Türkçe Öğretmenlerinin Duygu Dışavurum Tarzları Üzerine Bir İnceleme / An Investigation on the Emotional Expression Styles of Turkish Teachers

Yıl 2016, Cilt: 13 Sayı: 34, 0 - 0, 29.06.2016

Murat Şengül Ahmet Demirel

Öz

Bu çalışmada, Türkçe öğretmenlerinin süregiden bir etkileşimde “mutluluk”, “üzüntü” ve “öfke” duygusu yaşamaları sonrasında, muhataba karşı sergiledikleri sözel veya sözel olmayan duygu dışavurumlarını belirlemek amaçlanmıştır.

Betimsel nitelikli genel tarama modeli çerçevesinde, uygun örnekleme yöntemi kullanılarak gerçekleştirilen araştırmanın verileri “Duygu Dışavurum Tarzları Envanteri” ve “Kişisel Bilgi Formu” aracılığıyla toplanmıştır. Araştırma verileri İstanbul, Ankara, Adana, Mersin, Kayseri, Gaziantep, Nevşehir, Erzurum, Amasya, Sivas, Manisa, Kırşehir, Niğde illerinde görev yapan 230 Türkçe öğretmeninden elde edilmiştir.

Çalışma sonucunda, Türkçe öğretmenlerinin mutluluk duygusunu sıklıkla dışa vurdukları, üzüntü ve öfke duygularını ise ara sıra dışa vurdukları belirlenmiştir. Türkçe öğretmenlerinin mesleki kıdemleri arttıkça mutluluk ve üzüntü duygularını daha sık olarak dışa vurdukları, derse girdikleri sınıflardaki öğrenci sayısı arttıkça üzüntü ve öfke duygularını daha sık dışa vurdukları; görev yapılan okulun bulunduğu yerleşim yeri küçüldükçe öfke duygusunu daha sık dışa vurdukları, araştırmaya katılan öğretmenlerin cinsiyetleri ile duygu dışavurum tarzları arasında anlamlı bir farkın olmadığı belirlenmiştir.

Kaynakça

• Araz, A. ve Erkuş, A. (2014). Duygu dışavurum tarzlarının kavramsallaştırılması ve ölçümü: Bir envanter geliştirme çalışması. Türk Psikoloji Dergisi, 29 (74), 50-61.
• Başar, H. (1999). Sınıf yönetimi. İstanbul: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Baştuğ, G. (2008). The roles of perceived expressed emotion of the schizophrenic patients and the expressed emotion of their caregivers on symptom severity and quality of life. (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Ankara: Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Berksun, O. (1992). Şizofrenide aile faktörü: Expressed emotion (EE): Ölçek geliştirme ve uygulama denemesi. (Yayınlanmamış Uzmanlık Tezi), Ankara: Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi.
• Büyüköztürk, Ş. (2006). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Cemaloğlu, N. ve Erdenoğlu-Şahin, D. (2007). Öğretmenlerin mesleki tükenmişlik düzeylerinin farklı değişkenlere göre incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(2), 465-484.
• Cosci, F., Londi, I., Patussi, V., & Sirigatti, S. (2011). Expressed emotion and parental attitude toward children of alcoholics. European Psychiatry, 26(1), 17.
• Çalışkan, N. ve Yeşil, R. (2005). Eğitim sürecinde öğretmenin beden dili. Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 199-207.
• Çeçen, A. R. (2002). Duygular insan yaşamında neden vazgeçilmez ve önemlidir? Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9, 164-170.
• Çelik, E. (2013). Lise son sınıf öğrencilerinin yılmazlık özelliklerinin duygusal dışavurum açısından incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(2): 221-236.
• Çetinkanat, C. (1998). Öğretmen adayları ve müfettişlerin bakış açısından öğretmen iletişim becerileri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 14, 209-221
• Girgin, G., Çetinöz, D. ve Ekinci-Vural, D. (2011). Öğretmen adaylarının sosyal beceri düzeylerinin incelenmesi. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 4(1), 38-49.
• Gross, J. J., & John, O. P. (1998). Mapping the domain of expressivity: Multimethod evidence for a hierarchical model. Journal of Personality and Social Psychology, 74, 170-191.
• Karasar, N. (2002). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kennedy-Moore, E. & Watson, J. C. (2001). How and when does emotional expression help? Review of General Psychology, 5, 187–212.
• Kring, A. M., & Gordon, A. H. (1998). Sex differences in emotion: Expression, experience and physiology. Journal of Personality and Social Psychology, 74(3), 686-703.
• Kuyumcu, B. ve Güven, M. (2012). Türk ve İngiliz üniversite öğrencilerinin duygularını fark etmeleri ve ifade etmeleri ile psikolojik iyi oluşları arasındaki ilişki. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi (GEFAD), 32(3), 589-607.
• Ölçer, S., Perdahlı-Fiş, N., Berkem, M. ve Karadağ, B. (2010). Astımlı çocukların benlik saygıları ve annelerinin duygu dışavurum düzeylerinin değerlendirilmesi. Türk Pediatri Araştırmaları Dergisi, 45(2), 144-149.
• Pennebaker, J. W. (1997). Writing about emotional experiences as a therapeutic process. Psychological Science, 8(3), 162-166.
• Sarar-Kuzu, T. (2003). Eğitim-öğretim ortamında etkili sözel iletişim. Millî Eğitim Dergisi, (158). Erişim Adresi: http://dhgm.meb.gov.tr/yayimlar/dergiler/Milli_Egitim_Dergisi/158/kuzu.htm Erişim Tarihi: 12.01.2015
• Timmers, M., Fischer, A. H., & Manstead, A. S. R. (1998). Gender differences in motives for regulating emotions. Personality and Social Psychology Bulletin, 24, 974-985.
• Tuğrul , C. (1999). Duygusal zeka. Klinik Psikiyatri, 1, 12-20.
• Tutarel-Kışlak, Ş. ve Göztepe, I. (2012). Duygu dışavurumu, empati, depresyon ve evlilik uyumu arasındaki ilişkiler. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(2), 27-46.
• Tüzer, V., Zincir, S., Başterzi, A., Aydemir, Ç., Kısa C. ve Göka, E. (2003). Şizofreni hastalarında aile ortamı ve duygu dışavurumunun değerlendirilmesi. Klinik Psikiyatri, 6, 198- 203.
• Uysal, R. ve Satıcı, S. A. (2014). Duygusal dışavurumun intikam üzerindeki yordayıcı rolü. Psikolojik Danışmanlık ve Eğitim Dergisi, 1(1), 16-27.
• Yaman, E. (2006). Eğitim sorunlarından bir boyut: Büyük sınıflar ve sınıf yönetimi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(4), 261-274.