OKUL ÖNCESİ ÖĞRETMEN VE ÖĞRETMEN ADAYLARINDA ÇOKKÜLTÜRLÜ KİŞİLİĞİN ÇOKKÜLTÜRLÜ EĞİTİM TUTUMLARI ÜZERİNDEKİ ETKİSİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2016, Cilt: 6 Sayı: 1, 295 - 322, 20.02.2016

Merve Bulut Hakan Sarıçam

Öz

Bu çalışmanın temel amacı; okul öncesi öğretmen ve öğretmen adaylarının çokkültürlü kişilik özelliklerinin, çokkültürlü eğitim tutumları üzerindeki etkilerini incelemektir. Bu amaç doğrultusunda, nicel metot kapsamında betimsel araştırma yöntemlerinden ilişkisel tarama tekniği kullanılmıştır. 174 okul öncesi öğretmeni ve 350 öğretmen adayından elde edilen verilerin analizinde, çokkültürlü kişilik ile çokkültürlü eğitim tutumları arasındaki ilişkinin düzeyini ve yönünü belirlemek için Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Analizi ve Çoklu Regresyon Analizi kullanılmıştır ve ilişkinin doğrusal pozitif korelasyon olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Veri analizi sonucu elde edilen bulgular ışığında; çokkültürlü kişilik ile çokkültürlü eğitim tutumları arasında orta düzeyde ilişki olduğu ve çok kültürlü kişiliğin alt boyutlarının çokkültürlü eğitim tutumlarının % 39’unu yordadığı sonucuna ulaşılmıştır. Ek olarak; okul öncesi öğretmenlerinin çokkültürlü kişilik özelliklerinin ve çokkültürlü eğitim tutumlarının, okul öncesi öğretmen adaylarınınkinden daha yüksek olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

çokkültürlülük, çokkültürlü kişilik, okul öncesi öğretmenleri, öğretmen tutumu

An Examination of the Effects of Multicultural Personality of Preschool and Preservice Teachers on Attitudes toward Multicultural Education

Öz

The aim of this study is to examine the effects of multicultural personality of preschool and preservice teachers on the attitudes of multicultural education. In accordance with these purpose, relational screening model was used. The data, which is obtained from 174 preschool and 350 preservice teachers was analyzed by Pearson Product–Moment Correlation and Multiple Regression methods in order to determine the level and direction of the relation between multicultural personality and multicultural education, and the findings showed a positive linear relation. As a result, a medium level relation between multicultural personality and multicultural education and the sub-dimensions of multicultural personality as a predictor of 39% multicultural education attitudes have been found. Additionally, preschool teachers’ level of multicultural personality and multicultural education attitudes have also been found higher than preservice teachers.

Anahtar Kelimeler

multicultural, multicultural personality, preschool teachers, attitudes of teachers

