UMS 17 KİRALAMA İŞLEMLERİ STANDARDINDAN UFRS 16’YA GEÇİŞİN FİNANSAL TABLOLAR ÜZERİNDE ETKİSİ: BORSA İSTANBUL ÖRNEĞİ

Yıl 2017, Cilt: 19 Sayı: 3, 592 - 623, 30.09.2017

Merve Acar Hüseyin Temiz Rafet Aktaş

Öz

Bu çalışmanın çıkış noktasını UMS 17 ve
bu standardın yerini alacak UFRS 16 Kiralama İşlemleri Standardı oluşturmuştur.
Mevcut uygulamada aktifleştirilerek finansal tablolarda yer alan tek kiralama
türü finansal kiralamalardır. Ancak yapılacak yeni düzenleme ile faaliyet
kiralama yükümlülükleri de sadece finansal tablo dipnotlarında yer almayacak,
aktifleştirilerek ilgili finansal tablolarda sunulacaktır. Bu çerçevede, bu
çalışmada yeni standart kapsamında perakende, taşımacılık, turizm ve
telekomünikasyon sektörlerinde faaliyet gösteren şirketler için faaliyet
kiralamalarının aktifleştirilmesinin finansal performansı nasıl etkileyeceği
sorgulanmıştır. Faaliyet kiralamalarının aktifleştirilmesinin finansal tablolar
üzerindeki olası etkileri ise Imhoff ve diğerleri (1991) ve Beattie ve diğerleri (1998) tarafından ortaya atılan
ve geliştirilen aktifleştirme yöntemi aracılığıyla tahmin edilmiştir. Elde
edilen bulgulara göre bu kiralamaların aktifleştirilerek finansal tablolarda
yer almasının finansal oranlarda anlamlı değişikliklere yol açacağı
gözlemlenmiştir. Süreçten en çok etkilenmesi öngörülen sektör perakende sektörü
olmakla beraber, en çok etkilenmesi beklenen finansal oran da kaldıraç oranı
olarak raporlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

UMS 17, UFRS 16, Kiralama İşlemleri, Faaliyet Kiralama Yükümlülükleri, Aktifleştirme

