Türkçe Öğretmen Adaylarının Metin Algıları / Turkish Teacher Candidates' Text Perceptions

Yıl 2014, Cilt: 11 Sayı: 25, 245 - 263, 01.04.2014

Mehmet Tok Eren Yılmaz

Öz

Dil becerilerinin gelişiminde ders kitapları ve metinler en temel araçlar olarak kullanılmaktadır. 21. yüzyılda dilin kullanım olarak farklılaşması ve yeni okuryazarlıkların çıkması aslında metin algısını da tamamen değiştirmiştir. Türkçe öğretimine farklı bakış açıları ile yaklaşıldığında kullanılacak olan metinlerin de buna bağlı olarak tamamen değişebileceğini söylemek mümkündür. Metin dilbilim çalışmalarının ortaya koyduğu birçok sınıflandırmaya bakıldığında, Türkçe öğretiminde kullanılabilecek metin çeşitlerinin ve özelliklerinin ne denli farklı olabileceği de ortaya çıkmaktadır.

Türkçe Eğitimi Bölümünde öğrenim gören öğretmen adaylarının, metin algısına ilişkin algılarının tespit edilerek betimlenmesinin amaçlandığı bu çalışma nitel araştırma yöntemlerinden olan durum çalışması deseni ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın verileri,  Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Türkçe Eğitimi Bölümünde öğrenim gören 29 birinci ve dördüncü sınıf lisans öğrencileriyle yapılan görüşme ve "metin algısı form"larından toplanmıştır. Çalışma sonucunda araştırmaya katılanların büyük çoğunluğunun metin kavramını yazılı parçalardan oluşan bir bütün olarak algıladıkları; Türkçe öğretiminde geleneksel yaklaşıma uygun metin tercihlerinde bulundukları ve metin türlerini kategorize etmede sıkıntı yaşadıkları görülmüştür.

Anahtar Kelimeler: Metin, Metin Algısı, Metin Türleri.

Abstract

Textbooks and texts have been used as the most basic main tools in the development of language skills. In the 21st century, the diversification of language in terms of usage areas and the emergence of new literacies have actually changed the perception of the text completely. When approached with different perspectives to the teaching of Turkish language, it is possible to articulate that the texts can vary entirely depending on the fact. Thereafter, when many classifications revealed as results of text linguistics studies were taken into consideration it can be seen that the text types and features employed in teaching Turkish are various.

The present study whose aim is to describe the Turkish teacher candidates', who study at Department of Turkish education, opinions regarding the perception of the text has been carried out with the case study, which is one of the qualitative research methods. The research data have been collected from 29 first and fourth year undergraduate students studying in Turkish Education Department of Canakkale Onsekiz Mart University through interviews and 'text perception forms'. As a result of the research study it has been revealed that the majority of students participated in the study perceive the notion of text as whole written pieces and have text preferences appropriate to the traditional approach and lastly they have difficulties in categorizing the text types.

Keywords: Text, Text Perception, Text Types.

Anahtar Kelimeler

Metin, Metin Algısı, Metin Türleri.

