Being a Female Manager at Pre-School Education Institutions: Problems and Tendencies

Yıl 2017, Cilt: 13 Sayı: 3, 1058 - 1083, 29.12.2017

Akif Köse Mehmet Uzun

https://doi.org/10.17860/mersinefd.322218

Cited By: 2

Öz

In
this research, it was aimed to examine the views of the women managers who were
working at pre-school educational institutions, on the management of pre-school
education institutions. The research is a qualitative study and it was carried
out in a case study pattern. The study group of the study consisted of 10
female school managers working at independent pre-schools in Kahramanmaraş
province center; in Onikişubat and Dulkadiroğlu districts. The data of the
study were obtained using a semi-structured interview form prepared by the
researchers. The data was analyzed by content analysis. As a result of the
research; Some of the participant's views on pre-school education institutions’
managers were that gender was not important; and the other part was that the
manager should be female. Those who think that gender is not important in
management are seen to evaluate management in terms of professional competence
and leadership qualities. Those who think that the manager should be women are
seen that they are evaluating the managers in terms of characteristics and communication.
It is seen that at pre-school educational institutions, women managers are
better able to communicate with the children, mother parents and the majority
of staff who are female. Managing at pre-school education institution has many
disadvantages for women managers in terms of professional, personal and social.
These disadvantages are seen as the manager's departure from teaching, not
having enough time with family members and friends. In addition, it is found
that nearly all of the female managers prefer to work with male manager
assistant. At the end of the research, it has been suggested that to prevent
the disadvantages of only male or only female managers, at pre-school education
institutions, one of the manager or manager assistant can be appointed a male,
the other is female.

Anahtar Kelimeler

Preschool educational institutions, school administrator, female administrator

Okul Öncesi Eğitim Kurumlarında Kadın Yönetici Olmak: Sorunlar ve Eğilimler

Öz

Bu
araştırmada okul öncesi eğitim kurumlarının yöneticiliğine ilişkin okul öncesi
eğitim kurumlarında görev yapan kadın yöneticilerinin görüşlerinin incelenmesi
amaçlanmıştır. Araştırma nitel bir çalışma olup durum çalışması deseninde
gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu Kahramanmaraş ili merkez
Onikişubat ve Dulkadiroğlu İlçelerindeki bağımsız anaokullarda görev yapan 10
kadın okul yöneticisi oluşturmaktadır. Araştırmanın verileri araştırmacılar
tarafından hazırlanan yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılarak elde
edilmiştir. Elde edilen veriler içerik analizine tabi tutulmuştur. Araştırma
sonucunda; okul öncesi eğitim kurumlarında yöneticinin erkek ya da kadın
olmasına yönelik katılımcı görüşlerinin bir kısmı cinsiyetin önemli olmadığı
yönünde iken diğer kısmı ise yöneticinin kadın olması gerektiği şeklinde ortaya
çıkmıştır. Yöneticilikte cinsiyetin önemli olmadığını düşünenlerin, yöneticiyi
mesleki yetkinlik ve liderlik özellikleri açısından değerlendirdikleri
görülmüştür. Yöneticinin kadın olması gerektiğini düşünenler ise yöneticiyi
kadına özgü özellikler ve iletişim açısından değerlendirdikleri ortaya
çıkmıştır. Kadın yöneticilerin, fiziksel düzen ve tertibi daha iyi sağlamaları,
çocuklarla, anne velilerle ve çoğunluğu kadın olan okul personeliyle daha yakın
iletişim kurabilmeleri okul öncesi eğitim kurumlarında yöneticinin kadın
olmasının güçlü yönleri olarak görülmektedir. Okul öncesi eğitim kurumunda
yöneticilik yapmak kadın yöneticilere mesleki, kişisel ve sosyal açıdan birçok
dezavantaj getirmektedir. Bu dezavantajlar, yöneticilerin öğretmenlikten
uzaklaşmaları, aile bireylerine ve arkadaş çevresine yeterli zaman
ayıramamaları gibi dezavantajlı durumlar olarak ortaya çıkmaktadır. Ayrıca
kadın yöneticilerin tamamına yakınının erkek müdür yardımcısıyla çalışmayı
tercih ettikleri sonucuna ulaşılmıştır. Araştırma sonunda sadece kadın ya da
sadece erkek yönetici görevlendirmesinin doğuracağı dezavantajlı durumların
engellenebilmesi için okul öncesi eğitim kurumlarına yönetici
görevlendirmelerinde müdür veya müdür yardımcısının birinin erkek diğerinin
kadın olacak şekilde görevlendirme yapılabileceği önerisi getirilmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Okul öncesi eğitim kurumu, okul yöneticisi, kadın yönetici

