-Phelan, C. P. (2005). What is organizational justice: A historical overview. Greenberg, J. & Colquitt, J. A. (Eds.). Handbook of organizational justice. New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates, Inc.
• Çakmak, K. (2005). Performans değerlendirme sistemlerinde örgütsel adalet algısı ve bir örnek olay çalışması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Çetin, A. S. (2009). Otel işletmelerindeki işgörenlerin örgütsel adalet algılarının örgütsel vatandaşlık davranışlarına etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya.
• Çokluk-Bökeoğlu, Ö., & Yılmaz, K. (2009). İlköğretim okullarında örgütsel güven hakkında öğretmen görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 54, 211-233.
• Dilek, H. (2005). Liderlik tarzlarının ve adalet algısının örgütsel bağlılık, iş tatmini ve örgütsel vatandaşlık davranışı üzerine etkilerine yönelik bir araştırma. Yayımlanmamış doktora tezi. Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
• Dinç A., & Ceylan, A. (2008). Kaçak elektrik kullanımıyla ilgili idare çalışanı tutumunun örgütsel adalet ve iş memnuniyeti ile ilişkisi, çalışma gruplarına göre farklılıklar. Çukurova Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(2), 13-29.
• DiPaola, M. F., Tarter, C. J., & Hoy, W. K. (2005). Measuring organizational citizenship in schools: The OCB scale. Hoy, W. K. & Miskel, C. (Eds.). Educational leadership and reform. Greenwich, CN: Information Age Publications.
• Donovan, M. A., Drasgow, F., & Munson, L. J. (1998). The perceptions of fair interpersonal treatment scale: The development and validation of a measure of interpersonal treatment in the workplace. Journal of Applied Psychology, 83, 683-691.
• Dönder, H. H. (2006). Öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışları ve bürokrasi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
• Dyne, L. V. & Ang, S. (1998). Organizational citizenship behavior of contingent workers in Singapore. Academy of Management Journal, 41(6), 692-703.
• Eren, E. (2007). Örgütsel davranış ve yönetim psikolojisi (10. Baskı). İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım.
• Erden, A. (2007). Ankara ve Lefkoşa okul yöneticilerinin ve öğretmenlerinin örgütsel güvene ilişkin görüşleri. Yayımlanmamış doktora tezi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Folger, R., & Cropanzano, R. (1998). Organizational justice and human resource management. London: Sage Publications.
• Giap, B. N., Hackermeier, I., Jiao, X., & Wagdarikar, S. P. (2005). Organizational citizenship behavior and perception of organizational justice in student jobs. Retrieved from: http://www.reinhausen- office.de/excellence-solutions/ResearchOCB.pdf, 26/04/2010.
• Greenberg, J. (1996). The quest for justice on the job. Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
• Greenberg, J. (1993). The social side of fairness: Interpersonal and informational classes of organizational justice. Cropanzano, R. (Ed.). Justice in the work place. Hillsdale, New Jersey: Erlbaum.
• Greenberg, J. (1990). Organizational justice: Yesterday, today, and tomorrow. Journal of Management, 16(2), 399-432.
• Güven, M. (2006). Örgütsel bağlılık ve örgütsel vatandaşlık davranışı arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Gürbüz, S. (2006). Örgütsel vatandaşlık davranışı ile duygusal bağlılık arasındaki ilişkilerin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(1), 48-75.
• Hoy, W. K., & Miskel, C. (2008). Educational administration: Theory, research, and practice. (8th Ed.). New York: McGraw Hill.
• Hoy, W. K., & DiPaola, M. (Eds.). (2007). Essential ideas for the reform of American schools. USA: Information Age Publishing.
• Hoy, W. K., Gage, C. Q., & Tarter, C. J. (2006). School mindfulness and faculty trust: Necessary conditions for each other? Educational Administration Quarterly, 42(2), 236-255.
• Hoy, W. K., & Tarter, C. J. (2004). Organizational justice in schools: No justice without trust. Journal of Educational Management, 18(4), 250-259.
• Hoy, W. K., & Tschannen-Moran, M. (2003). The conceptualization and measurement of faculty trust in schools. Hoy, W. K. & Miskel, C. G. (Eds.). Studies in leading and organizing schools. Greenwich, CT: Information Age Publishing.
• Hoy, W. K., & Tschannen-Moran, M. (1999). The five faces of trust: An empirical confirmation in urban elementary schools. Journal of School Leadership, 9, 184-208.
• Hoy, W. K., Tarter, C. J., & Kottkamp, R. B. (1991). Open schools/healthy schools: Measuring organizational climate. California, CA: Sage Publications.
