LİDER DAVRANIŞ ÖZELLİKLERİNİN ÖRGÜTSEL BAĞLILIK ÜZERİNDEKİ ETKİSİ - THE EFFECT OF LEADER BEHAVIOR CHARACTERISTICS ON ORGANIZATIONAL CONTEXT

Yıl 2019, Cilt: 11 Sayı: 27, 1 - 21, 15.03.2019

Bülent Demirağ Mazlum Çelik

https://doi.org/10.20875/makusobed.401700

Cited By: 4

Öz

Bu çalışmanın gerçekleştirilmesindeki amaç, lider davranış özelliklerinin çalışanların örgütsel bağlılık seviyelerine etkisini araştırmaktır. Bu amaçla Gaziantep’te faaliyet gösteren otel işletmelerinden anket yoluyla 398 veri toplanmıştır. Yapılan regresyon analizleri sonucunda, lider davranış özelliklerinin örgütsel bağlılık üzerinde üzerinde etkisi olduğu sonucuna varılmıştır. Ayrıca, lider davranış özelliklerinden üretim odaklı liderlik davranışlarının çalışanların duygusal bağlılık düzeylerini ve normatif bağlılık düzeylerini pozitif ve anlamlı etkilediği sonucuna ulaşılmıştır. Çalışan odaklı ve değişim odaklı liderlik davranışlarının ise örgütsel bağlılık boyutlarından devamlılık bağlılık boyutu üzerinde pozitif anlamlı etkisi olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Elde edilen bulgulara dayanılarak araştırmacı ve uygulayıcılara tavsiyelerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Lider Davranış Özellikleri, Örgütsel Bağlılık

THE EFFECT OF LEADER BEHAVIOR CHARACTERISTICS ON ORGANIZATIONAL CONTEXT - LİDER DAVRANIŞ ÖZELLİKLERİNİN ÖRGÜTSEL BAĞLILIK ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

Öz

The purpose of this study is to determine the effects of leading behavioral characteristics on organizational commitment dimensions of employees. For this purpose, 398 data were collected from the hotel enterprises operating in Gaziantep through questionnaire. Leadership behavior scale developed by Ekvall and Arvonen (1991) and adapted to Turkish by Tengilimoğlu (2005) was used to determine the leadership behavior characteristics. The scale consists of 36 items. In 2005, Tengilimoğlu conducted a basic analysis of leadership behaviors in order to investigate the effects of leading behavioral characteristics on job satisfaction. In the questionnaire form used in the study, the expressions given about leadership behaviors in this direction were prepared to determine 3 types of leadership behaviors and the questions were mixed. In order to measure organizational commitment levels of employees, Şahin (2007) used Meyer and Allen's 18-point three-dimensional organizational commitment scale, which was used in the doctoral dissertation study and was analyzed by Wasti for validity and reliability. The level of organizational commitment was examined in three dimensions as emotional commitment (6 items), continuity (6 items) and normative commitment (6 items) in the survey form used. As a result of the regression analyzes made, it was found that the leading behavioral characteristics positively affected the organizational commitment.

