TÜRK HUKUKUNDA SİYASİ PARTİ SİCİLLERİNİN TUTULMASI

Yıl 2014, Sayı: 4, 459 - 495, 01.04.2014

İsmail Hakkı Şentürk

Öz

After transition to a multi-party system in 1960 in our country, political parties were ruled in accordance with Association Law and procedures were carried out accordingly as well. By the Constitution of 1982 and the Law on Political Parties dated 1983, recording and investigation procedures of political parties were assigned to the Office of Chief Public Prosecutor of the Court of Cassation as an independent and impartial organ. Increase in consciousness of the electors and desire for access to information in a fast, secure and right way have also stood out in procedures of political parties; and along with the increasing demands for information, have brought out the obligation to render the administrative and technical sub-structure efficient to meet these demands.Particularly, the process, which started by making the member records open to information of the citizens on the internet, focused in the middle of 2012 on the by-laws, emblems, General Presidents, the number of members of political parties, etc.Making information open to public has brought along the opportunity to see errors, malfunctions, and defects, and correspondingly, mandatory changes required to be made legally and administratively have come up. In this study, some efforts have been made to handle what should be done for the sake of meeting the increasing demands and finding a solution for the problems which are experienced.Due to the fact that recording procedures of political parties are generally considered on the status of Association Law, and that there is almost no state intervention in Member Countries of the European Union, there has been no opportunity to make an evaluation on the problems being experienced in terms of comparative law

Anahtar Kelimeler

Political Party, Record, Electorate, Democracy, Democratical Life

TÜRK HUKUKUNDA SİYASİ PARTİ SİCİLLERİNİN TUTULMASI

Öz

Ülkemizde 1960 yılında çok partili siyasi hayata geçtikten sonra siyasi partiler Dernekler hukukuna göre yönetilmiş, işlemler de buna göre yürütülmüştür. 1982 Anayasası ve 1983 tarihli Siyasi Partiler Yasası ile birlikte siyasi partilerin sicil ve soruşturma işlemleri bağımsız ve tarafsız bir organ olarak Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına verilmiştir.Seçmen bilincinin artması, bilgiye hızlı, güvenli ve doğru bir şekilde ulaşma arzusu siyasi parti işlemlerinde de kendini göstermiş, artan bilgi edinme talepleri ile birlikte idari ve teknik alt yapının bu talepleri karşılamaya yeterli hale getirilmesi zorunluluğunu ortaya çıkarmıştır.Özellikle üye kayıtlarının internet ortamında vatandaşların bilgisine açılması ile başlayan süreç, 2012 yılının ortalarında siyasi partilerin tüzüğü, amblemi, genel başkanı, üye sayısı vs konularına yoğunlaşmıştır.Bilginin halka açılması beraberinde hataları, aksaklıkları ve eksiklikleri görme imkanı getirmiş, buna bağlı olarak yasal ve idari açıdan yapılması gereken zorunlu değişiklikler ortaya çıkmıştır.Bu çalışmamamızda artan talepleri karşılamak ve yaşanan sorunlara çözüm bulmak adına yapılması gerekenler ele alınmaya çalışılmıştır. Avrupa Birliğine üye ülkelerinde siyasi parti sicil işlemlerinin genel olarak dernekler hukuku statüsünde ele alınması, devletin müdahalesinin hemen hemen hiç olmaması nedeniyle mukayeseli hukuk açısından yaşanan sorunlara dönük bir değerlendirme imkanı olmamıştır

Anahtar Kelimeler

Siyasi Parti, Sicil, Seçmen, Demokrasi, Demokratik Hayat

Kaynakça

• ARASLI, Oya Adaylık Kavramı ve Türkiye’de Milletvekilliği Adaylığı, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, Ankara 1972
• DAVER, Bülent “Anayasa Mahkemesi Kararları Açısından Siyasal Partiler; Birkaç Örnek Olay” www.anayasa.gov.tr (Erişim tarihi 15 Kasım 2014)
• DİNLER, Veysel Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Siyasi Partiler Yüksek Lisans Tezi Isparta – 2003
• ERDOĞAN, Teziç, , Anayasa Hukuku, S.305, İstanbul 1998
• İYİMAYA, Ahmet, TBB Dergisi, Sayı 64, Yıl 2006, Sayfa 189
• KUZU, Burhan, “1961 ve 1982 Anayasalarında ve Bunlara İlişkin
• Siyasi Partiler Kanunlarında Siyasi Parti Kavramı, Kuruluşu ve Kapatma Rejimi (Karşılaştırmalı Bir İnceleme)”, İÜHFM, KÖYBAŞI, Zafer Türkiye’de Siyasi Partilerin Aday Tespiti Yüksek Lisans Tezi Konya 2006
• OKTAY, Uygun, , Çoğulcu Demokrasi ve Siyasal Partilerin Kapatılması Rejimi, Uluslararası Anayasa Kongresi Metinler Kitabı, İstanbul 2012
• PERİNÇEK, Doğu, “Siyasal Partilerin Hukuki Rejimleri”, Siyasi Partiler ve Demokrasi Sempozyumu, TESAV, Ankara, 1995,
• Mustafa KOÇAK, Siyasal Partiler ve Türkiye’de Siyasi Parti Yasakları, Turhan Kitabevi, Ankara, 2002
• SARIBAY, Ali Yaşar, Türkiye’de Demokrasi ve Politik Partiler, Alfa, İstanbul, 2001
• ŞAHBAZ, İbrahim, Türkiye’de Siyasi Partilerin Sınırlandırılması, Siyasi Partiler ve Demokrasi Sempozyumu, Ankara 2005
• TANİLLİ, Server, Devlet ve Demokrasi Anayasa Hukukuna Giriş, Baskı, Çağdaş Yayınları, İstanbul, 1996,
• TUNAYA, Tarık Zafer, Türkiye’de Siyasi Partiler 1859-1952, Doğan
• Kardeş Yayınları, İstanbul, 1952
• YÜCEL M. Serhan Türkiye’nin Siyasal Partileri (1859-2005) Alfa Yayınları Şubat 2006 İnternet adresleri www.yargitaycb.gov.tr www.hsyk.gov.tr https://eksisozluk.com/siyasi-parti-uyeliginin-desifre-edilmesi- www. milliyet.com.tr » www.bugün.com.tr.güven partisi
• Anayasa Mahkemesi kararı 13.3.2003 Tarih, 1999/1-2003/1 Sayılı
• Kararı, 19.7.2003 Tarih, 25173 Sayılı Resmi Gazete
• AİHM, Almanya Komünist Partisi/ Almanya ve Türkiye Birleşik Komünist Partisi/ Türkiye Ve Refah Partisi/ Türkiye Kararları Milli Güvenlik Kurulu Tutanağı, B: 141, T. 20.4.1983. O: 2. S. 635
• YSK 02013 Tarih Ve 2013/1 Sayılı Genelgesi
• Türk Dil Kurumu, Günlük Türkçe Sözlük Türk Hukuk Lügati, Ankara 1991
• Türkiye Noterler Birliği HSYK genelgesi (Footnotes) 1 Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı Siyasi Partiler Bürosu 9 Kasım 2014