TÜRK SERMAYE PİYASASINDA ÖNCEDEN İŞLEMLERE KARŞI YENİ YAKLAŞIMLAR VE YENİ YAKLAŞIMLARIN PİYASA ÜZERİNDE OLASI ETKİLERİ

Yıl 2016, Cilt: 8 Sayı: 14, 103 - 124, 11.04.2016

Oral Erdoğan Ethem Sancak

https://doi.org/10.14784/jfrs.72268

Öz

Bu makale, meşru olmayan bir piyasa uygulaması olarak bilinen “önceden işlem”leri ABD sermaye
piyasası otoritesi olan Menkul Kıymetler ve Borsalar Kurulu (SEC) tarafından incelenen gerçek bir önceden
işlem vakası ile ele alırken konu bu gerçek vaka ile birlikte literatür açısından ve Türkiye’deki uygulamalar
ve piyasalar bakımından karşılaştırılarak değerlendirmekte ve makalede Türkiye için politika önerileri
ortaya konulmaktadır. Önceden işlemler, finansal kuruluşların ve özelde yatırım kuruluşlarının profesyonel
personeli tarafından gerçekleştirilebilen etik dışı alım ve satım faaliyetleridir. Tümüyle yeni bir kanun olan
ve 2012 yılı sonunda çıkarılan Sermaye Piyasası Kanunu (YSPKn), önceden işlemleri yasaklamaktadır.
Ayrıca bu kanuna dayalı olarak çıkarılan bir SPKr tebliği, önceden işlemleri piyasa bozucu eylem olarak
tanımlamaktadır. Önceden işlemlere karşı kanun ve tebliğ normları ile yasak getirilmesi Türk sermaye
piyasası için bir ilktir. Pek çok yönden sorunlu bir tür piyasa uygulaması olan önceden işlemlerin, caydırıcı
yaptırımlarla yasaklanması, piyasa uygulamalarında değişikliğe yol açabilecektir. Yeterli bir düzenleme
altyapısı ve etkili bir gözetim ve denetim organizasyonu varken beklenen sonuçların elde edilebilmesi, bu
konuda düzenleyici ve denetleyici otorite olan SPKr’nun kararlı politikalarına bağlıdır. Önceden işlemlere
dair yeni yaklaşımların somut etkilerinin görülmeye başlanması ile birlikte genel güven artışı yanında
piyasa etkinliğinin ve likiditenin artması, etik kural ihlallerinin azalması ve işlem maliyetlerinin düşmesi
beklenebilir. Bu etkilerin, ortaya çıkıp çıkmadığının ise, asgari birkaç yıllık bir veri setinin oluşması
sonrasında test edilmesi söz konusu olabilecektir.

