Bazı Kayısı (Prunus armeniaca L.) Çeşitlerinin Farklı Ekolojilerdeki Fenolojik Özelliklerinin Belirlenmesi

Yıl 2016, Cilt: 5 , 179 - 188, 04.04.2016

Nihal Acarsoy Bilgin Adalet Mısırlı

https://doi.org/10.17100/nevbiltek.210985

Cited By: 3

Öz

Fenolojik parametreler bitkilerin, biyolojik gelişme dönemlerine işaret etmekte olup, genotiplerin ekolojiye adaptasyonunun tespiti açısından önemlidir. Bu bağlamda, söz konusu parametreler çeşitlere ve ekolojiye göre farklılık göstermektedir. Kayısı yetiştiriciliğinde, Malatya kurutmalık, İzmir ise sofralık üretim merkezleri arasında yer almaktadır. İki farklı ekolojide yetiştirilen sofralık (Iğdır, Tokaloğlu, Precoce de Tyrinthe) ve kurutmalık (Kabaaşı, Hacıhaliloğlu) kayısı çeşitlerinin fenolojik özelliklerinin tespitini amaçlayan bu çalışmada, 3 yıl süreyle tomurcuk kabarması, pembe tomurcuk, çiçeklenme başlangıcı, tam çiçeklenme, çiçeklenme sonu, yapraklanma ve yaprak dökümüne ilişkin gözlemler yapılmıştır.  

Araştırma sonucunda, her iki ekolojide genel olarak, tomurcukların, Mart ayında kabardığı ve yaklaşık İzmir’de 3-15, Malatya’da 3-35 gün sonra pembe tomurcuk dönemine ulaştığı saptanmıştır. Çiçeklenmenin yıllara bağlı İzmir’de 2 hafta, Malatya’da 8 hafta farklılık gösterdiği, yıllara ve ekolojilere göre Mart - Nisan aylarında gerçekleştiği ve kısa sürdüğü görülmüştür. İncelenen özelliklerin çeşit, lokasyon ve yıllara bağlı olarak değişim gösterdiği belirlenmiştir.

 

