Mesleki Eğitimin Etkinliğinin Artırılması İçin Model Önerisi

Yıl 2018, Cilt: 5 Sayı: 2, 1 - 15, 01.11.2018

İLHAN Atik ALPEREN Doğru

https://doi.org/10.21666/muefd.402362

Öz

Bilgi
ve iletişim teknolojilerinde yaşanan hızlı gelişim küresel ekonomide ülke ve
işletmelerin birbiriyle rekabetini de değiştirmiş, katma değeri yüksek ürün
üretebilen ve teknolojiyi üretimin tüm aşamalarında kullanma kabiliyeti yüksek
işletmeleri ön plana çıkarmıştır. Ekonomide yaşanan bu hızlı değişim sürecinden
üretim faktörleri de etkilenmiş, otomasyon ve robotik üretim süreçleri herhangi
bir vasfı olmayan işgücüne gereksinimi neredeyse tamamen bitirmiştir. Bu
süreçte bilgi, beceri ve yetkinlik düzeyi diğerlerinden farklı olan ve bunları
ulusal ya da uluslararası düzeyde kabul gören bir sertifikayla belgeleyebilen işgücüne
olan gereksinim ise artmıştır. Dünyada ve ülkemizde işgücü piyasalarının
ihtiyaç duyduğu nitelikli işgücünün yetiştirilmesi amacıyla örgün ve yaygın
eğitim kurumlarında mesleki eğitim programları geliştirilerek  uygulanmaktadır. İşgücünün eğitim düzeyi ve
üretime ilişkin istatistikler incelendiğinde; ülkemizde orta öğretim ve
yükseköğretim kurumlarında eğitim gören öğrencilerin üçte birinin mesleki ve
teknik eğitim alan öğrencilerden oluştuğu, işgücünün üçte ikisinin lise altı ve
okur yazar olmayanlardan oluştuğu, ihraç edilen ürünlerin kilogram başına
ekonomik değerinin rekabet edilen ülkeler dikkate alındığında oldukça düşük
olduğu, işverenlere işe aldıkları personele ilişkin yapılan anketlerde
özellikle mesleki bilgi ve becerisinin istenen düzeyde olmadığı konusunun
ortaya çıktığı, yüksek katma değer ve teknoloji gerektiren sektörlerde
çalışabilecek işgücünde önemli açığın olduğu görülmektedir. Çalışmada öncelikle
işgücü istatistikleri incelenerek ülkemizin rekabet edebilme yeteneği ortaya
konulmaya çalışılacak, devamında ülkemizde mesleki eğitimin kurumsal gelişimine
değinilerek yürütülen ulusal ve uluslararası projelerle  mesleki eğitim konusunda gerçekleştirilenler
ifade edilmeye çalışılacak, mesleki eğitimde standartların geliştirilmesi ve bu
alanda yürütülecek çalışmaların yönetiminde Mesleki Yeterlilik Kurumu’nun rolü
üzerinde durulacaktır. Çalışmanın devamında mesleki eğitime rekabetçi bir
nitelik kazandırmak ve bu eğitimi alanların kolay istihdamını sağlayarak
ülkemize katma değeri yüksek iş alanlarında söz sahibi olma imkanı kazandırmak
için bir model önerisi havacılık sektörü uygulamaları çerçevesinde sunulmaya
çalışılacaktır. Mesleki eğitimde bilgi, beceri ve yetkinlik düzeyinde bir model
çalışması alan yazınında henüz çok çalışılmamış bir konudur.  Bu nedenle benzer çalışmaların ülkemizin
rekabet gücünü artıracak yeni mesleki eğitim modellerinin gelişmesine imkan
sağlayabileceği değerlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Mesleki eğitim, istihdam

