TAŞINMAZ SATIŞ VAADİ SÖZLEŞMESİ YAPILMASINA İMAR KANUNU VE TOPRAK KORUMA VE ARAZİ KULLANIMI KANUNU TARAFINDAN GETİRİLEN SINIRLAMALAR VE NOTERİN SORUMLULUĞU
Öz
Mülkiyet hakkı bütün malvarlığı haklarının özüdür.
Bu sebeple mülkiyet hakkının nitelikleri ve korunması da kendisine özgüdür.
Mülkiyet hakkının mutlak ve sınırsız olması toplum yararının gerçekleştirilmesi
konusunda hukuki sorunlara sebep olmuştur. Sosyal hakların genişlemesi ve her
ikisi arasındaki denge sağlanması çoğu kez Devletin
toplumsal alana daha fazla müdahil olması mülkiyet hakkının mutlak ve sınırsız
olması niteliğini sınırlandırmıştır. Öte yandan ölçek ekonomisinin tarım
alanlarında da etkili olması, miras ve devirler sebebiyle tarım arazilerinin
bölünmesinin önlenmesi ihtiyacını da doğurmuştur. Tapu sicil müdürlüklerinde
mülkiyetin devrine getirilen sınırlamalar başka bir sorunu daha ortaya
çıkarmıştır: Taşınmaz satış vaadi sözleşmelerinin geçerliliği ve mülkiyetin
devrinin sınırlandırılmasının bu sözleşmelere etkisinin tespiti sorunu. Bunun
yanında taşınmaz satış vaadi sözleşmesinin yapılmasında Noterlerin bu
sözleşmenin yapılmasındaki sorumluluğu önem taşımaktadır.
İmar Kanunu
şehirleşmenin sonucu olarak ortaya çıkmıştır. Toplu yaşamın zorunlu sonuçlarından
olan şehirleşme, devletin yerleşim yerlerinde mülkiyetin sınırlamasına sebep
olmuştur. Kamu hizmetlerinin görülmesi için gerekli olan taşınmazların
edinilmesi devlet bakımından hem bir zorunluluk hem de bir görevdir. İmar
Kanununun 18 inci maddesi, taşınmazların devrinin sınırlandırılması konusunda
önemli düzenlemeler getirmiştir. Bu sınırlamalara aykırı olarak mülkiyet
devredilemeyeceği gibi devire ilişkin ön sözleşme de yapılamaz.
Toprak Koruma ve
Arazi Kullanımı Kanunu tarım arazilerinin satış, devir, miras ve rehin
suretiyle bölünmesinin verimliliği etkilediği gerekçesiyle mülkiyetin devrine
önemli sınırlamalar getirmiştir. Özellikle anılan Kanunun 8 inci maddesi
emredici ve kamu düzenine ilişkindir. Bu hükme aykırı olarak taşınmaz satışı
yapılamaz. Satış vaadi de yapılamaz.
Taşınmaz satış vaadi
sözleşmesine resmi niteliğini veren noterler, Noterlik Kanununun 53 ve 162 nci
maddeleri birlikte değerlendirildiğinde, devir yasağına aykırı olarak taşınmaz
satış vaadi yaptıkları takdirde bundan doğacak zarardan sorumlu olacaktır. Yargıtay’ın
içtihatlarına göre noterlerin sorumluluğu kusursuz sorumluluktur. Noter ancak
uygun illiyet bağının kesildiği gerekçesiyle veya hallerinde sorumluluktan
kurtulabilir.
Anahtar Kelimeler
Noterin Sorumluluğu Taşınmaz Satış Vaadi Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı İmar Planı
Kaynakça
- ANDREWS, Neil, Contract Law, Cambridge, Cambridge University Press, 2011.
- ARAL, Fahrettin, AYRANCI, Hasan, Borçlar Hukuku (Özel Borç İlişkileri), 11. Baskı, Ankara, Yetkin Yayınları, 2015.
- BAŞPINAR, Veysel, Mülkiyet Hakkını İhlal Eden Müdahaleler, Ankara, Yetkin Yayınları, 2009.