• İşbaşı, J. Ö. (2001). Çalışanların yöneticilere duydukları güvenin ve örgütsel adalete ilişkin algılamalarının vatandaşlık davranışlarının oluşumundaki rolü. Yönetim Araştırmaları Dergisi, 1(1), 51-73.
• İşbaşı, J. Ö. (2000). Çalışanların yöneticilerine duydukları güvenin ve örgütsel adalete ilişkin algılarının örgütsel vatandaşlık davranışının oluşumundaki rolü: Bir turizm örgütünde uygulama. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
• Kamer, M. (2001). Örgütsel güvenin örgütsel bağlılık ve örgütsel vatandaşlık davranışlarına etkileri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Kaptan, S. (1995). Bilimsel araştırma ve istatistik teknikleri. (10. Baskı). Ankara: Tekışık Matbaası.
• Karaköse, T., Altınkurt, Y., & Yılmaz, K. (2009). Örgütsel adaletin öğretmenlerin iş doyumu üzerine etkileri. 1-3 Ekim. Uluslararası V. Balkan Eğitim ve Bilim Kongresi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Edirne.
• Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi. (15. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Lewicki, R. J., McAllister, D. J., & Bies, R. J. (1998). Trust and distrust: New relationships and realities. Academy of Management Review, 20(3), 438-458.
• Lind, E. A., & Tyler, T. R. (1988). The social psychology of procedural justice. New York: Plenum Press.
• Lunenburg, F. C., & Ornstein, A. C. (2004). Educational administration: Concepts & practices. (5th Ed.). Belmont, CA: Thomson Books/Cole.
• Luthans, F. (1995). Organizational behaviour. New York: McGraw-Hill.
• McMillan, J. H. & Schumacher, S. (2006). Research in education: Evidence- based inquiry (6th Ed.). Boston: Pearson Education Ltd.
• Moorman, R. H. (1991). Relationship between organizational justice and organizational citizenship behaviors: Do fairness perceptions influence employee citizeship? Journal of Applied Psychology, 76(6), 845-855.
• Oktay, M. (1996). İşletmeler için davranış bilimlerine giriş. İstanbul: Der Yayıncılık.
• Organ, D. W. (1997). Organizational citizenship behavior: Its construct clean- up. Human Performance, 10(2), 85-97.
• Organ, D. W. (1988). Organizational citizenship behavior: The good soldier syndrome. Lexington, MA: Lexington Books.
• Ölçüm-Çetin, M. (2004). Örgütsel vatandaşlık davranışı. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Özdevecioğlu, M. (2003a). Algılanan örgütsel adaletin bireylerarası saldırgan davranışlar üzerindeki etkilerinin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21, 77-96.
• Özdevecioğlu, M. (2003b). Örgütsel vatandaşlık davranışı ile üniversite öğrencilerinin bazı demografik özellikleri ve akademik başarıları arasındaki ilişkilerin belirlenmesine yönelik bir araştırma. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20, 117-135.
• Özen, J. (2003). Örgüte duyulan güvenin anahtar unsuru olarak örgütsel adalet. Erdem, F. (Ed.). Sosyal bilimlerde güven. Ankara: Vadi Yayınları.
• Özer, N., Demirtaş, H., Üstüner, M., & Cömert, M. (2006). Ortaöğretim öğretmenlerinin örgütsel güven algıları. Ege Eğitim Dergisi, 7(1), 103-124.
• Podsakoff P. M., MacKenzie S. B., Paine J. B., & Bachrach D. G. (2000). Organizational citizenship behaviors: A critical review of the theorical and empirical literature and suggestions for future research. Journal of Management, 26(3),513-563.
• Polat, S. (2009). Organizational citizenship behavior (OCB) display levels of the teachers at secondary schools according to the perceptions of the school administrators. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 1, 1591-1596.
• Polat, S., & Celep, C. (2008). Ortaöğretim öğretmenlerinin örgütsel adalet, örgütsel güven, örgütsel vatandaşlık davranışlarına ilişkin algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 54, 307-331.
• Polat, S. (2007). Ortaöğretim öğretmenlerinin örgütsel adalet algıları, örgütsel güven düzeyleri ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki. Yayımlanmamış doktora tezi. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
• Poole, W. L. (2007). Organizational justice as a framework for understanding union-management relations in education. Canadian Journal of Education, 30(3), 725-748.
• Rindfleisch, A. (1999). Organizational trust and interfirm cooperation: An examination of horizontal versus vertical alliances. Retrieved from: http://isbm.smeal.psu.edu/library/working-paper-articles/1999-working- papers/05-1999-organizational-trust.pdf. 10/05/2010.
• Rotter, J. B. (1967). A new scale for the measurement of interpersonal trust. Journal of Personality, 35, 651-665.
• Ryan, A. (1993). Justice. Oxford: Oxford University Press.
