Okul Öncesi Eğitimde Hikaye Okuma ve Öğretmen Sorularının İncelenmesi

Yıl 2015, Sayı: 36, 34 - 46, 31.12.2015

Nesrin Işıkoğlu Erdoğan Belkıs Akay - -

Öz

Okul öncesi eğitiminde Türkçe etkinlikleri çocukların dil gelişiminin desteklenmesi ve okuma yazmaya karşı olumlu tutum sergilemeleri açısından önemlidir. Bu araştırma okul öncesi eğitimi öğretmenlerinin Türkçe etkinliklerinde nasıl hikaye okudukları ve sorular sorduklarını derinlemesine incelenmesi amaçlamıştır. Nitel durum araştırması yöntemi kullanılarak gerçekleştirilen bu çalışmaya, kartopu örneklem yöntemiyle seçilen 16 okul öncesi eğitimi öğretmeni katılmıştır. Veriler, katılımsız gözlem tekniğiyle öğretmenlerden tipik bir Türkçe etkinliklerini videoya kaydetmeleri istenerek toplanmıştır. Elde edilen veriler içerik analiziyle derinlemesine incelenmiş ve (a)Türkçe etkinliklerinin genel özellikleri, (b)etkileşimli ve (c) etkileşimsiz okuma olarak adlandırılan üç temel tema çerçevesinde betimlenmiştir.  Sonuçlar, öğretmenlerinin Türkçe etkinliklerine kısıtlı süre ayırdığı, sınırlı sayıda öğretmenin etkileşimli okuma kullandığı ve daha fazla oranda kapalı uçlu ve (ne) soru ifadesi içeren soruları çocuklara yönelttikleri bulunmuştur. Bu sonuçlar doğrultusunda öğretmenlerin etkileşimli okuma ve çocukları üst düzey düşünceye yöneltecek açık uçlu soruları daha fazla kullanmaları için öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Türkçe etkinliği, hikaye okuma, etkileşimli okuma, etkileşimsiz okuma, soru türleri