- BATMAZ, Mehmet Orhan, Noterlerin Hukuki Sorumluluğu, Yayınlanmamış Yükseklisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, https://tez.yok.gov.tr, E.T. 10.04.2018.
- ÇENBERCİ, Mustafa, Gayrimenkul Satış Vaadi, 2. Baskı, Ankara, Sevinç Matbaası, 1973.
- ÇENBERCİ, Mustafa, Gayrimenkul Satış Vaadi, 3. Baskı, Ankara, Olgaç Matbaası, 1986.
- ERDOĞAN, İhsan, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 3. Baskı, Ankara, Gazi Kitabevi, 2017.
- EREN, Fikret, Mülkiyet Hukuku, 3. Baskı, Ankara, Yetkin Yayınları, 2014.
- FORTE, A.D.M, Good Faith in Contract and Property, Oxford, Hart Publishing, 1999.
- GÜNAY, Erhan, Taşınmaz Satış Vaadi Sözleşmesinden Kaynaklanan Uyuşmazlıklar, Ankara, Seçkin, 2016.
- HATEMİ, Hüseyin, GÖKYAYLA, Emre, Borçlar Hukuku Genel Bölüm, 2. Baskı, İstanbul, Vedat Kitapçılık, 2012.
- HORSEY, Kirsty, RACKLEY, Erika, Tort Law, 2 nd Edition, Oxford, Oxford University Press, 2011.
- İNAN, Ali Naim, YÜCEL, Özge, İnan Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 4. Baskı, Ankara, Seçkin, 2014.
- KALABALIK, Halil, İmar Hukuku Dersleri, 7. Baskı, Ankara, Seçkin, 2015.
- KAPANİ, Münci, Kamu Hürriyetleri, 7. Baskı, Ankara, Yetkin Yayınları, 1993.
- KOCAYUSUFPAŞAOĞLU, Necip, Türk Medeni Hukukunda Gayrimenkul Satış Vaadi, Sulhi Garan Matbaası, İstanbul, 1959.
- KURT, Leyla Müjde, “Noterlerin Hukuki Sorumluluğu”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi C.XVIII, Yıl 2014, Sayı: 2, Sayfa:85-118, webftp.gazi.edu.tr/hukuk/dergi/18_2_3.pdf, E.T. 12.04.2018.
- MIDIKHAN, Ahmet, Tarihten Günümüze Noterlik, Yayınlanmamış Yükseklisans Tezi, Yalova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, https://tez.yok.gov.tr , E.T. 15.04.2018.
- O’SULLIVAN, Janet, HILLIARD, Jonathan, The Law of Contract, 4 th Edition, Oxford, Oxford University Press, 2010.
- PROUDHON, Pierre-Joseph, (Çeviren: Devrim Çetinkasap), Mülkiyet Nedir?, 6. Baskı, İstanbul, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2017.
- SEZER, Yasin, KALKAN, Recep Emre, ŞAHİN, Mustafa Emre, İmar Hukuku Dersleri, Ankara, Adalet Yayınevi, 2016.
- ŞİMŞEK, Suat, Türk Hukukunda ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinde Mülkiyet Hakkı, Ankara, Maliye Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı Yayınları No:2011/413, 2011.
- VON TUHR, Andreas, (Çeviren:Cevat Edege), Borçlar Hukuku 1-2, Ankara, Yargıtay Yayınları:15, Olgaç Matbaası, 1983.
- YAVUZ, Cevdet, Borçlar Hukuku Dersleri (Özel Hükümler), 14. Baskı, İstanbul, Beta, 2016.
- YAVUZ, Cevdet, TOPUZ, Murat, “Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’un Türk Medeni Kanunu’nun Miras Hukukuna İlişkin Hükümlerinde Yaptığı Değişiklikler”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, Prof. Dr. Mehmet Âkif Aydın’a Armağan (Özel Sayı), 2015, C: 21, S: 2, s. 663-700.
- ZEVKLİLER, Aydın, GÖKYAYLA, K. Emre, Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, 17. Baskı, Ankara, Turhan Kitabevi, 2017.
- www.kazanci.com
- www.tbmm.gov.tr
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 21 Haziran 2018 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2018 Sayı: 11 |