A Qualitative Study About The Effects of Women's Shelter Models On Women's Mental Health

Yıl 2018, Cilt: 4 Sayı: 3, 74 - 80, 27.09.2018

Leyla Soydinç Aslıhan Polat

https://doi.org/10.30934/kusbed.431957

Öz

Objective: Violence against women with different forms in public and private spheres is still a widespread issue both in worldwide and Turkey as a result and reproduction tool of the unequal power relationship between gender roles which come from the patriarchal system. Mental health of women who have been subjected to violence and applied for a shelter are commonly affected by the conditions which have been shaped by shelters' models and dynamics. This study aims to show the effects of women's shelter models on the psychosocial empowerment processes and offer suggestions on several models according to the narratives of survivors.  

Methods: This qualitative study was carried out between 15 March and 15 May 2018 with 8 women who applied for shelter in several districts of Istanbul after they were subjected to violence and stayed in shelters for at least 3 months and left at least 6 months ago. In addition to the 8 women participating in the qualitative research, the data of the quantitative study; 2 women have been added and 10 women in total have participated in the qualitative part which has been used as supportive data.

Results: Based on the themes that emerged in the descriptive analysis conducted from the deciphered texts of the deep interviews; 5 main categories and several subcategories were defined as; empowerment experiences, psychosocial support, repression and control, negative feelings, retraumatization and in addition quantitative studies were obtained in parallel with the categories determined in qualitative analysis.

Conclusion: Shelters models and dynamics have both positive (empowerment, self-confidence independency and recovery of the sense of control) and negative (feelings of oppression and pressure, fear and anxiety, retraumatization, etc.) effects on the empowerment process which are the most important components of mental health of survivors. Especially; it is found that the feminist approach is related to these positive effects.

Anahtar Kelimeler

Violence against women, violence and mental health, violence and psychological trauma, women’s shelter, psychosocial support, recovery after trauma

Kadın Sığınağı Modellerinin Kadınların Ruh Sağlığına Etkisi Üzerine Nitel Bir İnceleme

Öz

Amaç: Dünyada ve Türkiye’de ataerkil sistemin bir parçası olan toplumsal cinsiyet rolleri arasındaki eşitsiz güç ilişkilerinin hem bir yeniden üretme aracı hem de bir sonucu olarak kadına yönelik şiddetin kamusal ve özel alanda çeşitli türlerinin halen yoğun bir biçimde yaşandığı bilinmektedir. Sığınak modellerinin yarattığı değişkenlerin (fiziksel koşullar, kurallar, işleyiş, personelin yaklaşımı, destek hizmetleri vb.) kadınların güçlenme ve iyileşme süreçlerine paralel olarak ruh sağlıklarına etkileri olduğu düşünülmektedir. Bu araştırmayla, kadın sığınağı modellerinin şiddete maruz bırakılan kadınların psikososyal güçlenme süreçlerine olan etkisinin gösterilmesi ve sığınak modellerinin bu bağlamda düzenlenmesi için öneriler sunulması amaçlanmıştır.

Yöntem: Araştırma İstanbul’un çeşitli ilçelerinde daha önce şiddete maruz bırakıldığı için sığınaklara başvurmuş ve orada en az 3 aylık süre ile kalmış ve en az 6 ay önce sığınaktan ayrılmış olan 8 kadınla, 15 Mart - 15 Mayıs 2018 tarihleri arasında yürütülmüş nitel bir çalışmadır. Araştırmaya katılan 8 kadına ek olarak 2 kadınla daha olmak üzere toplamda 10 tane kadınla yapılan nicel çalışmanın verileri ise destekleyici olarak kullanılmıştır. 

Bulgular: Derinlemesine görüşmelerin deşifre edilmiş metinlerinden yola çıkarak gerçekleştirilen betimsel analizde öne çıkan temalar üzerinden; güçlenmeye dair deneyimler, psikososyal destek, baskı ve denetim, olumuz duygular, retravmatizasyon olarak 5 ana kategori ve çeşitli alt kategoriler belirlenmiştir. Ek olarak yürütülen nicel çalışmada da nitel analizde belirlenen kategorilere paralel veriler elde edilmiştir.