Kaynakça

• Ağıroğlu-Bakır, A., Uğurlu, C. T., Köybaşı, F. ve Özyazıcı, K. (2017). Kadın okul yöneticileri üzerine nitel bir araştırma. Curr Res Educ, 3(1), 1-14.
• Akar, A. (2006). İlköğretim okullarında öğretmen algılarına göre yöneticilerin, yöneticilik becerilerinin örgüt iklimine katkısı: Ankara ili örneği. Yüksek lisans tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Aktaş-Arnas, Y. (2002). Velilerin okul öncesi eğitime ve okul öncesi eğitim kurumlarına yönelik tutumları. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(10), 24-36.
• Aktepe, V. (2014). Okul yöneticilerinin seçme ve yetiştirme uygulamalarına yönelik öğretmen ve yönetici görüşleri. Turkish Studies, 9(2), 89-105.
• Altınışık, S. (1995). Kadın öğretmenlerin okul müdürü olmasının engelleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 1(3), 333-334.
• Asar, R. (2014). Eğitim kurumlarında kadın yöneticilere karşı tutumların değerlendirilmesi. Yüksek lisans tezi. Kayseri: Erciyes Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Başar, H. (1995). Eğitim denetçisi. Ankara: Pegem Yayınları.
• Başaran, İ. E. (1996). Eğitim yönetimi. Ankara: Yargıcı Matbaası.
• Baştuğ, Ö. Y. Ö., ve Çelik, B. (2011). İlköğretimde öğretmen, müdür ve müfettişlerin kadın yöneticilere yönelik tutumları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi [Educational Administration: Theory and Practice], 17(1), 63-76.
• Bayrak, S. ve Mohan, Y. (2001). Erkek yöneticilerin çalışma yaşamı ve liderlik davranışları açısından kadın yöneticileri algılama tarzları. Amme İdaresi Dergisi, 34(2), 89-114.
• Baytun, İ. D. ve Özerem, A. (2013). Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ndeki kadın müdürlerin yönetim algıları. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2(1), 221-230.
• Bulut, Y. ve Bakan, İ. (2005). Yönetici ve yöneticilik üzerine Kahramanmaraş kentinde bir araştırma. SÜ İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 9, 62-89.
• Bursalıoğlu, Z. (2013). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış. Ankara: Pegem Akademi.
• Büte, M., ve Balcı, F. A. (2010). Bağımsız anaokulu yöneticilerinin bakış açısından okul yönetimi süreçlerinin işleyişi ve sorunlar [Preschool principals’ views on school management processes and related problems]. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi [Educational Administration: Theory and Practice], 16(4), 485-509.
• Byron, K. (2007). Male and female managers’ ability to read emotions: relationships with supervisor’s performance ratings and subordinates’ satisfaction ratings. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 80(4), 713–733.
• Can, N. (2008). Okul yöneticilerinin yönetimde cinsiyet faktörüne ilişkin görüşleri. Eğitim ve Bilim, 33(147), 35-41.
• Can, N. (2013). Eğitimde insan kaynakları yönetimi, N. Can (Ed.), Kuram ve uygulamada eğitim yönetimi (s. 93-126), Ankara: Pegem Akademi.
• Carli, L. L. (2006). Gender ıssues in workplace groups: effects on gender and communication styleon social infuence. M. Baret ve M. J. Davidson (Eds.), Gender at communication at work (69-83). UK: Ashgate Publishing Company.
• Cemaloğlu, N. (2005). Türkiye’de okul yöneticisi yetiştirme ve istihdamı: varolan durum, gelecekteki olası gelişmeler ve sorunlar. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(2), 249-274.
• Çalık, E., Koşar, S. ve Dağlı, E. (2012). İlköğretim okullarında kadın yöneticilere yönelik öğretmen tutumlarının değerlendirilmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 10(4), 637-661.
• Çelikten, M. ve Yeni, Y. (2004). Okul müdürlerinin liderlik ve yöneticilik özelliklerinin cinsiyet açısından değerlendirilmesi. Gazi Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi, 12(2), 305-314.
• Çelikten, M. (2004). Okul müdürü koltuğundaki kadınlar: Kayseri ili örneği. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2, 91-118.
• Çelikten, M. (2005). The women principals chair in Turkey. Journal of American Academy of Busines, Cambridge, 6(1), 85-94.
• Çelikten, M. (2016). Okul örgütü ve yönetimi. V. Çelik (Ed.), Türk eğitim sistemi ve okul yönetimi (s. 123-142). Ankara: Pegem Akademi.
• Çelikesir-Ünal, D. (2015). Okul yöneticisi ve öğretmen görüşlerine göre eğitim kurumlarında kadın yöneticiler. Yüksek lisans tezi. Kayseri: Erciyes Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Drucker, F. P. (1995). Yönetim uygulaması, (Çev. S.Yarmalı). İstanbul: İnkılap Kitabevi.
