LİSE ÖĞRETMENLERİNİN FATİH PROJESİ’Nİ UYGULAMAYA YÖNELİK TEKNOLOJİK PEDAGOJİK ALAN BİLGİSİ YETERLİLİKLERİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2018, Cilt: 1 Sayı: 4, 10 - 30, 30.12.2018

Abuzer Karatas Özcan Erkan Akgün

Öz

Bilişim
teknolojilerinde meydana gelen gelişmeler, öğrenme ve öğretme süreçlerinin
etkililiğini artırmak için yeni fırsatları ortaya çıkarmaktadır. Millî Eğitim
Bakanlığı eğitim ve öğretimin kalitesini artırmak adına okulları, yeni
teknolojik araç gereçlerle donatmaktadır. Bu süreçte, Fırsatları Artırma ve
Teknolojiyi İyileştirme Projesi (FATİH), eğitimde fırsat eşitliğini sağlamak ve
okulların teknolojik alt yapısını iyileştirmek suretiyle derslerde bilgi ve
iletişim teknolojilerinin (BİT) verimli bir şekilde kullanılmasını
gerçekleştirerek eğitimin niteliğini artırmak için uygulamaya koyulan bir projedir.
Bu projenin başarıya ulaşması dağıtılan teknolojilerin etkili ve verimli bir
biçimde kullanılmasına bağlıdır. Bu açıdan öğretmenlerin alan bilgileri,
pedagoji bilgileri ve teknoloji bilgilerini birlikte kullanma yeterlilikleri
önem taşımaktadır. Bu araştırma, FATİH projesi kapsamında pilot olarak
belirlenen okullarda görev yapan öğretmenlerin teknolojik pedagojik alan
bilgisi (TPAB) yeterliliklerini incelemek amacıyla yapılmıştır. Çalışma grubu,
Adıyaman il merkezindeki 17 ortaöğretim kurumunda görev yapmakta olan, 107’si
kadın, 338’si erkek olmak üzere toplamda 445 öğretmen oluşturmaktadır. Veriler,
Teknolojik Pedagojik Alan Bilgisi Ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Analizlerde
betimsel istatistikler, İlişkisiz örneklemler için t-testi ve tek yönlü ANOVA
kullanılmıştır. Araştırma sonuçları, erkek
öğretmenlerin kadın öğretmenlere göre, 30 yaş altı öğretmenlerin, 41-45 yaş
aralığındaki öğretmenlere göre, bilgisayara sahip olanların olmayanlara göre,
günde 1 saatten çok bilgisayar kullananların, 1 saatten az kullananlara göre,
bilgisayarı kullanabilme düzeyi yüksek olanların, kullanma düzeyi düşük
olanlara göre TPAB yeterlik algılarının anlamlı olarak daha yüksek olduğunu
göstermektedir. Bu sonuçlar birlikte dikkate alındığında bilgisayara erişim
olanağı ve bilgisayarı kullanma süresi ve düzeyi arttıkça, öğretmenlerin TPAB
öz-yeterlik algılarının da daha yüksek olduğu görülmektedir. Öğretmenlerin
öğrenme-öğretme sürecinde TPAB modelinden yararlanabilmeleri için gerekli
teknolojik olanakların sağlanmasının ve bu teknolojileri etkili ve verimli bir
biçimde kullanmaya yönelik bilgi, becerileri kazandıracak ve öğretmenlerin
etkin olumlu deneyimleri yaşamalarının sağlanacağı eğitimlerin düzenlenmesinin
fayda sağlayabileceği söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

FATİH Projesi, Teknolojik Pedagojik Alan Bilgisi

Kaynakça

• Açıkalın, M., & Duru, E. (2005). The use of computer technologies in the social studies classroom. Turkish Online Journal of Educational Technology, 4(2), 18-26. Retrieved November 26, 2010 fromhttp://www.tojet.net/volumes/v4i2.pdf
• Akgün, Ö, E, (2008). Bilgisayar Öz-Yeterlik Algısı, D, Deryakulu (Ed,), Bilişim Teknolojileri Eğitiminde Sosyo-Psikolojik Değişkenler (1-32),Ankara: Maya Akademi
• Akgündüz, D ,Bağdiken, P . (2018). Fen bilimleri öğretmenlerinin teknolojik pedagojik alan bilgisi özgüven düzeylerinin incelenmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38 (2), 535-566. DOI: 10.17152/gefad.357224
• Akıncı, Ahmet., Kurtoğlu, Meltem. ve Seferoğlu, S.(1-3 Şubat 2012); “Bir Teknoloji Politikası Olarak FATİH Projesinin Başarılı Olması İçin Yapılması Gerekenler: Bir Durum Analizi Çalışması,” Akademik Bilişim Konferansı. Uşak Üniversitesi: UŞAK.
