İç Anadolu Bölgesi Yağış Verilerinin Gidiş Analizi

Yıl 2016, Cilt: 5 , 161 - 168, 04.04.2016

Mete Özfidaner Duygu Şapolyo Fatih Topaloğlu

https://doi.org/10.17100/nevbiltek.210982

Cited By: 5

Öz

Hidrolojik değişkenlerin gidiş analizi küresel iklim değişimi nedeniyle günümüzde daha fazla önem kazanmıştır. Hidrolojik zaman serilerindeki gidişin varlığı parametrik ve parametrik olmayan testlerle belirlenebilir. Bu çalışmada İç Anadolu bölgesinde bulunan 7 yağış gözlem istasyonlarına ait aylık toplam yağış verilerinin (1960–2013) Mann-Kendall sıra korelasyon test istatistiği ile gidiş içerip içermediğinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Mann-Kendall Sıra Korelasyon testi sonuçlarına göre % 42,9 (36 adet) azalma, %57,2 (47 adet) artma eğilimi belirlenmiştir. İç Anadolu bölgesinde %5 önem düzeyinde istatistiksel olarak önemli azalma bulunmazken artma eğilimi ise % 2,38 (2 adet) olarak belirlenmiştir. İç Anadolu bölgesinde bulunan 7 yağış gözlem istasyonunda ölçülen yağışların değişimlerini irdelenmiş özellikle Ankara (8), Nevşehir (6) ve Kırşehir (7) istasyonlarında azalma eğilimleri belirlenmiştir. Sivas istasyonunda genel olarak artma eğilimi (9) gözlemlenmiştir. Ayrıca Niğde istasyonunda Ağustos ve Ekim aylarında önemli artışlar meydana gelmiştir.