Anahtar Kelimeler

Leadership, Leadership Behavior, Organizational Commitment, Hotel Operations

Kaynakça

• Abdul Rasid, S.Z.,AbdullManaf, M., & Quoquab, F. (2013). Leadership and Organizational Commitment in the Islamic Banking Context: The Role of Organizational Culture as a Mediator. American Journal of Economics, 3(5C), 171-176. http://article.sapub.org/pdf/10.5923.c.economics.201301.29.pdf.
• Acar, Z. (2013). Farklı Örgüt Kültürü Tipleri ve Liderlik Tarzları ile Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişki: Lojistik İşletmelerinde Bir Araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi. 5/2.ss. 5-31.
• Ağca, Y. ve Döven, M.S. (2016). Liderlik Davranışının Örgütsel Vatandaşlığa Ve Alt Boyutlarına Etkisi: Perakende Sektöründe Bir Araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C.21, S.3, ss.845-864.
• Allen, N. J. and Meyer, J. P. (1990). The Measurement and Antecedents of Affective, Continuance and Normative Commitment to the Organization, Journal of OccupationalPsychology, Vol. 63, pp. 1-18.
• Bağcı, Z. (2013). Çalışanların Örgütsel Adalet Algılarının Örgütsel Bağlılıkları Üzerindeki Etkisi: Tekstil Sektöründe Bir İnceleme. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, Cilt 9, Sayı 19. 163-184.
• Balay, R. (2000). Yönetici ve Öğretmenlerde Örgütsel Bağlılık, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Ballı, E. ve Çakıcı, A. (2016). Karanlık Liderliğin Örgütsel Bağlılık Ve Örgütsel Sessizlik Üzerine Etkisi: Otel Çalışanları Üzerinde Bir Araştırma. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 25, Sayı 3. ss. 167-180.
• Bayyurt, N. ve Kılıç, C.H. (2017). Liderlik Tarzının Örgüt Bağlılığına Etkisi: Bir Hastane Araştırması. İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi Cilt 5, Sayı 2, ss.1-13
• Buchanan, B. (1974). Building Organizational Commitment: The Socialization of Managers in Work Organizations.Sage Publications,Inc.https://repositories.lib.utexas.edu/bitstream/handle/2152/29309/BuildingOrganizationalCommitment.pdf;sequence=1
• Ceylan, A. Keskin, H. ve Eren, Ş. (2005). Dönüşümcü ve Etkileşimci Liderlik ile Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişkilere Yönelik Bir Araştırma. Yönetim / İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi İşletme İktisadi Enstitüsü Dergisi, 16 (51), 32-42.
• Çakınberk, A. ve Demirel, E.T. (2010). Örgütsel Bağlılığın Belirleyicisi Olarak Liderlik: Sağlık Çalışanları Örneği. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 104-119.
• Çekmecelioğlu, H. (2005). Örgüt İkliminin İş Tatmini Ve İşten Ayrılma Niyeti Üzerindeki Etkisi: Bir Araştırma, C.B.Ü. İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 6( 2): 23-39.
• Çekmecelioğlu, H.G. (2014). Göreve ve İnsana Yönelik Liderlik Tarzlarının Örgütsel Bağlılık, İş Performansı ve İşten Ayrılma Niyeti Üzerindeki Etkileri. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, KOSBED, 2014, 28: 21 – 34.
• Çöl, G. ve Gül, H. (2005). Kişisel Özelliklerin Örgütsel Bağlılık Üzerine Etkileri ve Kamu Üniversitelerinde Bir Uygulama, Atatürk Üniversitesi İ.İ.B.F Dergisi. 19(1), 291-306.
• Doğan, S. ve Kılıç, S. (2007). Örgütsel Bağlılığın Sağlanmasında Personel Güçlendirmenin Yeri Ve Önemi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı: 29, Temmuz-Aralık 2007, ss.37-61.
• Doğanay A. (2014). Liderlik Tarzlarının Çalışanların Bağlılık Seviyesi ve Performansına Etkisi: Başakşehir Belediyesinde bir Uygulama. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Drury, S.(2004). Employee Perceptions of Servant Leadership: Comparisons by Level and with Job Satisfaction and Organizational Commitment, Dissertation Abstracts International, 65 (9): 314-324.
• Durna, U. ve Eren, V. (2006). Üç Bağlılık Unsuru Ekseninde Örgütsel Bağlılık. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 6 (2): 210-219.
• Ekvall, G. And Arvonen,J. (1991). Change-centered leadership: An extension of the two-dimensional model. Scandinavian Journal of Management 7(1): 17-26.
• Eren E.(2010). Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi, Beta, 12,Baskı, İstanbul
• Ergün, E. ve Çelik, S. (2015). Yöneticilerin Görev ve Çalışan Odaklı Liderlik Davranışları ve Hemşirelerin İş Tatmini, Örgütsel Bağlılığı ve İş Stresi Arasındaki İlişki. F.N. Hem. Dergisi, 2015; 23(3), ss. 203-214.
