Institution of Imamate in The Turkish Army and Spiritual Role in The Battles of Çanakkale

Yıl 2018, Cilt: 1 Sayı: 2, 1 - 14, 03.07.2018

Abdulhalim İnam

Öz

This event
which goes down in both Turk and world history as the Battles of Çanakkale and
is almost uniquely in the history is special and essential part of the World
War I that began at July 28,1914 and ended at the late October, 1918. Ottoman Empire,
also, began military preparation with the announcement of mobilization (August
2, 1914) and, from this reason, constitued mufti and imams to the regiments.
This style began in Guild of Janissaries as guild imam and continued in
allarmies that established later on. The duty of this people has been continued
as a matter of hortativeinculcation into soldiers both at before and after from
attacks in addition to performing religious needs of soldiers at the front. In
the wars of Çanakkale and Independence, the imam, which had greatutility in the
Turkish army, was abolished by the new regulations made during the years of the
Republic. The true religious beliefs of the religious beliefs that have been officially
taken up by superstition and superstitious belief in the religious education,
which is a natural necessity in the Turkish army, which is deprived of this state,
have decreased considerably. Outsourced terrorist organizations evaluating this
opportunity have produced a number of superstitions and superstition ideologies
in the Turkish army and have shown their native land as a religious or ideological
target. It is believed that there habilitation institution should function officially
in order to prevent such terrorist activities in the Turkish army.

Anahtar Kelimeler

Dardanelles War, Imperial Army, Army’s Spirituality

Türk Ordusunda İmamlık Müessesi ve Çanakkale Muharebelerindeki Mânevî Rolü

Öz

Türk ve dünya tarihine Çanakkale Muharebeleri olarak geçen ve tarihte benzeri az görülen
bu savaş, 28 Temmuz 1914'te başlayıp, 1918 Ekim sonunda biten Birinci Dünya Savaşı'nın özel ve önemli
bir faslını oluşturmaktadır. Osmanlı Devleti de ilan ettiği seferberlik (2
Ağustos 1914) ile birlikte askeri hazırlıklara başlamış bu çerçevede birliklere
imam ve müftüler tayin etmiştir. Bu usul Yeniçeri Ocağı’nda Ocak İmamı olarak başlamış, daha sonra
kurulan tüm ordularda devam etmiştir. Bu kişilerin vazifesi ise askerin,
cephede dinî ihtiyaçlarının yerine getirilmesinin yanında taarruz öncesi ve
sırasında gayretini artırıcı telkinlerde bulunmak olarak uygulanagelmiştir.
Çanakkale ve Kurtuluş savaşlarında da Türk ordusunda büyük yararlılık gösteren
imamlık müessesi Cumhuriyet yıllarında yapılan yeni düzenlemeler ile
kaldırılmıştır. Resmi olarak bu haktan yoksun kalan Türk ordusunda doğal bir
ihtiyaç olan ve tarihi süreçte her zaman olumlu etkisi görülen din eğitimi
eksik kalmış bu boş kalan bu alan değişik ideolojik amaçları olan kişi ya da
gruplar tarafından doldurulmuştur. Belli gayelere ulaşmak için yapılan bu
çalışmalar din eğitiminin gerçek bilgileri yerini hurafe ve batıl inançlarla
sarılmış, doğru dinî inanca sahip bir birikim oluşturulamamıştır. Bu fırsatı
değerlendiren dış destekli terör örgütleri Türk ordusunda bir takım hurafe
tarikatlar ve batıl ideolojiler üretmiş ve öz vatanını istilayı dinî veya
ideolojik bir hedef olarak göstermişlerdir. Türk ordusunda bu tür terör
faaliyetlerinin önlenmesi için yeniden imamlık müessesesinin resmi olarak
hizmete girmesi gereğine inanılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Çanakkale Savaşı, Orduda İmamlık, Ordunun Maneviyatı