Kaynakça

• Aytemiz, A., (2000). “Almanya’da Türkçe” Avrupa’da Yaşayan Türk Çocuklarının Anadil Sorunları Toplantısı. Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu TDK Yayınları, 734, 29.
• Bay, N. ve Alisinanoğlu, F. (2012). Okul öncesi eğitimi öğretmenlerine uygulanan soru sorma becerisi öğretim programının öğretmenlerin sorularının bilişsel taksonomisine etkisi. Mersin Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(8),80-93.
• Blewitt, B., Rump, K.M., Shealy, S.E., & Cook, S.E. (2009). Shared book reading: when and how questions affect young children’s word learning. Journal of Educational Psychology. 101, (2), 294–304.
• Bogdan, R.C., & Biklen, S.K. (1998). Qualitative research for education: An introduction to theory and methods. Needham Heights, MA: Ally& Bacon.
• Büyükalan F., S. (2002). Soru-Cevap Yöntemine İlişkin Öğretimin Öğretmenlerin Soru Sorma Düzeyi ve Tekniklerine Etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Creswell, J.W. (1998) Qualitative Inquiry and research design: Choosing among five traditions. Thousand Oaks, CA: Sage Publications
• Denzin N.K. & Lincoln Y.S. (1998).Introduction entering the field of qualitative research. In Denzin NK, Lincoln YS (Eds) Strategies of Qualitative Inquiry. Thousand Oaks, Sage Publications.
• Gönen, M., Ünüvar, P., Bıçakçı, M., Koçyiğit, S., Yazıcı, Z. (2010), Okul öncesi eğitim öğretmenlerinin dil etkinliklerini uygulama biçimlerinin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19, 23040.
• Mandel, E. (2007). Vocabulary acquisition techniques for grade one: an experimental ınvestigation of shared reading vs. reciprocal teaching. Unpublished Master Thesis.
• Massey, S.L.,Pence, K.L., Justice, L.M. & Bowles, R.P. (2008). Educators’ use of cognitively challenging questions in economically disadvantaged preschool classroom contexts. Early Educatıon and Development,19(2), 340–360.
• MEB (2012). Milli Eğitim Bakanlığı, Temel Eğitim Genel Müdürlüğü, Okul Öncesi Eğitimi Programı, Ankara: MEB
• Merriam, S. (1998). Qualitative research and case study applications in education. San Francisco: Jossey- Bass
• Mussen, P. N, Conger, J. J. & Kagan, J. (1990). Child development and personality. London: Harper Collins.
• Myhill, D. (2006) Talk, talk, talk: teaching and learning in whole class discourse. Research Papers in Education, 21(1), 19041.
• Opel, A., Ameer, S.S.,& Aboud, F. E. (2009). The effect of preschool dialogic reading on vocabulary among rural Bangladeshi children. International Journal of Educational Research 48 (2009) 12–20
• Özcan, S. ve Akcan, K. (2010). Fen bilgisi öğretmen adaylarının hazırladığı soruların içerik ve Bloom taksonomisi’ne uygunluk yönünden incelenmesi, Kastamonu Eğitim Dergisi, 18 (1), 3230330.
• Senechal, M. (1997). The differential effect of story book reading on preschoolers’ acquisition of expressive and receptive vocabulary. Child Language, 24, 123–138.
• Senechal, M., Cornell, E. H., & Broda, L. S. (1995). Age related changes in the organization of parent infant interactions during Picture book reading. Early Childhood Research Quarterly, 10, 317-337.
• Senemoğlu, N. (1994). Okulöncesi eğitim programları hangi yeterlikleri kazandırmalıdır? Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10, 210-230.
• Sutton, M. M., Sofka, A. E., Bojczyk, K. E., &Curenton, S. M. (2007). Assessing the Quality of Storybook Reading. In Khara L. Pence (ed). Assessment in Emergent Literacy, CA: Plural Publishing
• Sulzby, E. (1994). Children's emergent reading of favorite storybooks: A developmental study. In R. B. Ruddell, M. R. Ruddell, & H. Singer (Eds.), Theoretical models and processes of reading. (4th ed., pp. 244-280). Newark, DE: International Reading Association.
• Taner, M. ve Başal, H. A. (2005). Farklı sosyoekonomik düzeylerde okulöncesi eğitimi alan ve almayan ilköğretim birinci sınıf öğrencilerinin dil gelişimlerinin cinsiyete göre karşılaştırılması, Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2), 395-420.
• Walsh, B., & Blewitt, P. (2006). Theeffect of questioning style during story book reading on novel vocabulary acquisition of preschoolers. Early Childhood Education Journal, 33(4), 273-278.
• Wasik, B.A. & Alice B. M. (2001). Beyond the pages of a book: ınteractive book reading and language development in preschool classrooms. Journal of Educational Psychology, 93 (2) 243-250
• Whitehurst, G. J., Arnold, D. S., Epstein, J. N., Angell, A. L., Smith, M., & Fischel, J. E. (1994). A Picture book reading intervention in day care and home for children from low income families. Developmental Psychology, 30, 679–689.
• Wiseman, A. (2011). Interactive read alouds: Teachers and students constructing knowledge and literacy together. Early Childhood Education Journal, 38 (6), 431-438.
• Yıldırım, A. ve Simsek, H. (2000). Sosyal bilimlerde nitel arastırma yöntemleri. Ankara: Seçkin
• Zembat, R. ve Yurtsever, M. (2002). Beş altı Yaş Çocuklarının Kelime Dağarcığı Gelişimine Ana Dil Eğitim Programının Etkisi. Erken Çocukluk Gelişimi Eğitimi Sempozyum Bildiriler. Ankara: Kök.
• Zucker, T. A., Justice, L. M. Piasta, S. B. Kaderavek, J.N. (2009). Preschool teachers’ literal and inferential questions and children’s responses during whole class shared reading. Early Childhood Research Quarterly, 25, 65–83.