• Bennett, L., & Pye, J. (1999). Instructional technology as a medium for learning world history. International Journal of Social Education, 14(1), 111-117.
• Berson, M. J. (1996). Effectiveness of computer technology in the social studies: A review of the literature. Journal of Research on Computing in Education,2(4), 486-499.
• Berson, M. J., & Balyta, P. (2004). Technological thinking and practice in the social studies: Transcending the tumultuous adolescence of reform. Journal of Computing in Teacher Education, 20(4), 141-150.
• Burmabıyık,Ö.(2014). Öğretmenlerin teknolojik pedagojik içerik bilgilerine yönelik öz-yeterlilik algılarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Yalova İli Örneği ), (Yüksek Lisans Tezi),Sakarya Üniversitesi
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E.K., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş., ve Demirel, F., (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Pegem Akademi
• Canbolat, N. (2011). Matematik Öğretmen Adaylarının Teknolojik Pedagojik Alan Bilgileri ile Düşünme Stilleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi Eğitim Bilimler Enstitüsü.
• Chan-Lin, L. Hong, J. Horng, J. Chang, S. & Chu, H. (2006). “Factors influencing technology integration in teaching: a Taiwanese perspective. Innovations in Education and Teaching International. 43-1,(57–6).
• Cohen. D.K (1988). Educational technology and school organization. In R. S.Nickerson & P. Zodhiates (Eds.), Technology in education: Looking toward 2020 (pp. 231-264). Hillsdale, NJ: Erlbaum.
• Çağıltay, K., Çakıroğlu, J., Çağıltay, N. and Çakıroğlu, E., (2001). Öğretimde Bilgisayar Kullanımına İlişkin Öğretmen Görüşleri. Hacettepe Eğitim Fakültesi Dergisi (Journal of Education), 21, 19-28
• Damar, M. (1996). İlkokuma yazma öğretiminde karşılaşılan güçlüklerle öğretmen nitelikleri arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Darling-Hammond, L. (1998). Teachers and teaching: Testing policy hypotheses from a national commission report. Educational Researcher, 27 (1), 5-15.
• Darling-Hammond, L. 2000. Teacher quality and student achievement: A review of state policy evidence. Education Policy Analysis Archives 8 (1).
• Demirci, A., Taş, H. İ., ve Özel, A. (2007). Türkiye’de Ortaöğretim Coğrafya Derslerinde Teknoloji Kullanımı. Marmara Coğrafya Dergisi 15, 37–54.
• Dils, A. K. (2000). Using technology in a middle school social studies classroom. International Journal of Social Education, 15(1), 102-112.
• DPT, 2006, Dokuzuncu Beş Yıllık Kalkınma Planı 2007-2013 syf.202 http://pbk.tbmm.gov.tr/dokumanlar/kalkinma-plani-9-genel-kurul.pdf 12.04.2014’de tarihinde erişilmiştir
• Eacute, J. ve Esteve, M. (2000). “The Transformation Ofthe Teachers’ Role At The End Of The Twentieth Century: New Challenges For The Future.” Educational Review. 52(2), 197-209.
• Fontana, L. A. (1997). Online Learning Communities: Implications for the Social Studies. In P. H. Martorella (Ed.), Interactive Technologies and the Social Studies (pp. 1-25). Albany, NY: State University of New York Press.
• Gökdaş, İ. (2008). Bilgisayara yönelik tutumlar. Deniz Deryakulu (Edt). Bilişim Teknolojileri Öğretiminde Sosyo-Psikolojik Değişkenler. (ss. 33-54). Ankara: Maya Akademi.
• Gözütok, F. D. (1995). Öğretmenlerin Demokratik Tutumları, Ankara: Ekin Yayıncılık.