Kaynakça

• Abdullah Fevzi Efendi, Çanakkale Cephesinde Bir Müderris, haz.Ali Osman Koçkuzu, İz Yayıncılık, İstanbul2010.
• Arıkan, İbrahim, Osmanlı Ordusunda Bir Nefer: Bir Mehmetçiğin Çanakkale-Galiçya-Filistin
• Arslan, Hasan, “Çanakkale Zaferi: Dini Duygu Düşünce ve Şuur”, İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Güz 2(2),İstanbul 2011.
• Aydemir, Şevket Süreyya, Tek Adam Mustafa Kemal, İstanbul 1969.
• Ayten, Ali, Psikoloji ve Din, Psikologların Din ve Tanrı Görüşleri,İz Yayıncılık, İstanbul 2006.
• Beşikçi, Mehmet, Birinci Dünya Savaşı’nda Osmanlı Seferberliği, İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 2014.
• Beydilli, Kemal, “İmam Maddesi”, DİA, c.XXII, s. 181.
• _______,Türk Bilim ve Matbaacılık Tarihinde Mühendishane Matbaa¬sı ve Kütüphanesi (1776-1826), İstanbul 1995.
• _______, Osmanlı Döneminde İmamlar ve Bir İmamın Günlüğü Tarih ve Tabiat Vakfı, İstanbul 2001.
• Çanakkale Cephesi Anıları, haz. Selman Soydemir ve Abdullah Satun, Timaş Yayınları, İstanbul 2010.
• Çetin, Osman, “1660'da Bursa Camilerinde Görev Yapan İmamlar”, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, c. VI, sy.6, Bursa 1994.
• Doğan, Recai, “Osmanlı’nın Son Döneminde Yaygın Din Eğitiminde Vaaz ve Vaizlik,” Diyanet İlmî Dergi, c. XXXV, Ocak-Şubat-Mart 1999.
• Hurç, Ramazan, “Çanakkale Savaşlarının Manevi Yönü”, Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, sy. 4, Elazığ 1999.
• İnalcık, Halil, Osmanlı İmpa¬ratorluğu: Toplum ve Ekonomi, İstanbul 1993.
• İsmail Faik, Cihâd, Koçunyan Matbaası, İstanbul 1331/1915.
• Kara, İsmail, “‘Askere Din Dersleri’: İyi Asker, İyi Müslüman Olur,” Toplumsal Tarih, no. 166 Ekim 2007.
• Kazıcı, Ziya, “Alay İmamı”, DİA, c. II, s. 347.
• _______, “Osmanlılarda Mahalle İmamlarının Bazı Görevleri”, İslam Medeniyeti Mecmuası, c. V, sy. 3, C. Evvel 1402.
• Kıvırcık, Emir, Cepheye Giden Yol, GOA Yayınları, İstanbul 2008.
• Kocabaş, Süleyman, 1915 Çanakkale Savaşları, Bayrak Yayınları, İstanbul 2009.
• Küçükkaşcı, Mustafa Sabri, “İmam Maddesi”, DİA, c. XXII, s. 178.
• Mehmed Esad, Cihâd-ı Ekber, Ahenk Matbaası, İzmir 1330/1914.
• Muhammed Fuad Abdülbaki, el-Mu’cemü’l-Müfehres li el-fâzi’l-Kur’an, Darü'l-Ma'rife, Beyrut 2009.
• Niyazi, Mehmet, Çanakkale Mahşeri, Ötüken Neşriyat, Birinci Baskı, İstanbul 1998.
• Ortaylı, İlber, Tanzimattan Sonra Mahalli İdareler, Ankara 1974.
• Özcan, Abdülkadir, “Asâkir-i Mansûre-i Muhammediye”, DİA, c. III, s. 457.
• Pakalın, M. Zeki, Osmanlı Tarihi Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, MEB. Yayınları, İstanbul 1993.
• Sezen, Abdulvahid, “Üniversite Öğrencilerinin Çanakkale Savaşlarıyla İlgili Bilişsel Algı ve Yorumlama Biçimleri”, Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi,c. X, Samsun 2010.
• Sunata, İ. Hakkı, Gelibolu’dan Kafkaslara: Birinci Dünya Savaşı Anılarım,İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 2003.
• Şemseddin Sâmi, Kamus-ı Türkî, c. I, İstanbul 1317.
• Şanlıtop, Gazanfer, Çanakkale Geçilmedi (Yüzbaşı Mehmet Hilmi Bey),GOA Yayınları, İstanbul 2006.
• Uzun çarşılı, İsmail Hakkı, Osmanlı Devletinde Kapıkulu Ocakları, Ankara 1944.
• Ülker, Mustafa Birol, “Askeri İmamlar”, Tarih ve Medeniyet Dergisi, yıl. 6 sy. 61, İstanbul 1994.
• _______, “Tabur İmamlığından Moral Subaylığına,” Çanakkale 2015, no. 6 Ağustos 2010.
• Tut, Faruk, “Osmanlılar’da İmam-Hatiplik Müessesesi” (yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi Sos. Bil. Enstitüsü, 1991).
• Türk Silahlı Kuvvetleri Tarihi: Osmanlı Devri Birinci Dünya Harbi İdari Faaliyetler ve Lojistik, haz. Necmi Koral...[ve öte.], Ankara 1985.
• Yadsıman, Hakkı Şah, “Dünkü Düşmanlık Bugünkü Dostluk Kaynağı: Çanakkale Savaşları”, Diyanet İlmi Dergi, c. XXIX, sy. 4, Ekim - Kasım - Aralık 1993.
• Yücel Yanıkdağ, “Cihan Harbi’nde Korku, Cesaret ve Erkeklik,” Toplumsal Tarih, no. 243 Mart 2014.