• EACEA (Eğitim, İşitsel-Görsel Medya ve Kültür Yürütme Ajansı), (2010). Eğitim çıktılarında cinsiyet farklılıkları: Avrupa’da alınan tedbirler mevcut durum. 26 Mayıs 2017 tarihinde http://eacea.ec.europa.eu/education/eurydice/documents/thematic_reports/120 TR.pdf, adresinden alınmıştır.
• Eagly A. H. ve Johnson, B. T. (1990). Gender and leadership style: a meta-analysis. 28 Nisan 2017 tarihinde http://digitalcommons.uconn.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1010& context=chip_docs, adresinden alınmıştır.
• Ebabil, D. (2015). Okul öncesi eğitim kurumlarında yönetim süreçlerinin işleyişinin yönetici ve öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Yüksek lisans tezi. Çanakkale: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Erot, B. (2016). Antalya devlet okullarında görev yapan kadın yöneticilerin cam tavan sendromu hakkında görüşlerine ilişkin nitel bir araştırma. Yüksek lisans tezi. Antalya: Akdeniz Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Evetts, J. (2000). Analysing change in women’s careers: culture, structure and action dimensions. Gender, Work and Organization, 7(1), 57-67.
• Foot, H., Howe, C., Cheyne, B., Terras, M., ve Rattray, C. (2000). Pre-school Education: Parents' preferences, knowledge and expectations [Enseignement Prescolaire: Preferences, connaissances et attentes des parent Educacio´n Preescolar: Preferencias, conocimiento y expectativas de los padres.] International Journal of Early Years Education, 8(3), 189-204.
• Glesne, C. (2013). Nitel araştırmaya giriş, (Çev. A. Ersoy ve P. Yalçınoğlu). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Gökalp. İ. E. (2008). Türkiye’de kadın girişimciler ve kadın yöneticiler. Yüksek lisans tezi. Kırıkkale: Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Growe, R. ve Montgomery, P. (2001). Women and the leadership paradigm: bridging the gender gap. 28 Nisan 2017 tarihinde https://www.researchgate.net/publication/ 242783132_Women_and_the_leadership_paradigm_bridging_the_gender_gap, adresinden alınmıştır.
• Gündüz, Y. (2010). Öğretmen algılarına göre kadın öğretmenlerin kariyer engellerinin incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Dergisi, (10)1, 133-149.
• Günsel, A., Köroğlu, S. ve Demirci, L. (2015). Çalışma hayatında kadınların karşılaştıkları sorunlar ve cam tavan algıları: kadın öğretmenler üzerinde bir araştırma. Kadın Araştırmaları Dergisi, 1, 73-112.
• Hutchinson, S. (2002). The changing world of school administration. G. Perreault ve Lunenburg, F.C. (Ed.), Women in school leadership: taking steps to help them make the leap (s. 363-375). United States: NCPEA.
• İnandı, Y., Özkan, S., Peker, S. ve Atik, Ü. (2009). Kadın öğretmenlerin kariyer geliştirme engelleri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 77-96.
• İnandı, Y. ve Tunç, B. (2012). Kadın öğretmenlerin kariyer engelleri ile iş doyum düzeyleri arasındaki ilişki. Eğitim bilimleri Araştırmaları dergisi, 2(2), 203-222.
• Karcı, A. (2012). Yöneticilik yaklaşımında cinsiyet faktörü: Afyonkarahisar ili banka yöneticileri üzerinde bir araştırma. Yüksek lisans tezi. Afyon: Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kertész, R ve Kravetz, H. (2011). Women in management in Argentina. M. Davidson ve R. J. Burke (Eds.), Women in management worldwide, progress and prospects (s. 341-360). Farnham: Ashgate Publishing Ltd.
• Korkmaz-Moralıoğlu, S. (2010). Kamu kurumlarında görev yapan kadın yöneticiler: Kayseri ili örneği. Yüksek lisans tezi. Kayseri: Erciyes Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• KSGM (Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü), (2017). Türkiye'de kadın. 05 Mayıs 2017 tarihinde https://kadininstatusu.aile.gov.tr/uygulamalar/turkiyede-kadin, adresinden alınmıştır.
• Lewis P. S., Goodman S. H., ve Fandt, P. M. (1995). Management: challanges in the 21th century. Minneapolis: West Publishing Company.
• Lindner, K. (2004). Parental needs and expectations of school-home communication in a child's preparatory year of school. PhD Thesis. Melbourne: University of Melbourne Department of Education.