Kaynakça

• Adıgüzel, O.C. & Berk, Ş. (2009). Mesleki ve Teknik Ortaöğretimde Yeni Arayışlar: Yeterliğe Dayalı Modüler Sistemin Değerlendirilmesi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Haziran 2009, Cilt:V1, Sayı:I.
• Adıgüzel, O.C. (2014). Türkiye’nin Demografik Özellikleri Doğrultusunda İnformal Öğrenmelerin Sertifikasyonuna Yönelik Gereksinimin Analizi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Eğitim Özel Sayısı.
• Akhun, İ. (1980). Okul Sanayi Ortaklaşa (OSANOR) Eğitimi: Öğrencilerin İşyerlerinde Çalışması, Eğitim ve Bilim Dergisi, Cilt:5, Sayı:25. Retrieved from http://egitimvebilim.ted.org.tr/index.php/EB/article/view/5480/1640
• Atik, İ. (2017a). Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı-2015 Sonuçlarına Göre Türkiye’de Mesleki Eğitim, Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, Cilt 7, Sayı 3, Aralık 2017.
• Atik, İ. (2017b). The Relationship Between Vocational Education And Employment Training Investigation Of Turkey On Information Society Perspective, The International Journal of Educational Researchers, Volume: 8, Issue:1.
• Berrin, D. & Alperen, D. (2017). Analysis of Employability for The Civil Aviation Maintenance Graduates of Turkey, European Journal of Training and Development, Vol. 41 Issue: 9. Retrieved from https://doi.org/10.1108/EJTD-01-2017-0006
• Çalışkan, A. & Durman, M. (2016). Mesleki Ortaöğretim ile Kalkınma Düzeyi Arasındaki İlişki: Türkiye Üzerine Ampirik Bir Çalışma, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, Cilt:14, Sayı:1, Ocak 2016.
• DHMİ. (2018). ICAO Dokümanları. Retrieved from http://www.ssd.dhmi.gov.tr/sayfa.aspx?mn=288
• Emirgil, B. (2010). Yeni Meslekçi Eğitim Yaklaşımı ve Yeni Meslekçi Paradigmaların Türkiye'deki Yansıması Olarak “MEGEP”, Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 56. Kitap. Retrieved from http://dergipark.gov.tr/iusskd/issue/886/9860
• Erdönmez, C. & Morkoç, D. K. (2016). Meslek Yüksekokulu Mezun Öğrencilerin Staj Eğitimi Hakkında Görüşlerinin Yansımasında; Staj Yönergesinin İncelenmesi, VIII. Uluslararası Eğitim Araştırmaları Kongresi – Çanakkale.
• Günay, D. (2011). Türk Yükseköğretiminin Yeniden Yapılandırılması Bağlamında Sorunlar, Eğilimler, İlkeler ve Öneriler – I, Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, Cilt 1, Sayı 3, Aralık 2011.
• ICAO Annex -1. (2013). Retrieved from https://www.icao.int/safety/airnavigation/NationalityMarks/annexes_booklet_en.pdf
• ILO. (2017). World Employment Socıal Outlook Trends 2017. Retrieved from http://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---dgreports/---dcomm/---publ/documents/publication/wcms_541211.pdf
• İstihdam ve Mesleki Eğitim İlişkisinin Güçlendirilmesi Eylem Planı. (2010). Retrieved from http://www.trakya2023.com/uploads/docs/28062013UKvMUL.pdf İŞKUR. (2017). 2016 Yılı İşgücü Piyasası Araştırması Sonuç Raporu. Retrieved from file:///D:/Users/iatik/Downloads/2016%20T%C3%9CRK%C4%B0YE%20GENEL%C4%B0%20%C4%B0PA%20RAPORU%20(2).pdf).
• İşseveroğlu G. & Gençoğlu, Ü. G. (2011). Türkiye’de Meslek Yüksekokullarının Bölge İhtiyaçlarına Uygunluğu Üzerine Bir Araştırma, Muhasebe ve Finansman Dergisi, Ocak 2011.
• Kalkınma Bakanlığı. (2000). Uzun Vadeli Strateji ve Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı 2001–2005 Retrieved from http://www.kalkinma.gov.tr/Lists/Kalknma%20Planlar/Attachments/2/plan8.pdf
• Kalkınma Bakanlığı. (2006). Dokuzuncu Kalkınma Planı (2007–2013) Retrieved from http://www.kalkinma.gov.tr/Lists/Kalknma%20Planlar/Attachments/1/plan9.pdf
