Hükümlünün “Mahrem Görüşme” Hakkı -İslam Hukuku ve Ürdün Kanunu Arasında Mukayeseli Bir İnceleme-

Yıl 2014, Cilt: 37 Sayı: 37, 207 - 232, 01.02.2014

Dr. Abdülhâfız Yusuf Ulyân Ebû Hamide Çe Hayta Ömer Korkmaz Mustafa Hayta

Öz

Anahtar Kelimeler

-

Hükümlünün “Mahrem Görüşme” Hakkı -İslam Hukuku ve Ürdün Kanunu Arasında Mukayeseli Bir İnceleme-

Öz

İslam hukuku, caydırıcı bir ta’zîr cezası olması bakımından hapisten amaçladığı ile kanuna aykırı davranmasına ve meşru bir cezayı hak etmesine rağmen insanî hakları elinden alınmayan bir insan olması bakımından mahkûm hakkı arasında bir denge kurarak mahkûmun onur ve haysiyetini koruyan çeşitli hakları kabul etmiştir. İşte bu haklardan birisi de çağdaş bilginlerce mahrem görüşme diye tanımlanan cezaevinde mahkûmun eşiyle buluşma hakkıdır. Bu araştırma, bu görüşe yöneltilen itirazları reddederek ve bu konuda cumhur fukahânın yaklaşımını da tercih ederek söz konusu hakkı İslam hukuku tarafından temellendirmek amacıyla yazılmıştır. Bu araştırma ayrıca mahrem görüşme (şer’î halvet) hakkına yönelik İslam hukukunun tutumuyla Ürdün kanununun tutumu arasında mukayese yapmaktadır