Sonuç: Sığınak modellerinin yarattığı değişkenlerin kadınların güçlenme ve iyileşme süreçlerine paralel olarak ruh sağlıklarına olumlu (güçlenme, özgüven ve bağımsızlık, kontrol duygusunun yeniden kazanımı vb.) ve olumsuz (baskı ve denetlenme hissi, korku ve endişe, retravmatizasyon vb.) etkileri olduğu görülmüştür. Özellikle feminist yaklaşımın, ortaya konan olumlu etkilerle ilişkili olduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kadına yönelik şiddet, şiddet ve ruh sağlığı, şiddet ve ruhsal travma, kadın sığınakları, psikososyal destek, travma sonrası güçlenme

Kaynakça

• Altınay A, Arat Y. Türkiye’de Kadına Yönelik Şiddet. İstanbul, 2017
• Avrupa Konseyi. Kadınlara Yönelik Şiddet ve Ev İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadele Hakkındaki Avrupa Konseyi Sözleşmesi (kısa adıyla İstanbul Sözleşmesi) İstanbul, 2011
• Dobash RE, Dobash RP. Women, Violence, and Social Change. Routledge: London and New York, 1996.
• Edwards A. Male Violence in Feminist Theory: an Analysis of the Changing Conceptions of Sex/Gender Violence and Male Dominance. Hanmer J, Maynard M (Ed). Women, Violence and Social Control. Humanities Press International: New Jersey, 1990: 13-29.
• Ellsberg M, Heise L. Researching Violence Against Women: A Practical Guide for Researchers and Activists. World Health Organization PATH: Washington, 2005.
• FRA (European Union Agency for Fundamental Rights). Violence Against Women: An EU-Wide Survey. Publications Office of the European Union: Belgium, 2014.
• Gregory K, Nnawulezi N, Sullivan CM. Understanding How Domestic Violence Shelter Rules May Influence Survivor Empowerment. Journal of Interpersonal Violence. 2017: 1-22, (doi: 10.1177/0886260517730561).
• Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü. Türkiye’de Kadına Yönelik Aile İçi Şiddet Araştırması. Ankara, 2014.
• Hooper CA, Warwick I. Gender and the politics of service provision for adults with a history of childhood sexual abuse. Critical Social Policy, 2006; 26: 467-479. 10. Itzhaky H, Porat AB. Battered women in shelters: Internal resources, well-being and integration. Affilia, 2005; 20: 39-51.
• Karataş S, Şener Ü, Otaran N (Ed). Kadın Sığınmaevleri Kılavuzu, T.C. Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü: Ankara, 2008. Lyon E, Lane S, Menard A. Meeting Survivors’ Needs: A Multi-State Study of Domestic Violence Shelter Experiences. Washington, 2008.
• Mooney J. Gender, Violence, and the Social Order, Macmillan Press: Hampshire; St. Martin’s Press: New York, 2000.
• Mor Çatı Kadın Sığınağı Vakfı. 2017 İlk 6 Aylık Faaliyet Raporu. İstanbuk, 2017.
• Nichols, A. J. (2011). Gendered organizations: Challenges for domestic violence victim advocates and feminist advocacy. Feminist Criminology, 6, 111-131.
• Orava TA, McLeod P, Sharpe D. Perception of control, depressive symptomatology and self-esteem of women in transition from abusive relationships. Journal of Family Violence, 1996; 9: 285-296.
• Rosenberg SD, Mueser KT, Friedman MJ ve diğ. Developing effective treatments for posttraumatic disorders among people with severe mental illness. Psychiatric Services, 2001; 52: 1453-1461.
• Sallan-Gül S. Türkiye’de Kadın Sığınmaevleri: Erkek Şiddetinden Uzak Yaşama Açılan Kapılar Mı? Bağlam Yayıncılık: İstanbul, 2012.
• T.C. Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü. Türkiye’de Kadına Yönelik Aile İçi Şiddet. Ankara, 2009.
• Tortamış B. Sığınma Evinde Kalan Kadınlarda Şiddet Öyküsü Açısından Travma Sonrası Stres Bozukluğu, Benlik Saygısı ve Beden Algısının Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, 2009.
• Tosun Z, Öztürk AB (Ed) Kadın Sığınmaevi Modelleri Türkiye ve Çeşitli Ülke Uygulamaları. İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü, Ankara, 2010. 22. Violence Against Women Europe (WAVE). 2017 Factsheet. Austria, 2017.
• Violence Against Women Europe (WAVE). Şiddetten Uzakta. Austirian Development Cooperation. Viyana, 2004. Çev. Zeynep Korkman, Mor Çatı Yayınları, Önsöz Matbaacılık Yayıncılık, İstanbul, 2007.
• Yıldırım A. Sıradan Şiddet. Boyut Yayıncılık: İstanbul, 1998.