• Eroğlu, A. Hüsrev, Adıgüzel, O. Öztürk, U. C. (2011). Sessizlik Girdabı ve Bağlılık İkilemi: İşgören Sessizliği ile Örgütsel Bağlılık İlişkisi ve Bir Araştırma, Süleyman Demirel Üniversitesi, İ.İ.B.F. Dergisi, Cilt:16, sayı:2, 97-124.
• Fairholm, M. R. (2004). Different perspectives on the practice of leadership. Public Administration Review, 64(5), 577-590.
• Fernandez, S, Cho, YJ, Perry, JL (2010). Exploring the link between integrated leadership and public sector performance. The Leadership Quarterly 21(2): 308–323.
• Gordon, J. R. (2002), Organizational A Diagnostic Approach, 7’th Ed.,Prentice – HallInt., New Jersey.
• Haıgh M.S. Michel M. (2006), Organizational Culture, Identity, Commitment, And Citizenship Behaviors: Antecedents, Change Over Time, Interrelationships, and Potential of Inoculation to Bolster Identity, Commitment, and Citizenship Behaviors, Ph.D. Thesis, University of Oklahoma.
• Hemedoğlu, E. ve Evliyaoğlu, F. (2012). Çalışanların Dönüşümcü Liderlik Algılarının Örgütsel Bağlılıkları Üzerindeki Etkilerinin İncelenmesi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 4(1), 58-77.
• Ismail, A. Mohamed, H.B. Sulaiman, A.Z. Mohamed, M.H. & Yusuf, M.H. (2011). An empirical study of the relationship between transformational leadership, empowerment and organizational commitment, Business and Economics Research Journal, Vol. 2 No. 1, 89-107.
• Kacmar, M.K. Carlson, D. S. (1999). Antecedents and Consequences of Organizational Commitment: A Comparison of Two Scales, Educational & Psychological Measurement, 59 (6).
• Kange, A. E. (2006). Governance Challenges and Opportunities: A Qualitative Exploration of Leadership in CameroonYayınlanmamış Doktora Tezi. Capella University, Minnesota.
• Kaya, N. ve Seçil S. (2007). Başarı Güdüsü Organizasyonel Bağlılığı Nasıl Etkiler? .Doğuş Üniversitesi Dergisi. 8(2), 175–190.
• Kılıç, G. (2006), Eğitim Kurumlarında Liderlik Tarzları ve Örgüt Kültürünün Performans Üzerindeki Etkisi, Yüksek Lisans Tezi. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Kayseri.
• Kılınçarslan, S. (2013). Okul Yöneticilerinin Liderlik Stilleri İle Öğretmenlerin Örgütsel Bağlılık Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi (İzmir İli Karabağlar İlçesi Örneği). Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi, Okan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Kugun, O.A. Aktaş, E. ve Güripek, E. (2013). Çalışanların Örgütsel Adalet Algılarında Yöneticilerinin Etik Liderlik Davranışlarının Rolü. BalikesirUniversity The Journal of Social Sciences Institute Volume: 16 - Number: 30. 151-166.
• Loke, C.F.L. (2001). Leadership Behaviours: Effects on Job Satisfaction, Productivity and Organizational Commitment. Journal Of Nursing Management. 9(4), 191–204.
• Mahdi, O. R., Erzan Shafizan Bin Gulam, M. and Mahmoud K. A. (2014). Empirical Study on the Impact of Leadership Behavior on Organizational Commitment in Plantation Companies in Malaysia, Procedia-SocialandBehavioralSciences, 109: 1076-1087.
• Mathieu, J. E. and Zajac, D. M. (1990). A review and meta-analysis of the antecedents, correlates, and consequences of organizational commitment. Psychological Bulletin, 108: 171- 194.
• Meyer John P. ve Natalie J. Allen. (1991). A Three-Component Conceptualization of Organizational Commitment. Human Resource Management Review. 1(1), 61-89.
• Meyer, J. P., Allen, Natalie J. & Smith, Catherine A. (1993). Commitment to Organizations and Occupations: Extensionand Test of a Three-Component Conceptualization. Journal of AppliedPsychology. 78(4), 538–551.
• Meyer. J. P.,Stanley, D. J., Herscovitch, L., & Topolnytsky, L. (2002). Affective, continuance, and normative commitment to the organization: A meta-analysis of antecedents, correlates, andconsequences. Journal of VocationalBehavior, 61, 20–52. DOI:10.1006/ jvbe.2001.1842.
• Myers, W. H. (2000). A structural equation model of family factors associated with adolescent depression.
• Morçin, S.E. Ve Bilgin, N. (2014). Dönüştürücü Liderliğin Örgütsel Bağlılığa Etkisi: Adana İlindeki A Grubu Seyahat Acenteleri Örneği. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 23, Sayı 2, ss. 113-128.
• Northcraft, G.B. ve Neale, M.A. (1990): Organizational Behavior, A Management Challenge, The Dryden Press: USA.
• Oktay, E.ve Gül, H. (2003). Çalışanların Duygusal Bağlılıklarının Sağlanmasında Conger ve Kanungo’nun Karizmatik Lider Özelliklerinin Etkileri Üzerine Karaman ve Aksaray Emniyet Müdürlüklerinde Yapılan Bir Araştırma, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,S. 10: 403-427.