Kaynakça

• Adevî, Ali b. Ahmed b. Mükerremillah es-Saîdî, Hâşiyetü'l-Adevî ala kifâyeti't-tâlibi'r-rabbanî, Dârü'l-Fikr, Beyrut.
• Behnesî, Ahmed Fethi, el-Ukûbe fi'l-fıkhi'l-İslâmî, Dârun li kitâbi’l- Arabî Kahire 1958.
• Bezzâzî, Hafızüddin Muhammed b. Muhammed b. Şihab, el-Fetâva’l- Bezzâziyye (el-Fetâva’l-Hindiyye içinde), Darü’l-fikr, Beyrut.
• Buhârî, Muhammed b. İsmail, Sahîhü'l-Buhârî, (Fethü'l-bârî şerhiyle beraber) 1. bs. Dârü'r-Reyyan. Kahire.
• Buhûtî, Mansur b. Yunus b. Selahiddin, Şerhu Müntehe'l-irâdât , 1. Baskı. Dârü’l-fikr, Beyrut.
• Büceyrimî, Süleyman b. Muhammed b. Ömer, Haşiyetü’l-büceyrimî, Mustafa el-Halebî baskısı. Beyrut.
• Dâiratü kâdi’l-kudât, Kanunu ahvali’ş-şahsıyye’l-Ürdünî, Kanun no ve kabul tarihi: 36/2010, Resmi gazete: 17.10. 2010.
• Derdir, Ebü'l-Berekat Ahmed b. Muhammed b. Ahmed, eş-Şerhü'l- kebir, ala Muhtasari Halil Dârü’l-fikr, Beyrut.
• Desûkî, Ebû Abdullah Şemseddin Muhammed, Hâşiyetü'd-Desûkî ala’ş-şerhi'l-kebir, Darü’l-fikr, Beyrut.
• Ebü’l-Basal, Abdünnâsır, Nazariyyetü’l-hükmi’l-kazâî, 1. Baskı Dârü’n- nefâis, Umman.
• Enis, İbrâhim ve diğerleri, el-Mu'cemü'l-vasit, II. Baskı, Darü’l-fikr, Beyrut.
• Ensârî, Şeyhülislam Zekeriyyâ, Esna’l-metâlib şerhu Ravzati’t-tâlib, 1. Baskı, Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut.
• Feyyûmî, Ebü'l-Abbas Ahmed b. Muhammed b. Ali, el-Misbâhü'l- münir fî garibi'ş-şerhi'l-kebir, Darül-kalem, Beyrut.
• Haddâdî, Ebû Bekr b. Ali b. Muhammed, el-Cevheretü'n-neyyire, 1. Baskı, el-Matbaatü’l-hayriyye.
• Hattâb, Ebû Abdullah Şemseddin Muhammed b. Muhammed b. Abdurrahman, Mevâhibü’l-celil şerhu Muhtasarı Halil, 3. Baskı. Dârü’l-fikr, Beyrut.
• Heyet, fetâva’l-lecneti’-t-dâime li’l-buhus ve’l-iftâ (cem ve tertip: Ahmed b. Abdurrezzak ed-Düveyş)
• Hind âlimleri heyeti, el-Fetâva'l-Hindiyye, Darü’l-fikr, Beyrut.
• İbn Abidin, Muhammed Emin b. Ömer b. Abdülazîz, Hâşiyetu reddi’l- muhtâr ale’d-dürri’l-muhtar.
• İbn Atiyye, el-kâdî Ebû Muhammed Abdülhak el-Endelüsî, el- Muharrerü'l-vecîz fî tefsiri'l-kitâbi'l-aziz. 1. Baskı, Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut.
• İbn Ferhûn, Ebü'l-Vefa Burhaneddin İbrâhim b. Ali b. Muhammed, Tebsıratü'l-hükkâm fî usuli'l-akzıye ve menâhici'l-ahkâm, Dârü’l-kütübi’l- ilmiyye, Beyrut.
• İbn Hazm, Ebû Muhammed b. Ali b. Ahmed b. Saîd Zahiri, el-Muhallâ bi’l-âsâr, thk. Abdülgaffâr Süleyman, Dârü’l-fikr, Beyrut.
• İbn Kayyim, Ebû Abdullah Şemseddin Muhammed el-Cevziyye, et- Turuku'l-hükmiyye fi's-siyaseti'ş-şer'iyye, Darü’l-beyan, Dımaşk.
• ----------Ravzatü'l-muhibbin ve nüzhetü'l-müştâkin, Mektebetü Dâri’l- beyan, Dımaşk 2000.
• İbn Kesîr, Ebü'l-Fida İsmail, Tefsirü'l-Kur'ani'l-azim 1. Baskı. el- Mektebetü’l-sariyye, Beyrut.
• İbn Kudâme, Ebû Muhammed Muvaffakuddîn Abdullah b. Ahmed b. Muhammed, el-Muğnî, III. Baskı. Mektebetü’l- Kahire.
• İbn Manzûr, Muhammed b. Mükerrem b. Manzûr, Lisânü'l-Arab, 1. Baskı, Dâru Sadır, Beyrut.
• İbn Müflih, Ebû Abdullah Şemseddin Muhammed b. Müflih b. Mu- hammed, Kitâbü'l-el-fürû' Âlemü'l-Kütüb, Beyrut.
• İbn Nüceym, Zeynüddin b. İbrâhim b. Muhammed, el-Eşbâh ve'n- nezâir 1. Baskı, Dârü'l-Kütübi'l-İlmiyye 1999, Beyrut.
• İbn Teymiyye, Ebü’l-Abbas Takıyyüddin Ahmed b. Abdülhalim, el- Kavâidü’l-nuraniyye el-fıkhiyye, I. Baskı Mektebetü’s-sünneti’l- Muhammediyye, Kahire ts.
• ----------, Mecmû‘u’l-fetâvâ, Riyad.
• Kanunu merâkizi’l-ıslâh ve’t-te’hîl, (Kanun no ve kabul tarihi: 9/2004, Yayımlandığı resmi gazete tarihi ve sayısı 29.04.2004/4656)
• Kâsânî, Ebû Bekr Alaeddin Ebû Bekr b. Mes'ud b. Ahmed, Bedâiü’s- sanai' fî tertibi'ş-şerai' el-Mektebetü’l-ilmiyye, Beyrut.
• Mahmud, Yusuf Ali ve Mustafa Ahmed Necîb, Fıkhu’l-ukûbât, Kudüs Üniversitesi Açık Yayını. 1998.
• Mâze, Mahmûd b. Ahmed Burhanüddin, el-Muhîtü’l-burhânî, Dâru ihyai’t-türasi’l-Arabî.
• Merdâvî, Ebü'l-Hasan Alaeddin Ali b. Süleyman b. Ahmed, el-İnsâf fî ma'rifeti'r-râcih mine'l-hilaf ala mezhebi'l-İmami’l-mübeccel Ahmed b. Hanbel, Dârü’l-kütübi’l-ilmiyye, Beyrut.
• Mevâk, muhammed b. Yusuf b. Ebü’l-Kâsım, et-Tâc ve'l-iklîl li muhtasari Halil, Darü’l-fikr, Beyrut.
• Müslim, Müslim b. el-Haccac en-Nîsâbûrî, Sahîhu’l-Müslim (Nevevî şerhiyle) 1. Baskı Dârü'l-Kütübi'l-İlmiyye Beyrut.
• Naci, Muhammed Hilal, “el-Îdâ’ fi’s-sicn ve’l-ahvâlü’l-üseriyye li’s- sücenâ” (sosyolojik bir araştırma) Mecelletü’l-buhusi’l-emniyye Melik Fahd Fak, sayı: 25, Suud 2003.
• Nesâî, Ahmed b. Şuayb Ali Nesâî, es-Sünen, (thk: Hasan Abdülmünim Hasan Şelebî) Müessesestü’r-risâle.
• Nîsâbûrî, Ebû Abdullah İbnü'l-Beyyi Muhammed Hâkim, el-Müstedrek ale's-Sahîhayn, (tahkik: Mustafa Abdülkadir ata), 1. Baskı Dârü'l-Kütübi'l- İlmiyye Beyrut.
• Râzî, Ebû Abdullah Zeynüddin Muhammed b. Ebî Bekr b. Abdilkadir, Muhtârü's-Sıhah, I. Baskı, Dâru Umman, Ürdün.
• Sâvî, Ali, Hâşiyetü’s-Sâvî alâ şerhi’s-sağîr, Mustafa el-Halebî baskısı.
• Serahsî, Ebû Bekr Şemsüleimme Muhammed b. Ahmed b. Sehl, el- Mebsut, 1. Baskı Darü’l-fikr 2000, Beyrut.
• Suyûtî, Ebü'l-Fazl Celaleddin el-Eşbâh ve'n-nezâir, 1. Baskı, Müessesetü’l-kütübi’s-sekâfiyye, 1994, Beyrut.
• Şebramlusî, Hâşiyetü’ş-Şebramlusî alâ Nihâyeti’l-muhtâc, Mustafa Ha- lebi baskısı.
• Şirbînî, Şemseddin Hatîb Muhammed b. Ahmed, Muğni'l-muhtâc ila ma'rifeti meâni elfazi'l-Minhâc, Dârü'l-marife Beyrut 1418.