İlkokul 4. Sınıf Öğrencilerinin Aile İlişkilerinin Empatik Eğilimlerine Etkisi

Yıl 2018, Cilt: 48 Sayı: 48, - , 01.07.2018

Ahmet Şirin Gülşen Özgen Fatma Akca-erol Dilek Akça-koca

https://doi.org/10.15285/maruaebd.363290

Öz

Bu araştırmanın amacı,
ilkokul 4. sınıf öğrencilerinin aile ilişkilerinin empatik eğilimlerine
etkisini incelemektir. Araştırma, 2016-2017 eğitim-öğretim yılında İstanbul’da
bir devlet okulunda, 4. sınıfta okuyan öğrencilerle yapılmıştır. Öğrenciler,
143’ü kız, 149’u erkek olmak üzere, toplam 292 kişidir. Araştırmada,
öğrencilerin aile ilişkilerini ölçmek üzere Çocuklar İçin Aile İlişkileri
Ölçeği, empatik eğilimlerini ölçmek üzere KA-Sİ Çocuk ve Ergenler İçin
Empatik Eğilim Ölçeği, demografik bilgileri edinmek üzere ise kişisel bilgi
formu kullanılmıştır. Verilerin analizinde, t-Testi, Tek Yönlü Varyans Analizi
(ANOVA), Korelasyon Analizi ve Çoklu Regresyon Analizi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, kız öğrencilerin duygusal ve bilişsel
empati düzeyleri ile engelleyici aile ilişki düzeyleri daha yüksek bulunmuştur.
Empatik eğilim ve aile ilişkilerinin, kardeş sayısına ve anne çalışma durumuna
göre farklılaşmadığı görülmüştür. Sonuç olarak, öğrencilerin aile ilişkileri,
empatik eğilimlerini etkilemektedir ve destekleyici aile ilişkisine sahip
öğrencilerin duygusal ve bilişsel empati düzeyleri artmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Aile, aile ilişkileri, empati, empatik eğilim, ilkokul

