İSLAM HUKUK GELENEĞİ PERSPEKTİFİNDEN YARGI ETİK İLKELERİ

Yıl 2015, Sayı: 6, 505 - 534, 15.01.2016

Mahmut Şen

Öz

Yargı için etik ilkelerin belirlenmesi, tarih boyunca bütün hukuk sistemleri
için en önemli önceliklerden birisi olmuştur. Bu ilkelerin belirlenmesindeki
temel amaç, yargısal süreçlerin adil, tarafsız ve etkili bir şekilde
yürütülmesi yoluyla adalete olan güvenin korunmasıdır.
İslam hukukunda da, adalete büyük önem verilmiş ve adaletin tesisi
için hakimlerin uyması gereken ahlaki davranış kalıpları belirlenmiştir.
Buna göre, hakim işinin ehli, tarafsız, bağımsız, adil, dürüst ve güvenilir
olmalı ve toplum tarafından bu şekilde algılanmalıdır.
Anahtar Kelimeler: Yargı Etik İlkeleri, İslam Hukuku, Adalet,
Bağımsızlık, Tarafsızlık, Yetkinlik, Dürüstlük, Eşitlik.

Anahtar Kelimeler

Yargı Etik İlkeleri, İslam Hukuku, Adalet

Kaynakça

• AKGÜNDÜZ Ahmet, İslam ve Osmanlı Hukuku Külliyatı, Kamu
• Hukuku 1. Cilt, Osmanlı Araştırmaları Vakfı, İstanbul, 2011.
• ANIL Yaşar Şahin, Osmanlı Düzeninde Kadılık, Legal Hukuk
• Kitapları Serisi, 331,İstanbul, 2015.
• ANSAY Sabri Şakir, İslam Hukuku, Turhan Kitabevi, Ankara, 2002
• ASLAN Nasi, İslam Hukukunda Yargılama Etiği ve İlkeleri, Karahan
• Kitabevi, Adana, 2014.
• ATAR Fahrettin, İslam Yargılama Hukukunun Esasları, Marmara
• Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları No. 281, İstanbul, 2013.
• ATAR Fahrettin, Fıkıh Usulü, M.Ü. İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları,
• Baskı, İstanbul, 2013.
• BAL Hüseyin Bal, ‘’ Machiavelli Ve Koçi Bey’de Siyaset, Adalet Ve
• Erdem’’, Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Sayı: 9, 2008.
• ÇEÇEN Anıl, Adalet Kavramı, Adalet Kavramının Göreliliği Üzerine
• Bir Deneme, Genişletilmiş 3. Bası,Turhan Kitabevi, Ankara, 2003.
• Commentary On the Bangalor Principles of Judicial Conduct, https://
• www.unodc.org/documents/corruption/publications_unodc_commentary-
• e.pdf, erişim tarihi: 07.09.2015
• DEANELL Reece Tacha, ‘’Independence of the Judiciary for the Third
• Century’’, 46 Mercer Law Review, 1995.
• DEMİR Abdullah, Türk Hukuk Tarihi, Yitik Hazine Yayınları, İstanbul,
• -
• DEMİR Abdullah, Medeni Yargılama Hukuku Osmanlı Mahkemesi,
• Yitik Hazine Yayınları, 2010.
• DÜZBAKAR Ömer, ‘’İslâm-Osmanlı Ceza Hukukunda Rüşvet Ve
• Bursa Şer’iyye Sicillerine Yansıyan Örnekler’’, E-Journal Of New World
• Sciences Academy, 2008, volume: 3, number: 3.
• DURSUN Hasan, ‘’Erkler Ayrılığı ve Yargıç Bağımsızlığı’’, Türkiye
• Barolar Birliği Dergisi, sayı 80, 2009. s. 52.
• ETÖZ Abdulkadir ‘’Hak Ve Adalet’’ www.iikv.org/academy/index.
• php/tr/article/view/1720/3390, erişim tarihi: 01.09.2015
• FENDOĞLU Hasan Tahsin, Türk Hukuk Tarihi, Filiz Kitabevi,
• İstanbul, 2000.
• FENDOĞLU Hasan Tahsin, Yargının Bağımsızlığı ve Tarafsızlığı,etkin Yayınları, Ankara, 2010.
• FRİED Charles, ‘’A Mediation on the First Principles of Judicial Ethics’’,
• Hostra Law Review, 2004, vol: 32
• GAROUPA Nuno Garoupa, GİNSBURG Tom , ‘’Guarding the
• Guardians: Judicial Councils and Judicial Independence” Public Law&
• Legal Theory Working Papers No. 250, 2008),http://chicagounbound.uchicago.
• edu/mwg-internal, erişim tarihi 07.08.2015
• GÖNENÇ Levent, Yargının Bağımsızlığı ve Tarafsızlığı, TEPAV
• Anayasa Çalışma Metinleri, 2011.
• HÜNLER Solmaz Zelyut, Adaletin Muadili Nedir? Hukuk Felsefesi
• ve Sosyoloji Arşivi, 9. Kitap, İstanbul Barosu Yayınları, İstanbul 2004.