Kaynakça

• Açıkalın, M. (2010). New Approaches For Teaching Social Studies: Multicultural And Global Edu- cation. Elementary Education Online, 9 (3), 1226-1237.
• Ahmadi, Y., Shahmohamadi, A., & Araghi, M. M. (2011). The Study of Effect of Socio-Cultural Factor on Cultural İntelligence(CQ) (Case study: Sanandaj city). International Journal of Huma- nities and Social Science 1 (1), 161-168.
• Aktın, K., Karakaya, M., Türk, Z., & Aslan, Y. (2015). Okul Öncesi Dönemde Farklı Kültürlerin Öğretimine Yönelik Uygulamalı Bir Çalışması. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3 (4), 258-277.
• Aldosemani, T. İ. & Shepherd, C. E. (2014). Second Life to Support Multicultural Literacy: Pre-and in-Service Teachers Perceptions And Expectations. TSchTrends, 58 (2), 46-58.
• Aleem, S. (2005). Emotional Stability Among College Youth. Journal of the Indian Academy of Applied Psychology, 31 (2), 100-102.
• Almerich, G., Orellana, N., Van Oudenhoven, J. P., & Carmona, C. (2010). The Relationship Between Multicultural Orientation And Individualism- Collectivism Dimensions Among Uni- versity Students. ECER 2010, Metsätalo.
• Arslan, Ö., Altuncu, Ö. ve Kaçmaz, Y. (30.06.2013) 21. LGBT onur yürüyüşü, DHA, http://www.dha. com.tr/21-lgbt-onur-yuruyusu_492737.html (erişim tarihi: 23 Temmuz 2015).
• Aydın, H. (2013). Dünyada ve Türkiye’de Çokkültürlü Eğitim Tartışmaları ve Uygulamaları. Ankara: Nobel Akademik Yay.
• Banks, J. A. (2013). Çokkültürlü Eğitime Giriş. (Çev. H. Aydın). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Başarır, F., Sarı, M., & Çetin, A. (2014). Examination of Teachers’ Perceptions of Multicultural Edu- cation. Pegem Journal of Education & Instruction, 4 (2), 91-110.
• Başbay, A. (2014). Investigation of Multicultural Education Courses: The Case of Georgia State University. Educational Sciences: Theory & Practice, 14 (2), 602-608.
• Başbay, A. ve Bektaş Y. (2009). Çokkültürlülük Bağlamında Öğretim Ortamı ve Öğretmen Yeterlik- leri. Eğitim ve Bilim: 152, (34). 30-43.
• Başbay, A. ve Kağnıcı, D. Y. (2011). Çokkültürlü Yeterlik Algıları Ölçeği: Bir Ölçek Geliştirme Ça- lışması. Eğitim ve Bilim, 36 (161), 199-212.
• Bee, H., & Boyd, D. (2009). Çocuk Gelişim Psikolojisi (s. 487-802). (Çev. O. Gündüz). İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• Berthelsen, D. & Karuppiah, N. (2011). Multicultural Education: The Understandings of Preschool Teachers in Singapore. Australasian Journal of Early Childhood, 36 (4), 38-42.
• Biber, K. (2010). Okul Öncesi Eğitimin Tanımı, Kapsamı, Önemi ve Temel İlkeleri. S. Tümkaya ve F. Gülaçtı (Ed.), Erken Çocukluk Eğitimi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Bohn, A. P., & Sleeter, C. E. (2000). Multicultural Education And The Standards Movement: A Report From The Field. Phi Delta Kappan, 82(2), s.156-161.
• Bredekamp, S. (2014). Effective Practices in Early Childhood Education Building a Foundation. USA: Pearson.
• Bulut, M. (2015). Okul Öncesi Öğretmen ve Öğretmen Adaylarında Çokkültürlü Kişiliğin Çokkül- türlü Eğitim Tutumları Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dumlupınar Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Kütahya.
• Büyüköztürk, Ş., Çokluk, Ö. ve Şekercioğlu, G. (2012). Sosyal Bilimler İçin Çok Değişkenli İstatistik. Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Carlson, M., & Rabo, A. (2011). Giriş. M. Carlson, A. Rabo ve F. Gök (Ed.) Çokkültürlü Toplumlar- da Eğitim Türkiye ve İsveç’ten Örnekler. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Cırık, İ. (2008). Çok Kültürlü Eğitim ve Yansımaları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Der- gisi, 34, 27-40.
• Coşkun, M. K. (2012). Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmen Adaylarının Çok Kültürlü Eğitime Yönelik Tutumları (İlahiyat-Eğitim DKAB Karşılaştırması). Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bi- limler Dergisi, 34, 33-44.
• Çelik, H. (2008). Eğitimde Çokdillilik ve Çokkültürlülük Üzerine Düşünceler. Die Gaste,10.