• Milli Eğitim Bakanlığı, (2017a). Millî Eğitim Bakanlığına Bağlı Eğitim Kurumlarına Yönetici Görevlendirme Yönetmeliği. Resmi Gazete. Sayı: 30046, 22.04.2017.
• Milli Eğitim Bakanlığı, (2017b). Milli eğitim istatistikleri, örgün eğitim 1.dönem. 05 Mayıs 2017 tarihinde http://sgb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_03/31152628_meb_ istatistikleri_orgun_egitim_2016_2017_1.pdf, adresinden alınmıştır.
• Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook (2th Ed). California: Sage Publications.
• Özan-Boydak, M. ve Akpınar, B. (2002). Okul yönetiminde kadın yöneticilerin başarısı. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(2), 219-234.
• Özdemir-Yaylacı, G. (2005). Kadın yöneticiler için kariyer gelişimlerinde örgüt içi 'kişilerarası ilişki ağları'nı yönetmek. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 23, 213-220.
• Özdil-Sağ, G. (2010). Eskişehir ili ilköğretim okulları kadın okul yöneticilerinin kullandıkları güç kaynaklarına göre sergiledikleri liderlik davranışları. Yüksek lisans tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Öztürk, M. ve Zembat, R. (2015). Okul öncesi yöneticilerinin yaratıcı liderlik özellikleri ile okul iklimi arasındaki ilişkinin incelenmesi. International Journal of Social Science, 31, 455-467.
• Priola, V. (2007). Being Female doing gender. narratives of women in education management . Gender and Education, 19 (1), 21-40. Sevinç, M. (2006). Okul öncesi eğitimi alan çocukların annelerinin okuldan beklentileri. Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13, 218-225.
• Sezer, S.R. (2006). Üsküdar ilçesindeki okullarda çalışan bazı kadın yöneticilerin mesleklerine ilişkin beklenti ve sorunları. Yüksek lisans tezi. Sakarya: Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Susmak, M. ve Hacıfazlıoğlu, Ö. (2013). Öğretmenlerin görüşlerine göre okul öncesi eğitim kurumlarında görev yapan yöneticilerin sahip olması gereken özellikler. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(13), 205-226.
• Şahin, G. (2007). Eğitim örgütlerinde kadın yöneticilerin yeri ve kariyer sorunları. Yüksek lisans tezi. İstanbul: Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Şahin, C. (2013). Bir eğitim örgütü olarak okulun yapısı ve işleyişi. N. Can (Ed.), Kuram ve uygulamada eğitim yönetimi (s. 63-92), Ankara: Pegem Akademi.
• Şimşek, Z. C. ve İvrendi, A. (2014). Ebeveynlerin okul öncesi eğitim kurumlarından beklentileri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(2), 240-254.
• Tat, F. (2015). Kadın yöneticilerle çalışan öğretmenlerin ve yöneticilerin, kadın yöneticilerin yeterliklerine ilişkin görüşleri. Yüksek lisans tezi. Elazığ: Fırat Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Taymaz, H. (2011). Okul yönetimi. Ankara: Pegem Akademi.
• Tunç, A., Ural Uslan, Y. ve Gökçe, A, F. (2015). Türk kamu yönetiminde personel ve yönetici olarak “kadının varlığı”: Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı örneği. G. Ağrıdağ (Ed.), I. Uluslararası Çukurova Kadın Çalışmaları Kongresi (s.7-14). Adana: Çukurova Üniversitesi Basımevi.
• Turan, S. ve Ebiçlioğlu, N. (2002). Okul müdürlerinin liderlik özelliklerinin cinsiyet açısından değerlendirilmesi. Kuram Ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 8(3), 444-458.
• Usluer, L. (2000). Kadın öğretmenlerin yönetici konumlara yükseltilmeme nedenleri konusundaki öğretmen ve yönetici görüşleri: Ankara İli Örneği, Yüksek lisans tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Vural, Ö. (2008). Okul öncesi eğitim kurumu yöneticilerinin liderlik özellikleri ve empatik becerilerinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Wu, M. Y. (2006). Perceptions about male and female managers in the taiwanese public relations field: stereotypes and strategies for change, Public Relations Quarterly, 51(3), 36-42.
• Yıldırım, N. (2011). Yöneticilik görevinin okul müdürlerine olumlu ve olumsuz katkıları. Eğitim ve Bilim Dergisi, 36(161), 230-245.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yiğit, B. (2016). Okul – toplum ilişkileri ve okula toplumsal katılım. v. Çelik (Ed.), Türk eğitim sistemi ve okul yönetimi (s. 199-224). Ankara: Pegem Akademi.
• Zembat, R. (1994). Okul öncesi eğitim kurumlarında yönetici özellikleri. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 6, 313-323.