Kaynakça

• Aksan, D. (1982). Dilbilim Seçkisi: Günümüz Dilbilim Çevirileriyle İlgili Yazılardan Çeviriler. Ankara: TDK Yayınları.
• Akyol, H. (1996). Metinler arası (Intertextuality) okuma ve sorular. Bilgi Çağında Eğitim, 7, 8-11.
• Akyol, H. (2003). Metinlerden Anlam Kurma. Türklük Bilimi Araştırmaları, 13, 49-59.
• Akyol, H. (2012). Türkçe Öğretim Yöntemleri (5. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Başaran, M. & Akyol, H. (2009). Okuduğunu anlama ve metne karşı geliştirilen tutum üzerinde metnin bilgi verici veya hikaye edici olmasının etkisi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(1), 11-23.
• Bilgin, N. (2006). Sosyal Bilimlerde İçerik Analizi Teknikler ve Örnek Çalışmalar. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Cemiloğlu, M. (2009). Dil Bilimi Açısından Türkçe Yazılı Anlatım Öğretimi ve Anlatım Teknikleri. Bursa: Alfa Aktüel.
• Corbin, J. & Strauss, A. (2008). Basics of Qualitative Research: Techniques and Procedures for Developing Grounded Theory. Los Angeles: Sage Publications.
• Creswell, J. W. (2008). Research Design: Qualitative, Quantitative, and Mixed Methods Approaches. Thousand Oaks, CA.: Sage Publications.
• Çetişli, İ. (2009). Batı edebiyatında Edebî Akımlar. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Çifçi, M. (2006). Türkçe Öğretiminin Sorunları. G. Gülsevin, & E. Boz içinde, Türkçenin Çağdaş Sorunları (2. Baskı) (s. 77-134). Ankara: Gazi Kitabevi.
• Göktürk A. (2010). Okuma Uğraşı. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Greene, K. (2012). Common Core: Fact vs. Fiction. Instructor, 122(2), 23-27.
• Günay, D. (2003). Metin bilgisi. İstanbul: Multilingual Yayınları.
• Güneş, F. (2013). Türkçe öğretiminde metin seçimi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1(1), 1-12.
• Kılınç, A., Tok, M. ve Tüzel S. (2012). "İşlevsellik mi estetik mi?". V. Eğitim Araştırmaları Kongresi, İstanbul.
• Kurudayıoğlu, M. & Tüzel, S. (2010). 21. Yüzyıl okuryazarlık türleri, değişen metin algısı ve Türkçe eğitimi. Türklük Bilimi Araştırmaları, 28, 283-298.
• Lenski, S. D. (1998). Intertextual intentions: Making connections across texts. Clearing House, 72(2), 74-75.
• MEB (2006). İlköğretim Türkçe Dersi (6. 7. 8. Sınıflar) Öğretim Programı. Ankara:Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• Merriam, S. B. (1998). Qualitative Researchand Case Study Applications in Education. San Francisco: Jossey-BassPublishers.
• Miles, M. B. & Huberman, A. (1994). Qualitative Data Analysis. London: Sage
• Özdemir E. (2007). Eleştirel Okuma. Ankara: Bilgi Yayınevi
• Punch, K. F. (2005). Sosyal Araştırmalara Giriş (Çev. D. Bayrak, H. B. Arslan ve Z.Akyüz). Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Schudson, M. (1987). The new validation of popular culture: sense and sentimentality in academia. Critical Studies in Media Communication, 4(1), 51-68.
• Short, K. G. (1992). Researching Intertextuality Within Collaborative Classroom Learning Environments. Linguistics And Education 4, 313-333.
• Silverman, D. (1993). Interpreting Qualitative Data: Methods for Analysing Talk, Text Andinteraction. London: Sage Publications.
• Silverman, D. (2000). Analyzing talk and text. Handbook of qualitative research, 2, 821-834.
• Şenöz, C. A. (2005). Metindilbilim ve Türkçe. İstanbul: Multilingual Yayınları.
• TDK. (2005). Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Thoman E. ve Jolls T. (2003). Literacy for the 21st Century an Overview & Orientatin Guide to Media Literacy Education. Los Angeles: Center for Media Literacy.
• Titon, J. T. (1995). Text. The Journal of American Folklore, 108, 58-69.
• Vardar, B. (2002). Açıklamalı Dilbilim Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Multilingual Yayınları
• Weaver, C. A., & Kintsch, W. (1991). Expository text. Handbook of reading research, 2, 230-244.
• Yıldırım & Şimşek, H. (2005). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım & Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (6. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, E. (2010). Uygulamalı Metin Bilgisi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• http://www.ntvmsnbc.com/id/25116231 adresinden 16.11.2013 tarihinde alınmıştır.