DÜNYA COĞRAFYALARINDA YAŞANAN ÇATIŞMALARA TÜRK HİKÂYESİNDEN BİRKAÇ ÖRNEK: DOKTOR MONRO’NUN MEKTUBU’NDA YER ALAN HİKÂYELER

Yıl 2018, Cilt: 4 Sayı: 3, 661 - 676, 31.07.2018

Fatih Dinçer

https://doi.org/10.20322/littera.441280

Öz

Cumhuriyet
Dönemi Türk hikâyeciliğinde, Türkiye dışında gerçekleşen çatışmaların, savaşın ve
savaşı yaşayan insanların konu edildiği hikâye kitaplarından biri Doktor Monro’nun Mektubu (1938) adlı eserdir.
İlhan Tarus’un kaleme aldığı hikâyelerden oluşan bu kitapta II. Dünya Savaşı
öncesinde dünyanın çeşitli coğrafyalarında yaşanan savaşlar, çatışmalar
etrafında kurgulanmış hikâyelere de yer verilmiştir. Kitapta yer alan
“Ekspres”, “Goirilla”, “Kırbaç”, “Casus”, “Pirinç”, “Bay Wolfgang Fingestein’i
İdam Ettiler”, “Kara Kalabalık”, “İki Yüzlü Adam” adlarını taşıyan bu
hikâyeler, 1930’ların toplum içi ve toplumlar arası çatışma ve savaş ortamını
konu edinmişlerdir. İtalya’nın Habeşistan’ı işgali, nasyonal sosyalist
iktidarın uygulamaları, Japon-Çin Savaşı, Amerika’da siyahî ırkçılığı, İspanya
İç Savaşı yazarın hikâyelerinde değindiği konulardandır. 1938 yılında
yayımlanan kitapta İlhan Tarus insanı merkeze alan bir bakış açısıyla hikâyeleri
yazarken dönemin gergin ve çatışma ile patlama noktasına gelmiş hâlini
göstermiş olur. Tarus bunu yaparken ideolojilerin yaklaşımlarını insan
manzaraları üzerinden göstermeye çalışır. Hikâyelerde toplumların kendi iç
çatışmaları ve dönemi itibarıyla dünya milletleri arasında gerçekleşen
ideolojik temelli hegemonya savaşları kendini gösterir.

Bu
çalışmada adı geçen kitaptaki hikâyeler dönemin şartları ve yazarın bakış açısı
göz önünde bulundurularak değerlendirilecektir. Ayrıca hikâyelerde arka planda
görünen savaş ve çatışma hâlinin tarihsel gerçeklikleri üzerinde durulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Cumhuriyet Dönemi Edebiyatı, Türk Hikâyesi, İlhan Tarus, Doktor Monro’nun Mektubu, II. Dünya Savaşı, İtalyan Faşizm, Nazizim, Japon-Çin Savaşı, Amerikan Irkçılığı, İspanya İç Savaşı

Kaynakça

• ALANGU, Tahir (1965). Cumhuriyet’ten Sonra Hikâye ve Roman (Antoloji). C: 2, İstanbul: İstanbul Matbaası. ARMAOĞLU, Fahir H. (1973). Siyasi Tarih 1789-1960. Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları.
• ARSLAN, Fatih (2006). İlhan Tarus (İnsan ve Eser). Yayımlanmamış Doktora Tezi. Elazığ: Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı.
• HOCAOĞLU, Durmuş (2016). “Savaş ve Barış Üzerine” Savaş ve Toplum (Savaş Üzerine Yazılar). Konya: Eğitim Kitabevi.
• KATSUICHI, Honda (1998). The Nanjing Massacre: A Japanese Journalist Confronts Japan's National Shame. New York: Studies of the Pacific Basin Institute.
• NİZAMOĞLU, Yüksel (2011). “İtalya-Habeşistan Savaşı, Vehip Paşa ve Türkiye” Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, C. II: 270-289.
• SINAR ÇILGIN, Alev (2003). Türk Roman ve Hikâyesinde İkinci Dünya Savaşı. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• TARUS, İlhan (1938). Doktor Monro’nun Mektubu. İstanbul: Vakit Matbaası.
• TATAR, Taner(2011). “Sömürgecilik ve Kızıl-Kara Katliam” Sosyoloji Konferansları Dergisi, 44: 195-220.