• Çoban, A. E., Karaman, N. G. ve Doğan, T. (2010). Öğretmen Adaylarının Kültüre Farklılıklara Yönelik Bakış Açılarının Çeşitli Demografik Değişkenlere Göre İncelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Dergisi, 10 (1), 125-131.
• D’Angelo, A. M. & Dixey, B. P. (2001). Using Multicultural Resources For Teachers To Combat Ra- cial Prejudice In The Classroom. Early Childhood Education Journal, 29 (2), 83-87.
• Dağlıoğlu, H. E. (2010). Erken Çocukluk Dönemi Öğretmeninin Özellikleri. İ. H. Diken (Ed.). Er- ken Çocukluk Eğitimi. Ankara: Pegem Akademi.
• Dede, M. (1999). Kapalı Toplum ve İlk İnanışlar. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Der- gisi,40(1), 223-254.
• Demir, S. (2012). Çok Kültürlü Eğitimin Erciyes Üniversite Öğretim Elemanları İçin Önem Derece- si. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Tur- kish or Turkic, 7 (4), 1453-1475.
• Demir, S. ve Başarır, F. (2013). Çok Kültürlü Eğitim Çerçevesinde Öğretmen Adaylarının Öz- Yeterlilik Algılarının İncelenmesi. International Journal Of Social Science. 6 (1), 609-641.
• Demircioğlu, E. Ve Özdemir, M. (2012). Pedagojik Formasyon Öğrencilerinin Çok Kültürlü Eğitime Yönelik Tutumlarının Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi. Ege Eğitim Dergisi, 1 (15) , 211-232.
• Engin, G. ve Genç, S. Z. (2015). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Çok Kültürlü Eğitime Yönelik Tu- tumları (Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Örneği). Route Educational And Social Science Journal, 2 (2), 30-39.
• Ergur, A. (2012). Kültürün Önemi. A. Ergur Ve E. Gökalp (Ed.) Kültür Sosyolojisi. Eskişehir: Ana- dolu Üniversitesi Yayınları.
• Garcia, E. K. (2009). Multicultural Education In Your Classroom Http://Www.Teachhub.Com/Mul- ticultural-Education-Your-Classroom (erişim tarihi: 6 Temmuz 2015).
• Gay, G. (1994). A Synthesis Of Scholarship In Multicultural Education. Http://Www.Ncrel.Org/Sdrs/ Areas/İssues/Educatrs/Leadrshp/Le0gay.Htm#Author (erişim tarihi: 16 Mayıs 2015).
• Gibbs, C. (2005). Teachers’ Cultural Self-Efficacy: Teaching And Learning In Multicultural Settings. New Zealand Journal Of Educational Studies, 40, 101-112.
• Gürel, D. (2013). İlköğretim Öğretmenlerinin Çok Kültürlü Eğitim Tutumları İle Çok Kültürlü Kişi- lik Özelliklerinin İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzincan.
• Herrera, J. C. (2012). Multicultural Personality, Hardiness, Morale, Distress And Cultural Stress İn U.S. Service Members. Doctoral Dissertations. Tennessee Research And Creative Exchange.
• Hohensee, B. J., & Derman-Sparks. L. (1992). Implementing An Anti-Bias Curriculum İn Early Childhood Classrooms. ERIC Digest. 8 Temmuz 2015, ERIC Database.
• Kashdan, T. B. & Rottenberg, J. (2010). Psychological Flexibility As A Fundamental Aspect Of He- alth. Positive Clinical Psychology, 30 (7), 865-878.
• Kırabalı, U.,Yıldırım, M., Yılmaz, E, & Bayram, A. (2015). Mendil Satan Suriyeli Çocuk Esnaftan Şikayetçi Oldu., Anadolu Ajansı, Http://Www.Aa.Com.Tr/Tr/Haberler/560413--Mendil-Satan- Suriyeli-Cocuk- Esnaftan-Sikayetci-Oldu (erişim tarihi: 23 Temmuz 2015).
• Koçak, N. (2012). Okul Öncesi Öğretmeni. N. Avcı Ve M. Toran (Ed.), Okul Öncesi Eğitime Giriş. Ankara: Eğiten Kitap.
• Kostova, S. Ç. (2000). Çokkültürlü Eğitim: Bulgaristan Örneği. Kaygı Dergisi, 12, 217-219.
• Kymlicka, W. (2012). Multiculturalism: Success, Failure And The Future. Kingston: Queen’s Univer- sity Migration Policy Institute Rapport.
• Locke, S. (2005). Institutional Social And Cultural İnfluences On The Multicultural Perspectives Of Preservice Teachers. Multicultural Perspectives, 7 (2), 20–28.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2012). Okul Öncesi Eğitim Programı. Ankara: MEB Yayıncılık.
• Milli Eğitim Temel Kanunu (1973), T. C. Resmi Gazete, 14574, 24.06.1973.
• Murray, J. (2012). Learning To Live Together: An Exploration And Analysis Of Managing Cultural Diversity İn Centre-Based Early Childhood Development Programmes. Intercultural Educati- on, 23 (2), 89-103.
