EDWARD SAID İLE ‘ORYANTALİZM’E DAİR…

Yıl 2016, Cilt: 41 Sayı: 41, 167 - 178, 05.06.2016

Adem Köroğlu

Öz

Prof. Dr. Sut
Jhally (University of Massachusetts Amherst):

Geleceğin bilim adamları XX. yüzyılın son
çeyreğinin entelektüel tarihine dönüp baktığında, Columbia Üniversitesi
Profesörü Edward Said’in çalışmaları “çok önemli ve etkili” olarak
tanımlanacaktır.

Özellikle Said’in
1978’de yayımladığı “Oryantalizm” adlı kitabı son derece önemli sayılacaktır.
Bu eser, Ortadoğu araştırmaları alanında devrim yaratmış ve Postkolonyal teori
gibi tamamıyla yeni araştırma alanları oluşturmanın yanısıra İngilizce, Tarih,
Antropoloji, Siyaset Bilimi ve Kültür Araştırmaları gibi birçok alanı
etkilemiştir.

Bu kitap 26 dile
tercüme edilmiş olup birçok üniversite ve yüksekokulun ders müfredatında yer
almaktadır. Ayrıca son otuz yılın en çok tartışılan ve yoğun münazaralar ve
ihtilafları ateşleyen ilmi kitaplardan biridir. ‘Oryantalizm’ kitabı, bizim
örneğin Ortadoğu’da hiç bulunmamış ve oradan hiç kimseyle tanışmamış olmamıza
rağmen, orada yaşayan insanların nasıl inandığı ve nasıl davrandıkları hakkında
peşinen bir düşünceye nasıl sahip olduğumuz sorusuna cevap vermeye çalışıyor.
Daha genel olarak ‘Oryantalizm’ kitabı, bize farklı gözüken insanları yani
yabancıları nasıl olup da ten rengi sebebiyle anlamlandırabildiğimiz sorusunu
soruyor.

‘Oryantalizm’
kitabının ana iddiası, bu bilgiyi elde ettiğimiz yolun, masum ve objektif
olmayıp belli menfaatleri yansıtan bir sürecin sonucu olduğudur. Yani son
derece hedef odaklıdır. Edward Said, Batının yani Avrupa ve ABD’nin, özellikle
Ortadoğu ülkeleri ve halklarına, bu bölgelerin ve buradaki insanların asıl
gerçekliğini çarpıtan bir mercekten baktığını ileri sürmektedir. Edward Said,
dünyanın o kısmına baktığımız bu merceğe oryantalizm ismini veriyor. Ona göre
oryantalizm, bilinmedik ve yabancı olanı anlamak için kullandığımız ve Ortadoğu
halklarını farklı ve korkutucu olarak gösteren bir çerçevedir.

“Kalıp yargı haline getirmek”
(stereotyping) olarak adlandırabileceğimiz bu genel süreci anlamamıza Profesör
Said’in katkısı çok büyük olmuştur. Bu yayının amacı, onunla yapacağımız bir
röportaj yoluyla bu konuları ele almaktır. 

Anahtar Kelimeler

Edward Said, oryantalizm

Kaynakça

• 1978, Edward Said, Pantheon Books, orientalism