Kaynakça

• Abdel-Khalik, A. R. 1981. The Economic Effects on Lessees of Fasb Statement No. 13, Accounting for Leases, Financial Accounting Standards Board of the Financial Accounting Foundation. Ahmed, A. S., E. Kilic ve G. J. Lobo. 2006. "Does Recognition Versus Disclosure Matter? Evidence from Value-Relevance of Banks' Recognized and Disclosed Derivative Financial Instruments", The Accounting Review, 81, 567-588. Akdoğan, N. 1999. "Finansal Kiralama Işlemlerinin Muhasebeleştirilmesinde Ias 17 Nolu Standart Hükümleri Ile Türkiye Uygulamasının Karşılaştırılması", Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 1, Alagöz, A. ve T. Eren. 2010. "Satış Ve Geri Kiralama İşleminin Tms 17 Kiralama İşlemleri Standardı Ve Yürürlükteki Mevzuat Çerçevesinde Değerlendirilmesi", Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, 3, 27-46. Ashton, R. 1985. "Accounting for Finance Leases: A Field Test", Accounting and Business Research, 15, 233-238. Beattie, V., K. Edwards ve A. Goodacre. 1998. "The Impact of Constructive Operating Lease Capitalisation on Key Accounting Ratios", Accounting and Business Research, 28, 233-254. Bennett, B. K. ve M. E. Bradbury. 2003. "Capitalizing Non‐Cancelable Operating Leases", Journal of International Financial Management & Accounting, 14, 101-114. Branswijck, D., S. Longueville ve P. Everaert. 2011. "The Financial Impact of the Proposed Amendments to Ias 17: Evidence from Belgium and the Netherlands", Accounting and Management Information Systems, 10, 275. Cooke, T. ve T. Çürük. 1996. "Accounting in Turkey with Reference to the Particular Problems of Lease Transactions", European Accounting Review, 5, 339-359. Crutcher, K. 1986. "A Short History of Leasing". Retrieved from Automotive Fleet: http://www. automotive-fleet. com/article/story/1986/07/a-short-history-of-leasing. aspx. Dabbağoğlu, K. 2008. "Fİnansal Kİralama İşlemlerİnde Net Bugünkü Değer Hesaplamalari", Mali Cozum Dergisi/Financial Analysis, Durocher, S. 2006. "The Capitalization of Operating Leases: A Canadian Study", Durocher, S. 2008. "Canadian Evidence on the Constructive Capitalization of Operating Leases", Accounting Perspectives, 7, 227-256. Ely, K. M. 1995. "Operating Lease Accounting and the Market's Assessment of Equity Risk", Journal of Accounting Research, 397-415. Espahbodi, H., P. Espahbodi, Z. Rezaee ve H. Tehranian. 2002. "Stock Price Reaction and Value Relevance of Recognition Versus Disclosure: The Case of Stock-Based Compensation", Journal of Accounting and Economics, 33, 343-373. Fitó, M. À., S. Moya ve N. Orgaz. 2013. "Considering the Effects of Operating Lease Capitalization on Key Financial Ratios", Spanish Journal of Finance and Accounting/Revista Española de Financiación y Contabilidad, 42, 341-369. Fülbier, R. U., J. Lirio Silva ve M. H. Pferdehirt. 2006. "Impact of Lease Capitalization on Financial Ratios of Listed German Companies", Marc Henrik, Impact of Lease Capitalization on Financial Ratios of Listed German Companies (July 19, 2006), Garrod, N. 1989. "Regulation and Response: The Case of Lease Disclosure in the Uk", Research in Accounting Regulation, 3, 69-92. Godfrey, J. M. ve S. M. Warren. 1995. "Lessee Reactions to Regulation of Accounting for Leases", Abacus, 31, 201-228. Goodacre, A. 2003a. "Assessing the Potential Impact of Lease Accounting Reform: A Review of the Empirical Evidence", Journal of Property Research, 20, 49-66. Goodacre, A. 2003b. "Operating Lease Finance in the Uk Retail Sector", The International Review of Retail, Distribution and Consumer Research, 13, 99-125. Gökgöz, A. 2013. "Finansal Kiralama İşlemlerinin Muhasebeleştirilmesi", Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 35, 107-121. GÖNEN, S. ve N. AKÇA. 2014. "Finansal Kiralama İşlemlerinin Tms-17 Kiralama İşlemleri Standardı Ve Vergi Usul Kanunu Açısından Muhasebeleştirilmesi", Muhasebe ve Finansman Dergisi, 1, 71-94. Imhoff, E. A., R. C. Lipe ve D. W. Wright. 1991. "Operating Leases: Impact of Constructive Capitalization", Accounting Horizons, 5, 51-63. Imhoff, E. A. ve J. K. Thomas. 1988. "Economic Consequences of Accounting Standards: The Lease Disclosure Rule Change", Journal of Accounting and Economics, 10, 277-310. Imhoff Jr, E. A., R. C. Lipe ve D. W. Wright. 1997. "Operating Leases: Income Effects of Constructive Capitalization", Accounting Horizons, 11, 12. Lanfranconi, C. ve C. Wiedman. 2000. "If One Goes Wrong, Will the Other Follow? Operating Leases and Off-Balance Sheet Accounting", Ivey Business Journal, 64, 61-67. Libby, R., M. W. Nelson ve J. E. Hunton. 2006. "Retracted: Recognition V. Disclosure, Auditor Tolerance for Misstatement, and the Reliability of Stock‐Compensation and Lease Information", Journal of Accounting Research, 44, 533-560. Lipe, R. C. 2001. "Lease Accounting Research and the G4+ 1 Proposal", Accounting Horizons, 15, 299-310. Marşap, B. 2009. "Finansal Kiralama Işlemlerinin Mali Tablolarda Gösterilmesi Ve Analizi", Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 1, 97-108. Nelson, A. T. 1963. "Capitalizing Leases-the Effect on Financial Ratios", Journal of accountancy, 116, 49-58. ÖZTÜRK, C. 2016. "Ufrs 16 Kİralama İşlemlerİ Standardinin Eskİ Ums 17 Standardi İle Karşilaştirilmasi Ve Almanya Ve Türkİye'de Hİsse Senetlerİ Halka Açik Olan Hava Yolu Şİrketlerİnİn Fİnansal Durumuna Etkİsİ", World of Accounting Science, 18, Öztürk, V., H. Bal ve E. Ç. Bal. 2007. "Fİnansal Kİralama Ve İmkb’de İşlem Gören Şİrketlerde Kullanilma Düzeyİ", Journal of Commerce & Tourism Education Faculty, 67-86. Ryan, S. G., R. H. Herz, T. E. Iannaconi, L. A. Maines, K. G. Palepu, K. Schipper, C. M. Schrand, D. J. Skinner ve L. Vincent. 2001. "Evaluation of the Lease Accounting Proposed in G4+ 1 Special Report", Accounting Horizons, 15, 289-298. KGK, TMS 17 Kiralama İşlemleri Standardı, http://kgk.gov.tr/Portalv2Uploads /files/DynamicContentFiles/T%C3%BCrkiye%20Muhasebe%20Standartlar%C4%B1/TMSTFRS2016Seti/UMS 17.pdf (08.03.2017). KGK, TMS Yorum 15 Faaliyet Kiralamaları – Teşvikler, http://kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files /DynamicContentFiles/T%C3%BCrkiye%20Muhasebe%20Standartlar%C4%B1/TMSTFRS2016Seti/TMSYORUM15.pdf (08.03.2017) UMSK, Effect Analysis Published January 2016 - http://www.ifrs.org/Current-Projects/IASB-Projects /Leases/Documents/IFRS_16_effects_analysis.pdf (08.03.2017) TDK, Genel Türkçe Sözlük. http://www.tdk.gov.tr/index.php?option= com_gts&kelime=K%C4%B0RALAMA (23.03.2017)