• Green, S. B. ve Salkind, N. J. (2008). Using SPSS for Windows and Macintosh: Analyzing and Understanding Data. Upper Saddle River: Pearson; Prentice Hall.
• Güler, Ç , Bilici, S . (2016). Ortaöğretim Öğretmenlerinin TPAB Düzeylerinin Öğretim Teknolojilerini Kullanma Durumlarına Göre İncelenmesi. İlköğretim Online, 15 (3), 0-0. DOI: 10.17051/io.2016.05210
• Gürkan, T. (1993).İlkokul Öğretmenlerinin Öğretmenlik Tutumları İle Benlik Kavramları Arasındaki İlişki, Ankara: Sevinç Matbaası
• Hayat Boyu Öğrenme Strateji Belgesi, 2009
• Jang, S.J. & Tsai, M.F. (2012). Exploring the TPACK of Taiwanese elementary mathematics and science teachers with respect to use of interactive whiteboards. Computers & Education, 59, 327-338.
• Kara, S. (2011). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin bilgi ve iletişim teknolojileri yeterliliklerinin belirlenmesi (İstanbul Örneği) (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Bahçeşehir Üniversitesi, İstanbul.
• Kaya, Z., Emre, İ. ve Kaya, O. N. . (22-24 Eylül 2011) Bilişim Teknolojileri Öğretmen Adaylarının Teknolojik Pedagojik Alan Bilgisi (TPAB) Öz Yeterlik Seviyelerinin Belirlenmesi. 5. Uluslararası Bilgisayar ve öğretim Teknolojileri Sempozyumu./Fırat Üniversitesi, Elazığ.
• Kaplan, Leslie & Owings, William. (2001). Teacher Quality and Student Achievement: Recommendations for Principals. Nassp Bulletin. 85. 64-73. 10.1177/019263650108562808.
• Karakaya, D. (2012). Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Küresel Boyuttaki Çevresel Sorunlara İlişkin Teknolojik Pedagojik Alan Bilgisi ve Sınıf İçi Uygulamalarının Araştırılması. Yüksek lisans tezi, Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Elazığ
• Karakaya, Ç. (2013). FATİH projesi kapsamında pilot okul olarak belirlenen ortaöğretim kurumlarında çalışan kimya öğretmenlerinin teknolojik pedagojik alan bilgisi yeterlikleri. Yayınlanmış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Karadeniz, Ş , Vatanartıran, S . (2014). Sınıf Öğretmenlerinin Teknolojik Pedagojik Alan Bilgilerinin İncelenmesi. İlköğretim Online, 14 (3), 1017-1028. DOI: 10.17051/io.2015.12578
• Kaya, Z., Özdemir, T. Y. , Emre, İ. ve Kaya, O. N. (2011). Bilişim Teknolojileri Öğretmen Adaylarının Teknolojik Pedagojik Alan Bilgisi Öz Yeterlik Seviyelerinin Belirlenmesi. 5th International Computer & Instructional Technologies Symposium, Fırat University, Elazığ-Turkey.
• Kesercioğlu, T., Balım, A. G., Ceylan, A. ve Moralı, S. (2001). İlköğretim Okulları 7. Sınıflarda Uygulanmakta Olan Fen Dersi Konularının Öğretiminde Görülen Okullar Arası Farklılıklar. IV. Fen Bilimleri Eğitimi Kongresi, Hacettepe Üniversitesi, 6-8 Eylül 2000, Ankara.
• Keser, M. Ş.,(2012), Sosyal Bilgiler Dersinde Bilgisayar Destekli Eğitimin Akademik Başarıya Etkisi. Yüksek lisans tezi. Aksaray Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü: Aksaray
• Kocaoğlu, B. Ü. (2013). Lise Öğretmenlerinin FATİH Projesi Teknolojilerini Kullanmaya Yönelik Öz- Yeterlik İnançları: Kayseri İli Örneği. Sakarya Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Sakarya
• Kocaoğlu, B. Ü., Akgün, Ö.E. (2015) Lise Öğretmenlerinin Fatih Projesi Teknolojilerini kullanmaya yönelik Öz-Yeterlik İnançları. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(4),259-276.
• Kozma R. B. (2003). Technology and Classroom Practices: An International Study. Journal of Research on Technology in Education. 36- 1. (1-14)
• Larson, B. E. (1999). Current events and the Internet: Connecting “headline news” to perennial issues. Social Studies and the Young Learner, 12(1), 25-28.