Anahtar Kelimeler

Önceden İşlem, Sermaye Piyasası, Piyasa Etkinliği, Piyasa Bozucu Eylem

Kaynakça

• AKERLOF, G. (1970). The Market for Lemons: Quality Uncertainity and the Market Mechanism. Quarterly Journal of Finance, 488-500.
• BHOJRAJ, S., J.BLOOMFIELD, R., & TAYLER, W. B. (2009). Margin Trading, Overpricing, and Synchronization Risk. Review of Financial Studies, 2059-2085.
• BOMMEL, J. V. (2003). Rumors. The Journal of Finance, 1499-1520.
• BRUNNERMEIER, M. K. (2005). Information Leakage and Market Efficiency. Review of Financial Studies, 417-457.
• CAI, F. (2003). Was There Front Running During the LTCM Crisis? Washington, DC: Governors of the Federal Reserve System.
• DANTHINE, J.-P., & MORESI, S. (1998). Front-Running by Mutual Fund Managers: A Mixed Bag. European Finance Review, 29-56.
• DYAKOV, T., & VERBEEK, M. (2013). Front-Running of Mutual Fund Fire-Sales. Journal of Banking&Finance, Volume 37, Issue 12, 4931–4942.
• FAMA, E. F. (1970). Efficient Capital Markets: A Review of Theory and Empirical Work. Journal of Finance, Vol.25, 383-417.
• FINRA. (2010). Restated Certificate of Incorporation of Financial Industry Regulatory Authority, Inc. Nisan 14, 2015 tarihinde FINRA: http://finra.complinet.com/en/display/display.html?rbid=2403&element_ id=4589 adresinden alındı
• FISHMAN, M. J., & HAGERTY, K. M. (1992). Insider Trading and the Efficiency of Stock Prices. The RAND Journal of Economics, Vol. 23, No. 1.106-122.
• FISHMAN, M., & LONGSTAFF, F. (1992). Dual Trading in Futures Markets. Journal of Finance, 47, 643-671.
• GARRIOTTY, C. O. (2012). Front-running and Post-trade Transparency. Nisan 13, 2015 tarihinde The University of Warwick: http://www2.warwick.ac.uk/fac/soc/wbs/subjects/finance/fof2012/ programme/garriott_-_front-running_and_post-trade_transparency.pdf.pdf adresinden alındı
• GÜREL, P. (2003). Büyük Miktarlı Emir Bilgisine Dayanarak İşlem (Front running) Yapanların Sorumluluğu. Ankara: Sermaye Piyasası Kurulu.
• IOSCO. (1999). Supervisory Framework for Markets. Madrid: IOSCO.
• IOSCO. (2003). Objectives and Principles of Securities Regulation. Madrid: IOSCO.
• KHAN, M., & LU, H. (2013). Do Short Sellers Front-Run Insider Sales? The Accounting Review, Vol. 88, No. 5, pp. 1743-1768.
• KYLE, A. S. (1985). Continuous Auctions and Insider Trading Source. Econometrica, Vol. 53, No. 6, 1315- 1335.
• LELAND, H. E. (1992). Insider Trading: Should It Be Prohibited? The Journal of Political Economy, , Vol.100, No.4, 859-887.
• LIANG, D. (2007). Distressed Sales and Financial Arbitrageurs: Front-running in Illiquid Markets. Nisan 25, 2014 tarihinde SSRN: http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=1343086 adresinden alındı
• MARKHAM, J. W. (2010). “Front-Running” - Insider Trading under the Commodity Exchange Act. FIU Legal Studies Research Paper Series, Research Paper No.10-43.
• MEMİŞ, T., & TURAN, G. (2015). Sermaye Piyasası Hukuku. Ankara: Yetkin Yayıncılık.
• PAGANO, M., & RÖELL, A. (1993). Front-running and Stock Market Liquidity. V. CONTIi, & R. HAMAUI içinde, 1) PAGANO, M. ve RÖELL, Ailsa., Front-running and Stock Market Liquidity, iFinancial Markets’ Liberalisation and Role of Banks (s. 178-200). Cambridge: Cambridge University Press.
• R.ELESWARAPU, V., THOMPSON, R., & VENKATARAMAN, K. (2004). The Impact of Regulation Fair Disclosure: Trading Costs and Information Assymmetry. Journal of Financial and Quantitative Analysis, Volume 39, Issue 02, 209-225.
• RÖELL, A. (1990). Dual-capacity Trading and the Quality of the Market. Journal of Financial Intermediation, Vol. 1, Issue 2, 105-124.
• SANCAK, E. (2012). Ansiklopedik Türev Finansal Araçlar Sözlüğü. Ankara: Gazi Kitabevi.
• SANCAK, E. (2014). Sermaye Piyasası Sözlüğü. İstanbul: Scala Yayıncılık.
• SARKAR, A. (1995). Dual trading: Winners, Losers, and Market Impact. Journal of Financial Intermediation, 77-93.
• SARKAR, D. (1992). Securities Exchange Act of 1934. Nisan 13, 2015 tarihinde Cornell University Law School, Legal Information Institute: https://www.law.cornell.edu/wex/securities_exchange_act_ of_1934 adresinden alındı
• SEC. (2013, Mayıs 24). SEC Charges Dallas-Based Trader With Front Running. Nisan 12, 2015 tarihinde SEC: http://www.sec.gov/News/PressRelease/Detail/PressRelease/1365171574978 adresinden alındı
• SEC. (2013, 04 23). SEC v. Bergin&Zaun. 04 12, 2015 tarihinde SEC: https://www.sec.gov/litigation/ complaints/2013/comp-pr2013-93.pdf adresinden alındı
• SEYHUN, H. (1986). Insiders’ Profits, Costs of Trading, and Market Efficiency. Journal of Financial Economics, Vol.16, 189-212.
• SPKr. (2010). Faaliyet Raporu. Ankara: Sermaye Piyasası Kurulu (SPKr).
• SPKr. (2013). Faaliyet Raporu. Ankara: Sermaye Piyasası Kurulu (SPKr).
• SPKr. (2014, Ocak 21). Piyasa Bozucu Eylemler Tebliği. Ankara, Türkiye: Resmi Gazete.
• TBMM. (2012, Aralık 30). Sermaye Piyasası Kanunu. 6362 sayılı Kanun. Ankara, Türkiye: Resmi Gazete.
• XUE, Y. & GENCAY, R. (2012). Hierarchical Information and the Rate of Information Diffusion. Journal of Economic Dynamics & Control, 36, 1372–1401.