FRANSIZ UYUŞMAZLIK MAHKEMESİ 2015 REFORMU: DEĞİŞİKLİKLER VE GEREKÇELERİ

Yıl 2015, Sayı: 5, 667 - 706, 02.10.2015

Yrd. Doç. Dr. Musa Sağlam

Öz

The principle of the division of judicial and administrative authorities arising during the 1789 Revolution in France gave rise to the formation of two different judiciaries in time and the establishment of a Court of Jurisdictional Disputes temporarily in 1848 and permanently as of 1872 for the resolution of conflicts of jurisdiction between them. There has not been any significant modification in the rules regulating the Court despite the social, political and legal developments occurring at the time. The Court was particularly reconsidered amid the efforts of modernization of judiciary, which commenced in 2013 and serious modifications were made in the foundation, operation and adjudication procedures of the Court. The fundamental centreline of these modifications is the empowerment of the judicial independence and making the Court closer, more effective, faster and more accessible to the citizens. Subsequent to the reform, the Minister of Justice was excluded from the Court panel in the new Court in order to strengthen the judicial independence and the Court’s establishment on the basis of equal representation of members of the Supreme Court and Council of State totally consisting of the judges from profession was adopted. This egalitarian structure was maintained under any circumstances. The adjudication procedure was entirely reviewed through the consideration of the principles of contradictory adjudication and publicity of adjudication and the target of finalization of adjudication in a reasonable time. Further more, conventional duties of the Court were preserved and the new regulations regarding these duties were concerned with increasing the quality of the related rules: affirmative conflict of jurisdiction, nonaffirmative conflict of jurisdiction, procedures of conflict prevention, conflict of judgment. Nevertheless, the Court was granted with the new authority of dealing with the complaints concerning the right to trial in a mazlığı. Bununla beraber Mahkemeye görev sorununa bağlı ortaya çıkan makul sürede yargılanma hakkı şikâyetlerine bakabilme imkanı yeni bir yetki olarak verilmiştir. Neticede, 16 Şubat 2015 tarihli ve 2015-177 sayılı Kanun ve 27 Şubat 2015 tarihli ve 2015-233 sayılı KHK ile yapılan düzenlemeler, Mahkemenin hem kuvvetler ayrılığı ilkesi hem de yargılama usulünün etkililiği açısından günümüz demokratik değerleriyle uyumunu sağlamada son derece başarılı olmuştur.Anahtar Kelimeler: Uyuşmazlık Mahkemesi, Yargının bağımsızlığı, 2015 yargı reformu, Uyuşmazlığı önleyici usuller, Makul sürede yargılanma hakkı ABSTRACTThe principle of the division of judicial and administrative authorities arising during the 1789 Revolution in France gave rise to the formation of two different judiciaries in time and the establishment of a Court of Jurisdictional Disputes temporarily in 1848 and permanently as of 1872 for the resolution of conflicts of jurisdiction between them. There has not been any significant modification in the rules regulating the Court despite the social, political and legal developments occurring at the time. The Court was particularly reconsidered amid the efforts of modernization of judiciary, which commenced in 2013 and serious modifications were made in the foundation, operation and adjudication procedures of the Court. The fundamental centreline of these modifications is the empowerment of the judicial independence and making the Court closer, more effective, faster and more accessible to the citizens. Subsequent to the reform, the Minister of Justice was excluded from the Court panel in the new Court in order to strengthen the judicial independence and the Court’s establishment on the basis of equal representation of members of the Supreme Court and Council of State totally consisting of the judges from profession was adopted. This egalitarian structure was maintained under any circumstances. The adjudication procedure was entirely reviewed through the consideration of the principles of contradictory adjudication and publicity of adjudication and the target of finalization of adjudication in a reasonable time. Further more, conventional duties of the Court were preserved and the new regulations regarding these duties were concerned with increasing the quality of the related rules: affirmative conflict of jurisdiction, nonaffirmative conflict of jurisdiction, procedures of conflict prevention, conflict of judgment. Nevertheless, the Court was granted with the new authority of dealing with the complaints concerning the right to trial in a

