OTOMOBİL SATIN ALMA PROBLEMİNDE ÇOK KRİTERLİ KARAR VERME YÖNTEMLERİYLE BİR UYGULAMA - AN APPLICATION WITH MULTIPLE CRITERIA DECISION MAKING METHODS IN CAR PURCHASING PROBLEM

Yıl 2018, Cilt: 10 Sayı: 26, 967 - 987, 30.12.2018

Metehan Yaykaşlı Orhan Ecemiş

https://doi.org/10.20875/makusobed.500167

Cited By: 1

Öz

Karar alma, insan hayatında günlük rutinlerden-profesyonel işlere, geniş bir alanda alternatifleri değerlendirerek tamamlanması gerekli analitik bir süreçtir. Karar alırken seçenekler birbirinden ayırt edilmediğinde ortaya çıkan istenmeyen sonuçlar “tecrübe” olarak nitelendirilse de edinilmiş tecrübelerin sonraki kararlar alınırken göz ardı edildiğinde doğru karar almaya yaklaşılmış olmaz. Bu sebeple tecrübelerden faydalanmak amacıyla geliştirilmiş çok sayıda yöntem vardır.

Bu çalışmada otomobil sahipliği, otomobil seçimi ile ilgili literatür incelenerek satın alma süreciyle ilgili ana kriter olarak satın alma öncesi, satın alma sırası ve satın alma kriterleri belirlenmiştir. AHP yöntemiyle ana kriterler ve bunlara bağlı alt kriterlerin ağırlıkları belirlenerek hiyerarşik yapı oluşturulmuştur. Karar vermek içinse, çok kriterli karar verme yöntemlerinden AHP, Multi-MOORA, Gri İlişkisel Analiz yöntemleri ile alternatifler sıralanmış ve bu sayede karar verici için önem sırası elde edilmiştir. Yöntemler farklı olsa da sonuçlar iki farklı sonucu verdiği gözlenmiştir. Çok sayıda seçenekten aza inildiğinde karar vermenin kolaylaştığı görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Çok Kriterli Karar Verme, Araba Satınalma, Gri İlişkisel Analiz, Multi-MOORA

AN APPLICATION WITH MULTIPLE CRITERIA DECISION MAKING METHODS IN CAR PURCHASING PROBLEM - OTOMOBİL SATIN ALMA PROBLEMİNDE ÇOK KRİTERLİ KARAR VERME YÖNTEMLERİYLE BİR UYGULAMA

Öz

Decision-making is an analytical process that must be completed by evaluating alternatives in a wide range of fields from Daily routine stoprofessional work in human life While the undesirable results that ocur when the options are not differentiated from each other are considered as last experience, the right decision is not approached when the acquired experiences are ignored during the subsequent decisions. For this reason, there are many methods developed to benefit from the experience.

In this study, the literature on car ownership and car selection was examined, and the purchasing criteria and purchasing criteria were determined as the main criteria for the purchase process. The hierarchical structure was formed by determining the main criteria and the sub-criteria weighted by AHP method. In order to make a decision, alternatives such as AHP, Multimoora, Gray Relational Analysis were listed among the multi-criteria decision-making methods and thus, the importance of decision-making for the decision-maker was obtained. Although the methods were different, the results were observed to give two different results. Decreasing the number of options makes it easier to decide.

Anahtar Kelimeler

Multi-criteria Decision Making, Car Purchasing, Multi-MOORA, Gray Relational Analysis