Anahtar Kelimeler

Gidiş, Yağış, Mann-Kendall Sıra Korelasyon Testi, İç Anadolu Bölgesi

Kaynakça

• Acar, R ve Şenocak, S. ‘‘Türkiye’deki Kısa Süreli Yağışların Trend Analizi’’. I. Türkiye İklim Değişikliği Kongresi, İTÜ, İstanbul 335-349 s, 2007.
• Şen, Z.,2003. Su Kaynakları ve İklim Değişikliği.Küresel Isınma İklim Değişikliği, Su,Çevreve Enerji Kaynaklarımıza Etkisi.13-22 Mart 2006. s:1-7.
• Sankarasubramanian, A., Vogel, R.M., and Limbrunner, J.F. The Climate Elasticity of Streamflow in the United States. Water Resources Research, 37 (6): 1771-1782, 2001
• Salinger, M.J., and Griffths, G.M. Trends in New Zealand Daily Temperature and Rainfall Extremes. International Journal of Climatology, 21: 1437-1452, 2001
• Gebert, W.A., and Krug, W.R. Streamflow Trends in Wisconsin’s Driftless Area. Water Resources Bulletin, 32(4): 733-744, 1996
• Özfidaner, M., ‘‘Türkiye Yağış Verilerinin Trend Analizi ve Nehir Akımları Üzerine Etkisi’’ Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 73 s Adana, 2007.
• Yue, S., Hashino, M., ‘‘Long Term Trends of Annual and Monthly Precipitation in Japan.’’ Journal of the American Water Resources Association, 39(3):587–596, 2003.
• Zhang, X., Harvey, K.D., Hogg, W.D., ve Yuzyk, T.R., ‘‘Trends in Canadian Streamflow.’’ Water Resources Research, 37 (4): 987-998, 2001a.
• Topaloğlu, F., “Yağış Verilerinin İstatistiksel Ön Analizleri: Seyhan Havzası Örneği”, I. Türkiye Su Kongresi, Cilt 1, 277-284, 2001.
• Yavuz, H. ve Erdoğan, S. "Spatial Analysis of Monthly and Annual Precipitation Trends in Turkey." Water Resources Management, 26(3), 609-621, 2011
• Altın, T. B. "Change in Precipitation and Temperature Amounts over Three Decades in Central Anatolia, Turkey." Atmospheric and Climate Sciences, 2(01), 107-125, 2012
• Cullen, H.M., demenacol, P.B. North Atlantic Influence on Tigris-Euphrates Streamflow. International Journal of Climatology, 20: 853-869, 2000
• Lins, H.F., Michaels, P.J. Increasing US Streamflow Linked to Greenhouse Forcing. EOS, Transactions, American Geophysical Union, 75: 284-285, 1994
• Topaloğlu, F. Seyhan Havzası Akarsularında Taşkınların Büyüklük ve Frekanslarının Tahmini İçin Uygun Bir Yöntemin Araştırılması. Ç.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Tarımsal Yapılar ve Sulama Anabilim Dalı, Doktora Tezi No: 524, Temmuz, Adana, 219s. 1999.
• Topaloğlu, F. Regional Trend Detection of Turkish River Flows. Nordic Hydrology, 37 (2): 165- 182, 2006a
• Topaloğlu, F. Trend Detectıon of Streamflow Varıables in Turkey. Fresenıus Envıronmental Bulletın Vol 15 (7):644–653, 2006b.
• Topaloglu, F.; Irvem, A.; ve Özfidaner. M. Re-evaluation of trends in annual streamflows of turkısh rivers for the period 1968-2007. Fresenius Environmental Bulletin Vol.21 No.8 pp.2043–2050, 2012.
• Yue, S., Wang, C.Y. Regional Streamflow Trend Detection with Consideration of Both Temporal and Spatial Correlation. International Journal of Climatology, 22: 933-946, 2002.
• Türkeş, M., Sümer, U. M., Demir, İ. Re-evaluation of trends and changes in mean, maximum and minimum temperatures of Turkey for the period 1929-1999.International Journal of Climatology 22: 947-977, 2002.
• Kadıoğlu, M. Trends in Surface Air Temperature Data over Turkey. International Journal of Climatology, 17: 511-520, 1997.
• Kömüşçü, A.Ü., An Analysis of the Fluctuations in the Long‒Term Annual Mean Air Temperature Data of Turkey. International Journal of ClimatologyVolume 18, Issue 2, pages 199–213, 1998
• Türkeş, M. Türkiye’de Yıllık Ortalama Hava Sıcaklıklarındaki Değişimlerin ve Eğilimlerin İklim Değişikliği Açısından Analizi. Çevre ve Mühendislik Dergisi, Ankara, 9:9-15, 1995.
• Türkeş, M., ve Sümer, U. M. Spatial and temporal patterns of trends and variability in diurnal temperature ranges of Turkey. Theoretical and Applied Climatology 77: 195-227, 2004.
• Topaloğlu, F.,Tülücü, K., Çetin, M., Yücel, A. Hidrolojik Verilerin Bazı İstatistiksel Ön Analizleri ve Uygulanması.Ç.Ü Ziraat Fakültesi Dergisi Cilt 12(4) 21-30, 1997
• Mariotti, A., Zeng, N., Lau, K.M. Euro-Mediterranean Rainfall and ENSO – a Seasonally Varying Relationship. Geophysical Research Letters 29: 1621, 2002.
• Brunetti, M., Maugeri, M., Monti, F., Nanni, T. Temperature and Precipitation Variability in Italy in the Last Two Centuries From Homogenized Instrumental Time Series. International Journal of Climatology 26: 345–38, 2006.
• Türkeş, M. Spatial and Temporal Analysis of Annual Rainfall Variations in Turkey. International Journal of Climatology 16:1057–1076, 1996.
• Türkeş, M. İklimsel Değişebilirlik Açısından Türkiye’de Çölleşmeye Eğilimli Alanlar. DMİ/İTÜ II. Hidrometeoroloji Sempozyumu Bildiri Kitabı, 45-57, T.C. Başbakanlık Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü, Ankara, 1998.
• Türkeş, M., Koç,T., ve Sariş, F. Spatiotemporal Variability of Precipitation Total Series Over Turkey. International Journal of Climatology. 29: 1056–1074, 2009.
• Kadıoğlu, M. Regional Variability Of Seasonal Precipitation Over Turkey. International Journal of Climatology, 20(14):1743–1760, 2000.
• Topaloğlu, F., Özfidaner, M. "Regional Trends Of Precipitation In Turkey", Fresenius Environmental Bulletin, vol.21, pp.2908-2915, 2012.
• Çukur, H., Daily precipitation variations of selected meteorological stations in Turkey. Procedia Social and Behavioral Sciences 19 (2011) 617–626, 2011.
• Lettenmaier, D.P., Wood, E.F., Wallis, J.R Hydro-Climatological Trends in the Continental United States, 1948-88. Journal of Climate, 7, 586–607, 1994:
• Şimşek, O.,Gümüş, V., Soydan, N.G., Yenigün, K., Kavşut, M.E., Topçu, E. Hatay İli Meteorolojik Verilerin Trend Analizi. SDU İnternational Journal of Technologic Scienes. Vol.5 No 2, December 2013 pp.132-144
• Kadıoğlu, M., 2000: Regional Variability of Seasonal Precipitation in Turkey. Int. Journal of Climatology, 20, 1743-1760.