Kaynakça

• Akça-Koca, D. (2013). Bir aile eğitim programının evli annelerin evlilik doyumu, evlilikte sorun çözme becerisi ve psikolojik iyi oluşuna etkisi (Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir.
• Akın, A. (2015). Psikolojide kullanılan güncel ölçme araçları. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Akkan, H. (2012). Üstün zekalı 6-8. sınıf öğrencilerinin iki farklı akademik ortamdaki sosyometrik statülerine göre empatik eğilimleri, yaşam doyumları ve aile yaşantıları (Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir.
• Arslanoğlu, C. (2012). Farklı bölümlerde öğrenim gören beden eğitimi ve spor yüksek okulu öğrencilerinin empatik eğilim düzeyleri ve saldırganlık ilişkisinin incelenmesi. (Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Cerit, T. (2007). Ergenlerin aile ilişkilerini algılamalarının bazı değişkenlere göre incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara).  https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir.
• Çokluk, Ö. (2010). Lojistik regresyon analizi: Kavram ve uygulama. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 10(3), 1357-1407.
• Demirtaş-Zorbaz, S. ve Korkut-Owen, F. (2013). Çocuklar için Aile İlişkileri Ölçeği’nin geliştirilmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(39), 58-67.
• Dökmen, Ü. (2003). İletişim çatışmaları ve empati. İstanbul: Sistem Yayıncılık. Eisenberg, N., and Miller P.A. (1987). The relation of empathy to prosocial and related behaviors. Psychological Bulletin, 101, 91-119.
• Eisenberg, N., and Strayer, J. (1990). Critical issues in the study of empathy. In N. Eisenberg and J. Strayer (Eds.). Empathy and its development (pp. 3-13). Cambridge: Cambridge University Press.
• Escalas , J. E., and Stern, B. B. (2003). Sympathy and empathy: Emotional responses to advertising dramas. The Journal of Consumer Research, 29(4), 566-578.
• Fallon, B. J. & Bowles, T.V. (1997). The effect of structure and family functioning on adolescents perceptions of intimate time spent with parents, siblings, and peers. Journal of youth and adolescence. 26(1), 25-43.
• Garaigordobil, M. (2009). A Comparative analysis of empathy in childhood and adolescence: gender differences and associated socio-emotional variables. International Journal of Psychology and Psychological Therapy, 103, 324- 344.
• Gini, G., Albiero, P., Benelli, B., and Altoe, G. (2007). Does empathy predict adolescents’ bullying and defending behavior?. Aggressive Behavior, 33, 467-476.
• Gladding, T.S. (2011). Aile terapisi, tarihi, kuram ve uygulamaları. (İ., Yıldırım, Çev.). Ankara: TPD Yayınları.
• Güler, E. M. ve Hasta, D. (2013). Saldırganlık: Kişiler arası ilişki tarzları ve empati açısından bir inceleme. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 4(1), 64-104.
• Hinde, R.A. ve Hinde, S. J. (2017). Aile içi ilişkiler- karşılıklı etkiler. (R. Gökdağ, Çev.). Ankara: Sınırsız Basım Yayın Dağıtım.
• Kaya, A. ve Siyez, D.M. (2010). KA-Sİ Çocuk ve Ergenler İçin Empatik Eğilim Ölçeği: Geliştirilmesi, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Eğitim ve Bilim, 35(156), 110-125.
• Kızılyar, L. (2010). İlköğretim 7. ve 8. öğrencilerinin empatik eğilim düzeylerine göre denetim odağı boyutları ve akılcı olmayan inançların incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir.
• Larden, M., Melin, L., Holst, U., and Lanström, N. (2006). Moral judgement, cognitive distortions and empathy in incarcerated delinquent and community control adolescents. Psychology, Crime and Law, 12(5), 453- 462.
• Oflazoğlu-Göncü, F. (2013). 4. ve 5. Sınıf öğrencilerinin algıladıkları aile ilişkileri ile öz- yeterlilikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir.
• Özgüven, İ.E. (2000). Evlilik ve aile terapisi. Ankara: PDREM Yayınları.
• Sarmusak, D. (2011). İlköğretim öğrencilerinin empatik eğilimleri ve algıladıkları öğretmen tutumlarının öğrencilerin ahlakî değer yargılarına etkisi (Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir.
• Schroeder, V. M., and Kelley, M.L. (2010). Family environment and parent- child relationship as related to executive functioning in children. Early Child Development And Care. 180(10) 1285-1298.
• Söylemez, Ö. Z. (2013). İşitme engelli okullarında çalışan öğretmenlerin empati eğilimleri ile sınıf yönetim becerileri arasındaki ilişki (Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir.
• Strayer, J., and Roberts, W. (2004). Childrens anger emotional expressiveness and empathy: relations with parents empathy emational expressiveness and parenting practices. Social Development, 13, 229-255.
• Şahin, S. ve Aral, N. (2012). Aile içi iletişim. Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi. 1(3). 55-66.
• Taner-Derman, M. (2013). Çocukların empati beceri düzeylerinin ailesel etmenlere göre belirlenmesi. The Journal of Academic Social Science Studies, 6(1), 1365-1382.
• Topcu, Ç., Erdur-Baker, Ö. ve Çapa-Aydın, Y. (2010). Temel empati ölçeği Türkçe uyarlaması: geçerlik ve güvenirlik. Türk Psikoloji Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(34), 174- 182.
• Ural, S. N. (2010). İlköğretim öğrencilerinin demokratik tutum ve empatik eğilim düzeylerine sosyal bilgiler dersinin etkisi (Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir.
• Wied, M. D., Branje, S. J. T., and Meeus, W. H. J. (2007). Empathy and conflict resolution in friendship relations among adolescents. Aggressive Behavior, 33, 48–55.
• Yüksel, A. (2009). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin empatik becerileriyle aile işlevleri ve benlik kavramları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(25), 153-165.