Kaynakça

• Apak, S., Göğüş, G. G., & Karakadılar, İ. S. (2012). An analytic hierarchy process approach with a novel framework for luxury car selection. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 58, 1301-1308.
• Arıtan, T.,& Akyüz, A. M. (2015). “Tüketicilerin Otomobil Markalarına Yönelik Marka Sadakatleri Ve Tercihleri Üzerine Bir Araştırma”. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 11(26), 195-220.
• Arslan, K. (2003), “Otomobil Alımında Tüketici Davranışlarını Etkileyen Faktörler”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Dergisi, Yıl: 2, Sayı: 3, 101.
• Ballı, S., Karasulu, B., & Körükoğlu, S. (2013). En Uygun Otomobil Seçimi Problemi İçin Bir Bulanık Promethee Yöntemi Uygulaması. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(1).
• Bayraktar, B. (2004). “Otomobil sektöründe uygulanan önemli demografik bölümlendirme kriterleri (genel bir bakış)”, BAÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(11), 1-10.
• Brauers, W.K.M ve Zavadskas, E.K. (2012). Robustness of Multi MOORA: A Method for Multi- Objective Optimiziation, Informatica, 23(1), 1-25.
• Brauers, W.K.M. ve Zavadskas, E.K. (2006). The MOORA Method And Its Application To Privatization In A Transition Economy, Control and Cybernetics, cilt..35 No.2 s.445-469.
• Brauers, W.K.M. ve Zavadskas, E.K. (2010). Project Management by multimoora as an instrument for transition economie, Ukio Technologinis ir Ekonominis Vystymas, Volume:16, Issue 1 s: 5-24.
• Dinçer, H.,&Görener, A. (2011). Analitik hiyerarşi süreci ve vikor tekniği ile dinamik performans analizi: Bankacılık sektöründe bir uygulama. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(19).
• Ghadikolaei, S.,&Esbouei, K. (2014). Applying fuzzy MCDM for financial performancee valuation of Iranian companies. Technological and Economic Development of Economy, 20(2), 274-291.
• Hahn E.D., (2003). “Decision Making With Uncertain Judgements: A Stochastic Formulation Of The Analytic Hierarchy Process”, Decision Sciences, s.444-486.
• Ildırar, M., & Kıral, E. (2018). Piyasa Yapısı ve Yoğunlaşma: Türk Otomotiv Sektörü Üzerine Bir Analiz. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi.
• Karaca, T. (2011). Proje Yönetiminde Çok Kriterli Karar Verme Tekniklerini Kullanarak Kritik Yolun Belirlenmesi. Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• Karahan, M. ve Dinç, H. (2016). “Otomobil Bakım ve Servis Hizmetleri Tercihine Etki Eden Faktörlerin Belirlenmesi”. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(3), 199-214.
• Köksal, Y.,& Türedi, M. K. (2014). “Tüketici Otomobil Tercihinde Etkili Olan Bilgi ve İletişim Kanalları Üzerine Bir İnceleme”, Balikesir University Journal of Social Sciences Institute, 17(32).
• Kuo, Y., Yang, T. Ve Huang, G.W. (2008). The use of grey relational analysis in solving multiple attribute decision-making problems. Computers & Industrial Engineering. Vol. 55, Issue 1, August(2008), p.80-93.
• Kuru, Ayşegül, , Besim Akın. "Entegre yönetim sistemlerinde çok kriterli karar verme tekniklerinin kullanımına yönelik yaklaşımlar ve uygulamaları." (2012).
• Malekpour, F.,Malekpour, A. R., Mohammadian, Y., Mohammadpour, Y., Shakarami, A. ve SheikhAhmadi, A. (2014). Assessment of mental workload in nursing by using NASA-TLX. The Journal of Urmia Nursing and Midwifery Faculty, 11(11), 892-899.
• Otomotiv Distribütörleri Derneği Web Sitesi http://www.odd.org.tr/web_2837_1/index.aspx.
• Ömürbek, N., Karaatlı, M., Eren, H., & Şanlı, B. (2014). AHP Temelli Promethee Sıralama Yöntemi İle Hafif Ticari Araç Seçimi. Suleyman Demirel University Journal of Faculty of Economics & Administrative Sciences, 19(4).
• Önay, O. Ve Çetin, E. (2012). Turistik Yerlerin Popülaritesinin Belirlenmesi: İstanbul Örneği, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi İşletme İktisadi Enstitüsü Yönetim Dergisi, Yıl:23 Sayı:72 s.90-109 (2012).
• Patil, A. N., Bhale, N. G. P., Raikar, N., & Prabhakaran, M. (2017). Car Selection Using Hybrid Fuzzy AHP and Grey Relation Analysis Approach. International Journal of Performability Engineering, 13(5), 569.
• Roy, S., Mohanty, S., & Mohanty, S. (2018, August). An Efficient Hybrid MCDM Based Approach for Car Selection in Automobile Industry. In 2018 International Conference on Research in Intelligent and Computing in Engineering (RICE) (pp. 1-5). IEEE.
• Saaty, T.L. (2003). Decision-making with the AHP: Why is the principal eigenvector necessary. European Journal of Operational Research. Volume 145, Issue 1, Feb(2003), p.85-91.
• SaatyT.L. (2008). Decision Making Wtih The Analytic Hierarchy Process, International Journal Services Sciences, vol. 1, n.1 p. 84-86.
• Singh, R., & Avikal, S. (2019). A MCDM-Based Approach for Selection of a Sedan Car from Indian Car Market. In Harmony Search and Nature Inspired Optimization Algorithms (pp. 569-578). Springer, Singapore.
• Stanujkic, D., Magdalinovic, N., Jovanovic, R. Ve Stojanovic, S. (2012). An Objective Multi-Criteria Approach to Optimization Using MOORA Method and Interval Grey Numbers, Tchnological and Economic Developent of Economy, Vol:18, 2012 – Issue 2.
• Tsai, C.H., Chang, C.L. ve Chen, L. (2003). Applying Grey Relational Analysis to The Vendor Evaluation Model. International Journal of The Computer, The Internet and Management 11(3), s: 48-51.
• Wu, H.H. (2002). A Comparative Study of Using Grey Relational Analysis in Multiple Attribute Decision Making Problems, Quality Engineering, 159(2), s. 211-214.
• Yavaş, M., Ersöz, T., Kabak, M., & Ersöz, F. (2014). Otomobil seçimine çok kriterli yaklaşım önerisi. İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi, 2(4), 110-118.
• Yıldırım, B. F. ve Önay, O. (2013), Bulut Teknolojisi Firmalarının Bulanık AHP-MOORA Yöntemi Kullanılarak Sıralanması, Yönetim Dergisi, 75, 59-75.
• Yıldırım, B.F. ve Önder, E. (Ed.). (2015). Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri. Bursa: Dora Basın Yayın Dağıtım Ltd Şti.
• Yılmaz S., Özdemir, Ö., Orhan C., Fırt M. (2017). AHP Yöntemi ile konut Sayaçlarında Hataya Sebep Olan Faktörlerin Önem Sıralarının Belirlenmesi. Adıyaman Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 7(2017) 99-109.