• MEB (2010a). Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü. Eğitimde Fırsatları Artırma Teknolojiyi İyileştirme Hareketi Projesi (FATİH). Proje hakkında. http://mebk12.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/34/11/969682/dosyalar/2013_01/04115559_modl12_FATİHprojesi.docx], Erişim tarihi: 13 mayıs 2014’ de erişilmiştir.
• MEB (2005a). Öğretmen Yetiştirme ve Eğitimi Genel Müdürlüğü Temel Eğitime Destek Projesi Öğretmen Eğitimi Bileşeni Öğretmenlik Mesleği Genel Yeterlilikleri. Web:http://oyegm.meb.gov.tr/yet/ adresinden 25 Nisan 2005 tarihinde erişilmiştir.
• Macakoğlu E. E (2017) Fatih Projesi Uygulanan Okullarda Görev Yapan Matematik Öğretmenlerinin Teknolojik Pedagojik Alan Bilgisi Yeterliliklerinin İncelenmesi: Kastamonu İli Örneği. Kastamonu Üniversitesi, Fen Bilimleri Fakültesi: Kastamonu
• Mentiş Taş, A. (2004). “Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Eğitimi Program Standartlarının Belirlenmesi”. Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi.37(1),28-51.
• Mishra, P., & Koehler, M. J. (2006). Technological pedagogical content knowledge: A framework for teacher knowledge. Teachers College Record, 108(6), 1017-1054. DOI: 10.1111/j.1467-9620.2006.00684.x
• Niess, M. L. (2005). Preparing teachers to teach science and mathematics with technology: Developing a technology pedagogical content knowledge. Teaching and Teacher Education, 21, 509-523.
• OECD (Organısatıon for Economıc Cooperatıon and Development) (2004). Learning for Tomorrow’s World First Results from PISA 2003.“The Learning Environment and the Organisation of Schooling. ”Web:http://www.pisa.oecd.org/dataoecd/58/59/33918026.pdf adresinden 13 Aralık 2004 tarihinde erişilmiştir.
• Prensky, M. (2001). Digital Natives, Digital Immigrants. On the Horizon,MCB University Pres, Vol:9, No:5, October.
• Rice, M. L., & Wilson, E. K. (1999). How technology aids constructivism in the social studies classroom. The Social Studies, 90(1), 28-33.
• Savaş, M. (2011). Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Genetik Konusu İle İlgili Teknolojik Pedagojik Alan Bilgileri Algılarının Araştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Schoepp, K.W. (2004) “Technology Integration Barriers in a Technology-Rich Environment: A CBAM Perspective”. A master thesis. Retrieved September 25, 2006, from ERIC Database.
• Seferoğlu, S. S. ve Akbıyık, C. (2005). İlköğretim Öğretmenlerinin Bilgisayara Yönelik Öz-Yeterlik Algıları Üzerine Bir Çalışma. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 19,89-101.
• Şad, S , Açıkgül, K , Delican, K . (2015). Eğitim Fakültesi Son Sınıf Öğrencilerinin Teknolojik Pedagojik Alan Bilgilerine (TPAB) İlişkin Yeterlilik Algıları. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 8 (2), 204-235. Retrieved from http://dergipark.gov.tr/akukeg/issue/29357/314130
• Şahin, İ. (2011). Development Of Survey Of Technological Pedagogical and Content Knowledge (TPACK). TOJET: The Turkish Online Journal of Educational Technology – TOJET January, 10(1). 97-105.
• Tarman, B & Yüksel, Z. (2010). Roles and Use of Virtual Labs and WEB Sites in Social Studies Education. 4th International Computer and Instructional Technologies Symposium, Konya / TURKEY (24-26 September).
• Varol, N. (2002). Bilişim Teknolojilerinin Eğitim Kurumlarında Kullanımları ve Eğitimcilerin Rolü. Akademik Bilişim Konferansları, Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Yavuz Konokman, G, Yanpar Yelken, T. ve Sancar Tokmak, H. (2013). Sınıf öğretmeni adaylarının tpab’lerine ilişkin algılarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi: Mersin üniversitesi örneği. Kastamonu Eğitim Dergisi, 21(2), 665-684.