TÜRK DİLİNDE FİİLLERİN SEMANTİK SINIFLANDIRILMASI PROBLEMİ

Yıl 2017, Cilt: 3 Sayı: 1, 337 - 362, 01.03.2017

Hüseyin Yıldız

Öz

 

Leksikosemantik çalışmalar
arasında yer alan önemli konulardan biri de kelimelerin sınıflandırılması
meselesidir. Gerek Türk dilinde gerekse dünya dillerinde kelimelerin
sınıflandırılması üzerine yapılmış olan çalışmalar, çoğunlukla isim türünden
kelimeler üzerinden yapılmıştır. Fiillerin sınıflandırılması çalışmaları ise,
ancak son yüzyılda görülmeye başlamıştır. Bu makalede öncelikle dünya
dillerindeki sonra da Türk dilindeki fiillerin semantik sınıflandırılmaları
üzerine yapılan çalışmalar değerlendirilecek, sonra da bu sınıflandırmalardan
hareketle yeni bir sınıflandırmanın nasıl yapılması gerektiği üzerinde
durulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Dünya dilleri, Türk dili, fiiller, anlambilim, söz varlığı, tematik, sınıflandırma

Kaynakça

• Arnazarov, S. (2004). Türkmen ve Türkiye Türkçesinin Ortak Fiillerinin Anlam Bakımından Genel Bir Mukayesesi. V. Uluslararası Türk Dil Kurultayı Bildirileri. Ankara: TDK Yayınları, 193–219.
• Barutcu Özönder F.S. (1999). Türk Dilinde Fiil ve Fiil Çekimi. Türk Gramerinin Sorunları II. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 2, 56-64
• Biber, D.; Johansson, S.; Leech, G.; Conrad, S.; Finegan, E. (1999). Grammar of Spoken and Written English. London: Longman.
• Bilgin, M. (2002). Anlamdan Anlatıma Türkçemiz. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Caferov, S., (1982), Muasır Azerbaycan Dili, Bakı: Maarif Yayınevi.
• Chafe, W. L. (1970). Meaning and the structure of language. Chicago: University Press.
• Cook, W. A. (1979). Case Grammar: development of the Matrix Model (1979-1978). Washington: Georgetown University Press.
• Dankoff, R.; Kelly, J. (1985). Mahmūd al-Kāšgarī: Compendium of the Turkic Dialects (Dīwān Luγāt at-Turk). III. Duxbury: Harvard University Press.
• Deny, J. (1941). Türk Dili Grameri (Osmanlı Lehçesi). (çev. Ali Ulvi Elöve). İstanbul: TDK Yayınları.
• DTV = Jaeckel, R.; Doğanata Erciyeş, G. (2006). A dictionary of Turkish verbs: in context and by theme = Örnekli ve tematik Türkçe fiiller sözlüğü. Washington: Georgetown University Press.
• Ediskun, H. (1996). Türk Dilbilgisi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Ergin, M. (1993). Türk Dil Bilgisi. İstanbul: Bayrak Yayınları.
• Gabain, A.V. (1953). Türkçede Fiil Birleşmeleri. TDAY Belleten, 16-28.
• Gencan, T. N. (2001). Dilbilgisi. Ankara: Ayraç Yayınevi.
• Karahan, L. (2004), Türkçede Söz Dizimi, Ankara: Akçağ Yayınları.
• Korhonen, A.; Briscoe, T. (2004). Extended Lexical-Semantic Classification of English Verbs. Proceedings of the HLT/NAACL Workshop on Computational Lexical Semantics. Boston, MA.
• Korkmaz, Z. (2003b), Türkiye Türkçesi Grameri (Şekil Bilgisi), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Kuliyev, G. K. (1992). Semantika glagolov v tyurkskikh yazykakh. Baku: Akademiya Nauk Azerbaydzhana | Кулиев Г. К. (1992). Семантика глаголов в тюркских языках. Баку, Академия Наук Азербайджана.
• Levin, B. (1993) English verb classes and alternations: a preliminary investigation, Chicago, The University of Chicago Press.
• Longacre, R. E., An anatomy of speech notions, Peter de Ridder Press, 1976.
• RIT = Chapman, R. (1992). Roget’s International Thesaurus. New York: Harper Collins.
• Sarı, Berdi, Nurcan, Güder. 1998. Türkmencenin Grameri (II Morfologiya: Şekil Bilgisi) Ankara: MYB.
• Şirin, H. (2016). Eski Türk Yazıtları Söz Varlığı İncelemesi. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Van Valin, R. D., A Synopsis of Role and Reference Grammar, in Advances in Role and Reference Grammar, R. D. Van Valin (ed.), John Benjamins Publishing Company, Amsterdam, 1993.
• Vendler Z. Adjectives and Nominalization, La Haye:Mouton, 1968.
• Wilson, J. (1995). “Problems and Methods in the Translation of Buddhist Texts from Tibetan”. Buddhist Translations: Problems and Perspectives. Ed. Doboom Tulku. New Delhi: Manohar, 148-167.
• Zieme, P. (1996) Altun Yaruq Sudur. Vorworte und das erste Buch. Edition und Übersetzung der alttürkischen Version des Goldglanzsūtra (Suvarṇaprabhāsottamasūtra). Turnhout: Brepols.