• İLHAN Cengiz, Günümüz Türkçe’siyle Mecelle, Yetkin Yayınları,
• Ankara, 2014
• İMAMOĞLU Hüseyin Vehbi, ‘’Hz. Peygamber Döneminde Hukuksal
• Gelişim ve Yargısal Örgütlenme’’, Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler
• Enstitüsü Dergisi 3 (2), 2013.
• İNCEOĞLU Sibel, ‘’Yeni Anayasa’da Bağımsız Bir Yargı İçin Neler
• Yapmalı? Uluslararası Belgeler Işığında Öneriler’’, Türkiye Barolar Birliği
• Dergisi, 2011.
• http://www.islamansiklopedisi.info/dia/pdf/c24/c240047.pdf
• KARA Mustafa, ‘’Kur’ân’da ‘Adâlet Kavramı Ve Güncel Değeri’’,
• Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı: 34, 2013
• KARAMAN Hayreddin, İslam Hukuk Tarihi, İstanbul, 2001.
• KAZANCI Ahmet Lütfi, Adil Halife Emirü’l Müminin Hz. Ömer,
• Ensar Yayınları, 2014.
• KOCAOĞLU Serhat Sinan, ‘’Türkiye Cumhuriyeti Yargı Sisteminin
• Temel Sorunu, Hakim (& Savcı)Niteliği ve Bu Hususta Eklektik Bir
• Çözüm Önerisi’’, Ankara Barosu Dergisi, yıl 2011 sayı 3.
• KUNTER Nurullah, ‘’Türkiye’de Kaza Kuvveti’’, Ġ.H.F.M. Cilt 25, S.1-
• , İstanbul, 1960.
• KUNTER Nurullah, Muhakeme Hukuku dalı olarak Ceza
• Muhakemesi Hukuku, İstanbul, 1989.
• KUNTER Nurullah, YENİSEY Feridun, NUHOĞLU Ayşe, Muhakeme
• Hukuku dalı olarak Ceza Muhakemesi Hukuku, Beta, İstanbul, 2010.
• Opinion no. 3 of the Consultative Council of European Judges (CCJE) on the principles and rules governing judges’ Professional conduct, in particular
• ethics, incompatible behaviour and impartiality, paragraf 29, https://
• wcd.coe.int/ViewDoc.jsp?Ref=CCJE(2002)OP3, erişim tarihi:06.05.2015
• ORAL Osman, ‘’Kelam İlminde İlahi Adalet’’, Kelam Araştırmaları
• :1, 2013.
• ORTAYLI İlber, ‘’Osmanlı Kadı’sının Taşra Yönetimindeki Rolü
• Üzerine’’, Amme İdaresi Dergisi, Cilt:9,Sayı:1,1976.
• ORTAYLI İlber, ‘’Osmanlı Kadısı, Tarihi Temeli ve Yargı Görevi’’,
• Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi,1975, Cilt: 30.
• ÖZKORKUT Nevin Ünal, ‘’ Yargı Bağımsızlığı Açısından Osmanlı’da
• ve Günümüz Türkiye’sinde Yargıya Genel Bir Bakış’’, Ankara Üniversitesi
• Hukuk Fakültesi Dergisi, 2008,c 57, sayı 1.
• REİTZ John C.’’Export Of The Rule Of Law’’,Transnational
• Law&Contemporary Problems, 429,2003
• SAĞLAM Hadi, GÖKBAYIR Sema, SAĞLAM Emine, ÇOLAK Mehmet,
• ‘’ İslam Hukuku ve Modern Hukuk Bağlamında Şahitlik Müessesesinin
• Değerlendirilmesi’’, Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,
• sayı. 2, 2012.
• STRAWN Benjamin B. ’’Do Judicial Ethics Canons Affect Perceptions
• of Judicial Impartiality?’’, Boston University Law Review,Vol. 88, 2008.
• ŞEN Mahmut, ‘’Hakimin Tarafsızlığının Sosyal Medya Ortamında
• Korunması Sorunu’’, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi C.
• XVIII, Y. 2014, Sa. 3-4.
• ŞEN Mahmut, ‘’İdeal Hakim İhtiyacı ve Yargı Etiği’’, TAAD, Yıl:4,
• Sayı:14, 2013.
• UZUNÇARŞILI İsmail Hakkı, Osmanlı devletinde İlmiye Teşkilatı,
• Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 2014.
• ÜNAL Şeref, Anayasa Hukuku Açısından Mahkemelerin
• Bağımsızlığı ve Hakim Teminatı, TBMM Kültür, Sanat ve Yayın Kurulu
• Yayınları, Ankara, 1994.
• YILDIRIMER Şahban, ‘’İslam Hukukunda Yargıç Etiği’’, E-Şarkiyat
• İlmi Araştırmalar Dergisi -Www.E-Sarkiyat.Com- Issn: 1308-9633
• Sayı:VIII, Kasım 2012.
• ZEYDAN Corci, Medeniyet-i İslamiye Tarihi, 1stanbul,.1328, Cilt 1, s
• nakleden İsmet Kayaoğlu , ‘’İslamda Adalet Mefhumu’’, http://dergiler.
• ankara.edu.tr/dergiler/37/772/9836.pdf, erişim tarihi: 30.08.2015