• Kalkınma Bakanlığı. (2014a). Eğitim Sisteminin Kalitesinin Artırılması Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Onuncu Kalkınma Planı (2014-2018), Ankara. Retrieved from http://www.cka.org.tr/dosyalar/Ozel%20Ihtisas%20Komisyonu%20Raporlar%C4%B1/e%C4%9Fitim%20sistemi.pdf
• Kalkınma Bakanlığı. (2014b). Mesleki Eğitimin Yeniden Yapılandırılması Çalışma Grubu Raporu, Retrieved from https://abdigm.meb.gov.tr/projeler/ois/egitim/022.pdf
• Köseleci, N. (2012). Mesleki ve Teknik Eğitimde Güncellenmiş Durum Analizi, İmak Ofset Basım Yayın San. ve Tic. Ltd. Şti. Retrieved from www.egitimreformugirisimi.org/sites/www...org/files/MTE_Durum_Analizi_.pdf
• MEB, (2017). Haber Arşivi, Retrieved from http://www.meb.gov.tr/ogrenci-sayisi-17-milyon-588-bine-yukseldi/haber/10675/tr%20adresinden%2031.01.2017.
• Meslekî Yeterlilik Kurumu Kanunu. (2006). Retrieved from http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5544.pdf
• Oman Global Standing. (2018). Retrieved from http://globalstanding.ncsi.gov.om/kweorqb/knowledge-economy-index
• Resmi Gazete. (2005). 5431 Sayılı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun. Retrieved from http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2005/11/20051118-2.htm
• Resmi Gazete. (2013). Onuncu Kalkınma Planı. Retrieved from www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/07/20130706M1-1-1.doc
• Saraçyakupoğlu, T. (2016) Türkiye'de Havacılık Endüstrisinde Bakım Teknisyeni Yetiştirme, Mühendis ve Makine, Cilt.57 Sayı.678
• SHY-66, Hava Aracı Bakım Personeli Lisans Yönetmeliği, (2013). Retrieved fromhttp://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/10/20131030-8.htm
• SHY-145, Onaylı Hava Aracı Bakım Kuruluşları Yönetmeliği, (2014). Retrieved from http://web.shgm.gov.tr/documents/sivilhavacilik/files/mevzuat/sektorel/yonetmelikler/SHY-145.pdf
• SHY-147, Hava Aracı Bakım Eğitimi Kuruluşları Yönetmeliği, (2012). Retrieved fromhttp://web.shgm.gov.tr/documents/sivilhavacilik/files/mevzuat/sektorel/yonetmelikler/shy_147.pdf
• Sirat, W. & Zulkefli, H. (2006). Aircraft Maintenance Management – Role of Licence Aircraft Maintenance Engineer by Complying to Aviation Regulations to ensure a High Standard of Maintenance, 1st Regional Conference on Vehicle Engineering & Technology, 3-5 July 2006, Kuala Lumpur, Malaysia. Retrieved from http://eprints.utm.my/146/
• Türkiye İhracatçılar Meclisi. (2017). İhracatın Yıllar İçindeki Gelişimi 2001-2016. Retrieved from http://www.tim.org.tr/files/downloads/%C4%B0hracat%C4%B1n%20Geli%C5%9Fim%202001-2016.pdf
• World Economic Forum, Global Competitiveness Index2017-2018 edition, Retrieved from http://reports.weforum.org/global-competitiveness-index-2017-2018/countryeconomy-profiles/#economy=TUR
• World Intellectual Property Organisation (WIPO), 2017, Global Innovation Index 2017, Retrieved from http://www.wipo.int/edocs/pubdocs/en/wipo_pub_gii_2017-intro5.pdf
• Yadav, D. K. (2010). Licensing and Recognition of The Aircraft Maintenance Engineers A Comparative Study, Journal of Air Transport Management, Vol.16.
• YÖK Uluslararası İlişkiler Daire Başkanlığı,(2017). Bologna Süreci, Retrieved from http://www.yok.gov.tr/web/uluslararasi-iliskiler/bologna-sureci-nedir.
• Yükseköğretim Bilgi Yönetim Sistemi, (2018), 2016-2017 Öğretim Yılı Yükseköğretim İstatistikleri. Retrieved from https://istatistik.yok.gov.tr/yuksekogretimIstatistikleri/2017/2017_T1.pdf
• 2920 Türk Sivil Havacılık Kanunu, (1983). Retrieved fromhttp://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.2920.pdf