ANAYASA MAHKEMESİNİN BİREYSEL BAŞVURU İŞ YÜKÜ, ÇÖZÜME YÖNELİK MAHKEME PRATİĞİ VE ÖNERİLER

Yıl 2015, Sayı: 5, 391 - 432, 02.10.2015

Dr. Hüseyin Ekinci

Öz

Following the introduction of individual application on 23/10/2012, the Turkish Constitutional Court gained a very respectable position as a result of judgments rendered. However, the Court is under huge workload since the number of individual applications increased gradually over the years. In order to cope with intensive workload, the Court, on the one hand, has to take necessary measures to reduce the number of individual applications, while, on the other hand, developing its decision- making capacity as soon as possible.In this study, first of all, the Court’s current workload has been analised and evaluated, and then the measures implemented by the Court to cope with the workload has been examined. Finaly, it has been discussed which additional mechanisms should be introduced to tackle with the workload problem

Anahtar Kelimeler

Constitutional Court, individual application, Constitutional Court’s workload, examination methods of individual applications, Constitutional Court’s structure, Changes in the Court’s internal regulations

ANAYASA MAHKEMESİNİN BİREYSEL BAŞVURU İŞ YÜKÜ, ÇÖZÜME YÖNELİK MAHKEME PRATİĞİ VE ÖNERİLER

Öz

Anayasa Mahkemesine bireysel başvuruların alınmaya başlandığı 23 Eylül 2012 tarihinden bu yana iki yılı aşkın sürede verilen kararlar, temel haklar konusunda Mahkemeyi yargı sistemi içinde çok saygın bir konuma getirmiştir. Ancak Mahkeme gün geçtikçe artarak gelen başvurular nedeniyle oldukça yoğun bir iş yükü altındadır. Mahkemenin ağır iş yükü ile başa çıkabilmesi için bir yandan Mahkemeye yapılan bireysel başvuruların sayısının azaltılmasına yönelik tedbirler alınması gerekirken, diğer yandan Mahkemenin karar verme kapasitesinin artırılarak sisteme dahil edilmiş mevcut başvuruların mümkün olduğunca kısa sürede çözümü için gerekli düzenlemelerin yapılması gerekmektedir. Çalışmada, öncelikle Mahkemenin geçen süreçte karşılaştığı iş yükü ve bunun analizine ilişkin değerlendirmeler yapılmakta, ardından iş yüküyle baş edebilmek için uygulamaya konan önlemler incelenmektedir. Son olarak gelecek dönemlerde başvurulabilecek ilave bir kısım tedbirler tartışılmaktadır

Anahtar Kelimeler

Anayasa Mahkemesi, bireysel başvuru, Anayasa Mahkemesinin iş yükü, bireysel başvuru inceleme usulü, Anayasa Mahkemesinin çalışma sistemi, Anayasa Mahkemesi İçtüzük değişiklikleri