• Özdevecioğlu, M. ve Kanıgür, S. (2009). Çalışanların İlişki ve Görev Yönelimli Liderlik Algılamalarının Performansları Üzerindeki Etkileri. KMU İİBF Dergisi Yıl:11 Sayı:16, ss.53-82.
• Özpehlivan, M. (2015). Kültürel Farklılıkların İşletmelerde Örgüt İçi İletişim, İş Tatmini, Bireysel Performans Ve Örgütsel Bağlılık Kavramları Arasındaki İlişkiye Etkileri: Türkiye-Rusya Örneği. Yayımlanmış Doktora Tezi, Okan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Poyraz, K. Ve Kama, B. (2008). Algılanan İş Güvencesinin, İş Tatmini, Örgütsel Bağlılık Ve İşten Ayrılma Niyeti Üzerindeki Etkilerinin İncelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Y.2008, C.13, S.2 s.143-164.
• Raja, A. Ve Palanichamy, P. (2011). Leadership Styles and Its Impact on Organizational Commitment. Journal of Commerce, 3(4), 15-23.
• Reitz, H. J.,(1977), Behavior in Organizations, Richard D. Irwin, Inc., Ontario.
• Rosen, I. (2014). Leadership in Organizational Change The leader’s role in an organizational change : a case study at Lantmäteriet. https://gupea.ub.gu.se/bitstream/2077/36314/1/gupea_2077_36314_1.pdf Erişim Tarihi : 22.11.2017.
• Saltürk M. (2008). Yönetim Başarısı ve Kişilik, Toplumsal Dönüşüm Yayınları, İstanbul.
• Sayğan,N.F. (2011). Relatıonshıp Between Affectıve Commıtment And Organızatıonal Sılence: A Conceptual Dıscussıon. Internatıonal Journal Of Socıal Scıences And Humanıty StudıesVol 3, No 2, 2011 ISSN: 1309-8063 (Online)
• Sekaran, U. (1992). Research methods for business, Canada: John Wiley ve Sons, Inc.
• Sığrı Ü. Ve Basım N. (2006). İş Görenlerin İş Doyumu ile Örgütsel Bağlılık Düzeylerinin Analizi: Kamu ve Özel Sektörde Karşılaştırmalı Bir Araştırma. Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 6(12), 131- 154.
• Steyrer, J., Schiffinger, M., &Lang, R. (2008). Organizational commitment—A missing link between leadership behavior and organizational performance? Scandinavian Journal of Management, 24, ss. 364–374.
• Şama, E. ve Kolamaz, C. (2011). Destekleyici Ve Geliştirici Liderlik Özellikleri İle Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişki. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi Bahar 2011, 9(2), 313-342.
• Tağraf, H. Çalman, İ. (2009). Ohio üniversitesi liderlik modeline göre oluşan liderlik biçimlerinin işletmelerin ihracat performansı üzerine etkisi ve Gaziantep ilinde bir araştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23(2): 135-154.
• Taylor, E.T, Peplau, L.A. ve Sears, D.O. (2007). Sosyal Psikoloji. (Dönmez, A. Çev.), İmge Kitabevi, Ankara.
• Telli, E.,Ünsar, S. ve Oğuzhan, A. (2012). Liderlik Davranış Tarzlarının Çalışanların Örgütsel Tükenmişlik ve İşten Ayrılma Eğilimleri Üzerine Etkisi: Konuyla İlgili Bir Uygulama. Electronic Journal of VocationalColleges, ss.135- 150.
• Tengilimoğlu, D. (2005). Hizmet İşletmelerinde Liderlik Davranışları İle İş Doyumu Arasındaki İlişkinin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma, Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı:1.
• Umoh, G.I. & Amah, E. and Wokocha, I.H. (2014). Employee Benefits and Continuance Commitment in the Nigerian Manufacturing Industry. IOSR Journal of Business and Management (IOSR-JBM) e-ISSN: 2278-487X, p-ISSN: 2319-7668. Volume 16, Issue 2. Ver. II (Feb. 2014), PP 69-74
• Uygur, A. ve Koç, H. (2010). Örgütsel Sadakat ve Örgütsel Bağlılık: Siyasi Partiler Açısından Bir Analiz. İşletme Araştırmaları Dergisi 2/4.ss. 79-94.
• Uysal, H.T. (2016). Çalışanların Liderlik Algısı Ve Ters Mobbing Eğilimi: İşgören Odaklı Liderliğin Etkisi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt: 9 Sayı: 47, ss. 933-943.
• Yılmaz, A. ve Ceylan, Ç.B. (2011). İlköğretim Okul Yöneticilerinin Liderlik Davranış Düzeyleri ile Öğretmenlerin İş Doyumu İlişkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, Cilt 17, Sayı 2, ss: 277-394
• Yukl, G. (2002). Leadership in Organizations. New Jersey: Prentice Hall Inc.
• Yüceler, A. (2009). Örgütsel Bağlılık ve Örgüt İklimi İlişkisi: Teorik ve Uygulamalı Bir Çalışma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi . 22 /446-458.
• Zehir, C. ve Yavuz, A. (2017). Değişim Odaklı Liderlik, Örgütsel Özdeşleşme ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı İlişkisi, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 18 (2),ss. 97-115.