KUR’ÂN’DA “GAFÛR” İSMİ VE GEÇTİĞİ ÂYETLERLE İLGİSİ

Yıl 2016, Cilt: 41 Sayı: 41, 39 - 72, 05.06.2016

Abdulbaki Güneş Mehmet Altın

Öz

En güzel
isimler Allah’ındır. Kur’ân’da bu durumu ifade etmek için “el-esmâu’l-husnâ”
tabiri kullanılmıştır. Bu isimler,
zât-ı ilâhîyi niteleyen ve tanıtan vasıflar olması sebebiyle Kur’ân’da çokça
yer alırlar. Nitekim Kur’ân’ın ana
konusu her ne kadar insan ise de merkezî konusu Allah’tır. Başka bir ifadeyle
Kur’ân’da bütün konular Allah merkezli bir ifâde örgüsü içinde sunulur. Esmâ-i
hüsnâ genellikle âyetlerin sonlarında tekli veya ikili olarak zikredilir. Tek
ya da ikili esmâ-i hüsnâ, sonunda geldiği âyetlerin ve o âyetlerin içerisinde
yer aldığı pasajların muhtevâsıyla sıkı bir münâsebet içindedir. Bilhassa ikili
isimler ilk bakışta secî için getirilmiş kafiye unsurları olarak görünse de
dikkatli bir bakışla bunun temel nedeninin anlam ve âyetle olan münâsebet
olduğu görülecektir.  

Kur’ân’da
yoğun olarak kullanılan ve 91 âyette Allah’a nisbet edilen “Gafûr” ismi;
çoğunlukla esmâ-i hüsnâdan bazı isimlerle birlikte terkip oluşturmak suretiyle
Allah’a nisbet edilmektedir. Kur’ân’ın sadece iki yerinde tek başına yalın
olarak Allah’a izafe edilirken, yetmiş iki yerde Rahîm, altı yerde Halîm, dört
yerde Afûv, üç yerde Şekûr, iki yerde Azîz ve birer yerde de Vedûd ve Rab
isimleriyle birlikte Allah’ı nitelemektedir. “Gafûr” isminin birlikte
kullanıldığı diğer isimler (el-Esmâu’l-Hüsnâ)
ile geçtiği âyetlerin içerikleriyle olan bağlantısı incelendiğinde tenâsüp/uyum
içinde olduğu görülür.

Anahtar Kelimeler

el-Esmâu’l-Hüsnâ, Gafûr, Rahîm, Azîz, Halîm, Afûv, Şekûr, Vadûd, Rab

Kaynakça

• ZUHAYLÎ, Vehbe, et-Tefsîru’l-Münîr, I-XVII, 10. baskı, Şam, 2009.