• Samancı, K. G. (2006). Örgütsel güven ve örgütsel vatandaşlık davranışı. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
• Sezgin, F. (2005). Örgütsel vatandaşlık davranışları: Kavramsal bir çözümleme ve okul açısından bazı çıkarımlar. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(1), 317-339.
• Tan, C. (2006). İlköğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel adalet algıları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
• Tansky, J. W. (1993). Justice and organizational citizenship behaviours: What is the relationship? Employee Responsibility and Rights Journal, 6(3), 195-207.
• Taşdan, M., & Yılmaz, K. (2008). Organizational citizenship and organizational justice scales’ adaptation to Turkish. Eğitim ve Bilim Dergisi, 33(150), 87-96.
• Titrek, O. (2009). Okul türüne göre okullardaki örgütsel adalet düzeyi. Uluslararası İnsani Bilimler Dergisi, 6(2), 551-573.
• Titrek, O., Bayrakçı, M., & Zafer, D. (2009). Öğretmenlerinin örgütsel vatandaşlık davranışlarına ilişkin görüşleri. Akademik Bakış Dergisi, 17, 1-28.
• Titrek, O. (2009). Employees’ organizational justice perceptions in Turkish schools. Social Behavior and Personality, 37(5), 605-620.
• Tschannen-Moran, M. (2004). Trust matters: Leadership for successful schools. San Francisco: Jossey-Bass.
• Tschannen-Moran, M. (2001). Colloboration and the need for trust. Journal of Educational Administration, 39, 308-331.
• Tschannen-Moran, M., & Hoy, W. K. (1998). Trust in schools: A conceptual and empirical analysis. Journal of Educational Administration, 36, 334-352.
• Ünal, Z. (2003). Öğretmenlerde iş doyumu ve örgütsel vatandaşlık. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
• Yarım, M. (2009). Genel liselerde çalışan branş öğretmenlerinin örgütsel vatandaşlık davranışları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Yaylacı, A. F. (2004). İlköğretim okulu öğretmen ve yöneticilerinin örgütsel vatandaşlık davranışları. Yayımlanmamış doktora tezi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Yazıcıoğlu, İ., & Topaloğlu, I. G. (2009). Örgütsel adalet ve bağlılık ilişkisi: Konaklama işletmelerinde bir uygulama. İşletme Araştırmaları Dergisi, 1(1), 3-16.
• Yeniçeri, Ö., Demirel, Y., & Seçkin, Z. (2009). Örgütsel adalet ile duygusal tükenmişlik arasındaki ilişki: İmalat sanayi çalışanları üzerine bir araştırma. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16, 83-99.
• Yılmaz, E., & Sünbül, A. M. (2009). Öğretmenlerin yaşam doyumları ve okullardaki örgütsel güven düzeyi. Journal of Qafqaz University, 26, 172-179.
• Yılmaz, K., & Bökeoğlu, O. C. (2008). Organizational citizenship behavior and organizational commitment in Turkish primary schools. World Applied Sciences Journal, 3(5), 775-780.
• Yılmaz, K., Karaköse, T., & Altınkurt, Y. (2009). İlköğretim okullarında örgütsel güven ile örgütsel adalet arasındaki ilişki. 1-3 Ekim. Uluslararası V. Balkan Eğitim ve Bilim Kongresi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Edirne.
• Yılmaz, K. (2010). Devlet ortaöğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin örgütsel adalet algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 10(1), 579- 616.
• Yılmaz, K. (2009). Özel dershane öğretmenlerinin örgütsel güven düzeyleri ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 59, 471-490.
• Yılmaz, K., & Taşdan, M. (2009). Organizational citizenship and organizational justice in Turkish primary schools. Journal of Educational Administration, 47(1), 108-126.
• Yılmaz, E. (2006a). Okullardaki örgütsel güven düzeyinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16, 739-756.
• Yılmaz, E. (2006b). Okullardaki örgütsel güven düzeyinin okul yöneticilerinin etik liderlik özellikleri ve bazı değişkenler açısından incelenmesi. Yayımlanmamış doktora tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Yılmaz, E. (2005). Okullarda örgütsel güven ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14, 567-580.
• Yürür, S. (2008). Örgütsel adalet ile iş tatmini ve çalışanların bireysel özellikleri arasındaki ilişkilerin analizine yönelik bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(2), 295-312.
• Wasti S. A. (2001). Örgütsel adalet kavramı ve tercüme bir ölçeğin Türkçe’de güvenirlik ve geçerlik analizi. Yönetim Araştırmaları Dergisi, 1(1), 33-50.
• Zellars, K. L., Tepper, B. J., & Duffy, M. K. (2002). Abusive supervision and subordinates’ organizational citizenship behavior. Journal of Applied Psychology, 87(6), 1068-1076.