• Özdemir, E. (2014). Tarama Yöntemi. M. Metin (Ed.), Kuramdan Uygulamaya Eğitimde Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Özdemir, M. Ve Dil, K. (2013). Öğretmenlerin Çok Kültürlü Eğitime Yönelik Tutumları: Çankırı İli Örneği. Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 46 (2), 215-232.
• Özden, Y. (2010). Öğrenme Ve Öğretme. Ankara: Pegem Akademi.
• Pettus, A. M. & Allain, V. (1999). Using A Questionnaire To Assess Prospective Teachers’ Attitudes Toward Multicultural Education. Education, 119 (4), 651-657.
• Phoon, H. S., Abdullah, M.L.Y. & Abdullah, A. C. (2013). Multicultural Early Childhood Education: Practices And Chollenges İn Malaysia. Australian Educational Researcher, 40 (5), 615-632.
• Polat, S. (2009). Öğretmen Adaylarının Çok Kültürlü Eğitime Yönelik Kişilik Özellikleri. Internati- onal Online Journal Of Educational Sciences, 1 (1), 154-164.
• Polat, S. (2012). Okul Müdürlerinin Çok Kültürlülüğe İlişkin Tutumları. Hacettepe Üniversitesi Eği- tim Fakültesi Dergisi, 42, 334-343.
• Ponterotto, J.G., Baluch, S., Greig T., & Rivera, L. (1998). Development And İnitial Score Validation Of The Teacher Multicultural Attitude Survey. Educational And Psychological Measurement, 58 (6), 1002-1016.
• Popescu, A, Borca, C. & Baesu, V. (2014). A Study On Multicultural Personality. Cross-Cultural Management Journal 16 (1), 147-156.
• Richard, L. (2012). Why Leaders Need Empathy And Flexibility? Http://Www.Lawyerbrainblog. Com/2012/08/Why-Leaders-Need-Empathy-And-Flexibility/ (erişim tarihi: 8 Temmuz 2015).
• Sarıçam, H. (2014). Öğretmen Adaylarının Çokkültürlü Kişilik Düzeyleri İle Çokkültürlü Eğitime Yönelik Tutumlarının İncelenmesi. 4th International Symposıum Of Policies And Issues On Te- acher Education- ISPITE2014, 114-116. Ankara.
• Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2001). Using Multivariate Statistics. Boston: Allyn & Bacon.
• Tarannum, M., & Khatoon N. (2009). Self-Esteem And Emotional Stability Of Visually Challenged Students. Journal Of The Indian Academy Of Applied Psychology, 35 (2), 245-266.
• Tarman, I. & Tarman, B. (2011). Developing Effective Multicultural Practices: A Case Study Of Exp- loringa Teacher’s Understanding And Practices. The Journal Of International Social Research, 4 (17), 578-598.
• Tekin İftar, E. (2013). Gözleyerek Öğrenme Kuramı. G. Can (Ed) Eğitim Psikolojisi. Eskişehir: Ana- dolu Üniversitesi Yayınları.
• Tortop, H. S. (2014). Öğretmen Adaylarının Üstün Yetenekli ve Çok Kültürlü Eğitime İlişkin Tutum- ları. Journal Of Gifted Education Research, 2 (2), 16-26.
• Tsigilis, N., Tsioumis, K. & Gregoriadis, A. (2006). Prospective Early Childhood Educators’ Attitudes Toward Teaching Multicultural Classes: A Planned Behavior Theory Perspective. Journal Of Early Childhood Teacher Education, 27, 265–273.
• Turaşlı, K. N. (2009). Okul Öncesi Eğitimin Tanımı, Kapsamı ve Önemi. G. Haktanır (Ed.), Okul Öncesi Eğitime Giriş. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Van Der Zee, K., Van Oudenhoven, J. P., Ponterotto, J. G., & Fietzer, A. W. (2013). Multicultural Personality Questionnaire: Development Of A Short Form. Journal Of Personality Assessment, 95(1), 118-124, DOI:10.1080/00223891.2012.718302
• Van Oudenhoven, , J. P., & Van Der Zee, K. I. (2002). Predicting Multicultural Effectiveness Of İnternational Students: The Multicultural Personality Questionnaire. International Journal Of Intercultural Relations, 26, 679-694.
• Yavuz, G. ve Anıl, D. (2010, Kasım). Öğretmen Adayları İçin Çok Kültürlü Eğitime Yönelik Tutum Ölçeği: Güvenirlik Ve Geçerlik Çalışması. International Conference On New Trends In Educa- tion And Their Implications’da Sunulan Bildiri, Antalya, Türkiye.
• Yazıcı, S., Başol, G. ve Toprak, G. (2009). Öğretmenlerin Çokkültürlü Eğitim Tutumları: Bir Güveni- lirlik Ve Geçerlilik Çalışması. Hacettepe Üniversitesi Journal Of Education, 37, 229-242.
• Yılmaz, F. ve Göçen, S. (2013). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Kültürlerarası Duyarlılık Hakkında- ki Görüşlerinin Farklı Değişkenlere Göre İncelenmesi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6 (15), 373-392.