Anahtar Kelimeler

-

FRANSIZ UYUŞMAZLIK MAHKEMESİ 2015 REFORMU: DEĞİŞİKLİKLER VE GEREKÇELERİ

Öz

Fransa’da 1789 Devrimi sürecinde ortaya çıkan adli ve idari otoritelerin ayrılığı ilkesi zaman içinde iki farklı yargı düzeninin varlığına ve bunlar arasındaki görev uyuşmazlıklarını çözmek üzere 1848 yılında kısa süreliğine 1872 yılından itibaren ise sürekli bir Uyuşmazlık Mahkemesinin kurulmasına yol açmıştır. Yaşanan toplumsal, siyasal ve hukuki gelişmelere rağmen Mahkemeyi düzenleyen kurallarda önemli bir değişiklik olmamıştır. 2013 yılında başlayan yargının modernizasyonu çabaları içinde Mahkeme özellikle ele alınmış, Mahkemenin kuruluş, işleyiş ve yargılama usulünde ciddi değişiklikler yapılmıştır. Bu değişikliklerin temel ekseni; yargının bağımsızlığının güçlendirilmesi ve Mahkemenin vatandaşa daha yakın, daha etkin, hızlı ve erişilebilir kılınmasıdır. Reform sonrası yeni Mahkemede yargının bağımsızlığını güçlendirmek için Adalet Bakanı, Mahkeme heyetinden çıkarılmış ve Mahkemenin tamamen meslekten hakimlerden, Yargıtay ve Danıştay üyelerinin eşit temsili esasına dayalı olarak kurulması benimsenmiştir. Bu eşitlikçi yapı, her durumda korunmuştur. Yargılama usulü; çelişmeli yargılama, yargılamanın aleniyeti ilkeleri ve yargılamanın makul sürede bitirilmesi hedefi gözetilerek bütünüyle gözden geçirilmiştir. Ayrıca Mahkemenin klasik görevleri korunmuş ve bunlarla ilgili yeni düzenlemeler ilgili kuralların kalitesinin artırılmasına yönelik olmuştur: olumlu görev uyuşmazlığı, olumsuz görev uyuşmazlığı, uyuşmazlığı önleyici usuller, hüküm uyuşmazlığı. Bununla beraber Mahkemeye görev sorununa bağlı ortaya çıkan makul sürede yargılanma hakkı şikâyetlerine bakabilme imkanı yeni bir yetki olarak verilmiştir. Neticede, 16 Şubat 2015 tarihli ve 2015-177 sayılı Kanun ve 27 Şubat 2015 tarihli ve 2015-233 sayılı KHK ile yapılan düzenlemeler, Mahkemenin hem kuvvetler ayrılığı ilkesi hem de yargılama usulünün etkililiği açısından günümüz demokratik değerleriyle uyumunu sağlamada son derece başarılı olmuştur

Anahtar Kelimeler

Uyuşmazlık Mahkemesi, Yargının bağımsızlığı, 2015 yargı reformu, Uyuşmazlığı önleyici usuller, Makul sürede yargılanma hakkı

Kaynakça

• Kitap ve Makaleler
• Agathe VAN LANG, Genevieve GONDOUIN, Veronique INSERQU- ET-BRISSET, Dictionnaire de droit administratif, Armand Colin/Masson, Paris, 1997, s. 185-186.
• Cédric RAUX, “Les positions théoriques de la doctrine : retour sur l’af- faire Perruche” s. 3, dipnot 14, http://www.droitconstitutionnel.org/cong- resmtp/textes4/RAUX.pdf (25/5/2015)
• Osman DOĞRU, Atilla NALBANT, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Açıklama ve Önemli Kararlar, Avrupa Konseyi Yayını, 2012, Ankara
• Jean-Louis GALLET, “La parité et le paritarisme au sein du Tribunal des conflits sont ‘absolument essentiels’” AJDA 2013, p. 2116. http://www. dalloz-actualite.fr/interview/parite-et-paritarisme-au-sein-du-tribu- nal-des-conflits-sont-absolument-essentiels#.VWghYNLtmkp (25/5/2015)
• Pascal GONOD, “Quel rôle pour le Tribunal des conflits au XXIème siècle?” Lexbase Hebdo édition publique n˚ 294, 27 Haziran 2013. http:// www.presentation.lexbase.fr/sites/default/files/actualites/fichiers/quel_ role_pour_le_tribunal_des_conflits_au_xxieme_siecle.pdf (25/5/2015)
• Groupe de Travail Reforme du Tribunal des Conflits, Rapport, http:// www.justice.gouv.fr/art_pix/rapp_ref_trib_conflits.pdf (25/5/2015).
• Jacqueline MORAND-DEVİLLER, Cours de droit administratif, 5. Bas- kı, Montchrestien, Paris, 1997.
• Pierre DELVOLVE, Le droit administratif, Dalloz, Coll. Connaissance du droit, Paris, 1994. İnternet Adresleri
• http://actu.dalloz-etudiant.fr/ (25/5/2015)
• http://www.ahjucaf.org/ (25/5/2015)
• http://www.conseil-etat.fr/ (21/5/2015)
• http://www.conseil-constitutionnel.fr/ (5/6/2015)
• http://www.dictionnaire-juridique.com/ (21/5/2015)
• http://discours.vie-publique.fr/ (25/5/2015).
• http://www.droitpublic.net/ (25/5/2015)
• http://www.justice.gouv.fr/ (25/5/2015). http://www.larousse.fr/ (25/5/2015) http://www.legifrance.gouv.fr/ (25/5/2015). http://www.lepetitjuriste.fr/ (25/5/2015) http://www.tribunal-conflits.fr/ (25/5/2015) http://univr-cms.u-strasbg.fr/ (5/6/2015) http://www.vie-publique.fr/ (25/5/2015)