Kaynakça

• Ahmet EROL, “Örnek Bir Karar Işığında 6384 sayılı Yasanın Kapsamı ve Etkin Sonuç Sağlayıp Sağlayamayacağı”, TBB Dergisi 2013 (109), 129- 140.
• Ahmet İYİMAYA, “Bireysel Başvuru İncelemesinde Anayasaya Uy- gunluk Denetimi Sorunu Ve İnsan Hakları Mahkemesi Modeli”, TBB Der- gisi 2016 (116), s. 423, (http://tbbdergisi.barobirlik.org.tr/m2015-116-1455, Erişim tarihi: 3.3.2015).
• O.Korkut Kanadoğlu, “Anayasa Şikayetinin Hukuki Temelleri”, Ana- yasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Hakkı, Panel Notları, İBY, 2013, (http://www.istanbulbarosu.org.tr/images/haberler/BIREYSEL BASVU- RU.pdf, Erişim tarihi: 24/2/2015
• Bertil Emrah Öder, “Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru; Başvu- ruculara Öneriler”, Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Hakkı Panel Notları, İBY, 2013, (http://www.istanbulbarosu.org.tr/images/haberler/BI- REYSEL BASVURU.pdf, Erişim tarihi: 24/2/2015
• Ali Rıza ÇOBAN, “Yeni Anayasa Mahkemesi Kanunu’nun Mahke- menin İş yüküne Etkisi Açısından Değerlendirilmesi”, Bireysel Başvuru “Anayasa Şikayeti, HUKAB Sempozyum Serisi 1 (Editör: Musa Sağlam), Ankara, 2011
• Bahadır Kılınç, “Federal Almanya’da Bireysel Başvuru (Anayasa Şikâ- yeti) Yolu” Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Sempozyumu, Edi- törler: Bülent Yücel, İlker Gökhan Yücel, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir, 2011,
• Selin Esen Arnwine, “İspanya’da Amparo Başvuru ve Türkiye” Anaya- sa Mahkemesine Bireysel Başvuru Sempozyumu, Editörler: Bülent Yücel, İlker Gökhan Yücel, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir, 2011
• Cüneyt Durmaz, “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinde Başvuruların Ayrıştırılması ve Tek Hakim Formasyonu”, Bireysel Başvuru İnceleme Usulü ve Kabul Edilebilirlik Kriterleri, Editör: Musa Sağlam, Avrupa Kon- seyi, Ankara, 2013
• Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Sistemi İhtiyaç Analizi Rapo- ru (Raportör: Luca Perilli), Avrupa Konseyi, Ankara, 2014
• D.J. Harris, M. O’Boyle, E. P. Bates, C. M. Buckley, Avrupa İnsan Hak- ları Sözleşmesi Hukuku, Avrupa Konseyi, Ankara, 2013.
• European Court of Human Rights, Country Facts Sheets, 1959-2010 http://www.echr.coe.int/Documents/Country_Factsheets_1959_2010_ KAYNAKLAR
• Ahmet EROL, “Örnek Bir Karar Işığında 6384 sayılı Yasanın Kapsamı ve Etkin Sonuç Sağlayıp Sağlayamayacağı”, TBB Dergisi 2013 (109), 129- 140.
• Ahmet İYİMAYA, “Bireysel Başvuru İncelemesinde Anayasaya Uy- gunluk Denetimi Sorunu Ve İnsan Hakları Mahkemesi Modeli”, TBB Der- gisi 2016 (116), s. 423, (http://tbbdergisi.barobirlik.org.tr/m2015-116-1455, Erişim tarihi: 3.3.2015).
• O.Korkut Kanadoğlu, “Anayasa Şikayetinin Hukuki Temelleri”, Ana- yasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Hakkı, Panel Notları, İBY, 2013, (http://www.istanbulbarosu.org.tr/images/haberler/BIREYSEL BASVU- RU.pdf, Erişim tarihi: 24/2/2015
• Bertil Emrah Öder, “Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru; Başvu- ruculara Öneriler”, Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Hakkı Panel Notları, İBY, 2013, (http://www.istanbulbarosu.org.tr/images/haberler/BI- REYSEL BASVURU.pdf, Erişim tarihi: 24/2/2015
• Ali Rıza ÇOBAN, “Yeni Anayasa Mahkemesi Kanunu’nun Mahke- menin İş yüküne Etkisi Açısından Değerlendirilmesi”, Bireysel Başvuru “Anayasa Şikayeti, HUKAB Sempozyum Serisi 1 (Editör: Musa Sağlam), Ankara, 2011
• Bahadır Kılınç, “Federal Almanya’da Bireysel Başvuru (Anayasa Şikâ- yeti) Yolu” Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Sempozyumu, Edi- törler: Bülent Yücel, İlker Gökhan Yücel, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir, 2011,
• Selin Esen Arnwine, “İspanya’da Amparo Başvuru ve Türkiye” Anaya- sa Mahkemesine Bireysel Başvuru Sempozyumu, Editörler: Bülent Yücel, İlker Gökhan Yücel, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir, 2011
• Cüneyt Durmaz, “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinde Başvuruların Ayrıştırılması ve Tek Hakim Formasyonu”, Bireysel Başvuru İnceleme Usulü ve Kabul Edilebilirlik Kriterleri, Editör: Musa Sağlam, Avrupa Kon- seyi, Ankara, 2013
• Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Sistemi İhtiyaç Analizi Rapo- ru (Raportör: Luca Perilli), Avrupa Konseyi, Ankara, 2014
• D.J. Harris, M. O’Boyle, E. P. Bates, C. M. Buckley, Avrupa İnsan Hak- ları Sözleşmesi Hukuku, Avrupa Konseyi, Ankara, 2013.
• sa Mahkemesine Bireysel Başvuru Hakkı Sempozyumu, Editörler: Bülent Yücel, İlker Gökhan Şen, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir, 2011
• Özcan Özbey, Türk Hukukunda Anayasa Mahkemesine Bireysel Baş- vuru Hakkı, Adalet Yayınları, 2013
• Pascal Hector, “Alman Anayasası’nda Hakların Korunması-Özel Ola- rak Anayasa Şikayeti”, Anayasa Şikayeti Verfassungsbeschwerde, Editör: Çiğdem Kırca, Aynur Yongalık, AÜHF Yayınları, 2009, s. 121.
• Philip Leach, Taking a Case to the European Court of Human Rights, third edition, Oxford, 2011
• Robin C. A. White, Clare Ovey, The European Convention on Human Rights, fifth edition, Oxford, 2010
• Selin Esen, “Türkiye’de Anayasa Şikayeti”, Anayasa Mahkemesine Bi- reysel Başvuru (Anayasa Şikayeti/Anlamı, Kapsamı ve Olası Sorunlar), TBB Yayınları, Ankara, 2011
• Uğur Erdal, Hasan Bakırcı, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 3. Maddesi Uygulama El Kitabı, OMCT El Kitapları Serisi, (Dizi Editörü: Bo- ris Wijkstöm), Genevre, 2006
• Xavier-Babtiste Ruedin, “De minimis non curat the European Court of Human Rights: The Introduction of a new Admissibility Criterion (Article 12 of Protocol No.14), European Human Rights Law Review (2008)
• Zeki YILDIRIM, “6384 sayılı Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine Ya- pılmış Bazı Başvuruların Tazminat Ödenmek Suretiyle Çözümüne Dair Kanun: İnsan Hakları İhlallerinin Çözümüne Farklı Bir Yaklaşım” GÜ- HFD, C. XVII, Y.2013, S. 1-2, s. 1733. İnternet siteleri
• http://www.anayasa.gov.tr/Uluslararasi/YurtdisiZiyaret2011/
• http://www.inhak.adalet.gov.tr/istatistikler/2011.html,
• http://www.echr.coe.int/