Anahtar Kelimeler

Kayısı, Ekoloji, Fenolojik Gözlemler

Kaynakça

• Asma B.M., “Kayısı Yetiştiriciliği”, İnönü Üniversitesi, Malatya, 2000.
• Özbek S., “Özel Meyvecilik, Kışın Yaprağını Döken Meyveler”, Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları 128, Adana, 1978.
• Hedhly A., “Sensitivity of Flowering Plant Gametophytes to Temperature Fluctuations”, Environmental and Experimental Botany, 74: 9 – 16pp, 2011.
• Güleryüz M., “Erzincan Ovasında İlkbahar Geç donlarına Mukavim ve Kaliteli Zerdali (Prunus armeniaca L.) Tiplerinin Seleksiyon Yoluyla Islahı Üzerinde Bir Araştırma”, Atatürk Üniv. Ziraat Fak., Tez, Erzurum, 95s, 1988.
• Çukadar K., Demirel H., Ünlü H.M., Aslay M., Bozbek Ö., “Kayısı Çeşit Seleksiyonu II”, Türkiye V. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, 1: 391 – 395pp, 2007.
• Ağaoğlu Y.S., Çelik H., Çelik M., Fidan Y., Gülşen Y., Günay A., Halloran N., Köksal A.İ., Yanmaz Y., “Genel Bahçe Bitkileri”. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Eğitim, Araştırma ve Geliştirme Vakfı Yayınları, Ankara, 4: 10-11s, 1997.
• Anonim, www.fsd.nl/downloadattachment/73471/guidelines-ges-fin_2.pdf, 2011.
• Crandall P.C., Daubeny H.A., “Small Fruit Crop Management”, Prentice Hall New Jersey, 157- 213pp, 1990.
• Vachun Z., “Phenophases of blossoming and picking maturity and their relationships in twenty apricot genotypes for a period of six years”, Scientia Horticulturae 30(2):43–50pp, 2003.
• Asma B.M., Kan T., Birhanlı O., “Characterization of promising apricot (Prunus armeniaca L.) genetic resources in Malatya, Turkey”. Genetic Resources and Crop Evolution, 54:205–212pp, 2007.
• Szalay L., Nemeth S., “Phenological Processes of Dormany in Apricot Genotypes in the Central Part of the Carpathian Basin”, Acta Hort., 862: 251 – 255pp, 2010.
• Acarsoy N., Evrenosoğlu Y., Kokargül R., Yılmaz K.U., Yiğit T., Gökalp K., Boztepe Ö., Gülcan R., Mısırlı A., “Hacıhaliloğlu” F1 melez populasyonunda fenolojik ve bitkisel özelliklerin belirlenmesi, Türkiye VI. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, Şanlıurfa, 2011.
• Abacı Z.T., Asma B.M., “Bazı kayısı çeşitlerinin farklı ekolojik alanlardaki biyolojik özelliklerinin analizi”, Biyoloji Bilimleri Araştırma Dergisi, 3 (1):173-176s, 2010.
• Karlıdağ H., Bolat İ., “Yüksek Rakımda Yetiştirilen Kabaaşı ve Şekerpare Kayısı Çeşitlerinde Meyvelerin Fiziksel ve Kimyasal Özelliklerindeki Değişimin İncelenmesi”, Türkiye V. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, 1: 776 – 781s, 2007.
• Dejampour J., Zeinalabedini M., “Determination of Some Vegetative and Bloom Characteristics of Some Lokal Apricots in Azarbaijan (İran) Ecological Conditions”, Acta Hort., 717: 63 – 65pp, 2006.
• Yılmaz K.U., “Bazı Yerli Kayısı Genotiplerinin Fenolojik, Morfolojik ve Pomolojik Özellikleri ile Genetik İlişkilerinin ve Kendine Uyuşmazlık Durumlarının Moleküler Yöntemlerle Belirlenmesi Alatarım, Doktora tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri Anabilimdalı, 2008.
• Bostan, S.Z., “Darende zerdalilerinin (Prunus armeniaca L.) seleksiyon yoluyla ıslahı üzerine araştırmalar” Y.Y.Ü.Fen Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi, 1993.
• Apricot descriptor, International Union for the Protection of New Varieties of Plants, UPOV.
• Ayanoğlu H., Sağlamer, M., “Akdeniz Bölgesi sahil şeridinde yetiştirilecek kayısı çeşitlerinin adaptasyonunda ilk sonuçlar” Derim Dergisi, (1), 3-15, 1986.
• Draganescu E., Cocıu V., “The Modernizing of the Apricot Assortment of Cultivars in Banat Area of Romania”. XI. International Symposium on Apricot, Greece, Acta Hort. 488 (1):149- 151pp, 1997.
• Yılmaz K.U., “Bazı Yerli Kayısı Genotiplerinin Fenolojik, Morfolojik ve Pomolojik Özellikleri ile Genetik İlişkilerinin ve Kendine Uyuşmazlık Durumlarının Moleküler Yöntemlerle Belirlenmesi Alatarım, Doktora tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri Anabilimdalı, 2008.
• Asma B.M., Şen S.M., “Yerli ve Yabancı Kayısı Çeşitlerinin Van Ekolojik Şartlarındaki Fenolojik, Pomolojik ve Morfolojik Özellikleri”, Türkiye III. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, 760 – 763s, 1999.
• Seferoğlu H.G., Gülşen A.D., “Aydın Ekolojisinde Bazı Kayısı Çeşitlerinin Gelişme Performansları”, Türkiye IV. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, Antalya, 78 – 80s, 2003.
• Batmaz M.F., “Bazı Kayısı Genotiplerinin Adana Ekolojik Koşullarındaki Verim ve Kaliteleri”, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2005.
• Kafkas E., Paydaş S., Burgut A., “Akdeniz Bölgesi Koşullarında Sofralık Bazı Kayısı Genotiplerinin Verim ve Kalite Özellikleri”, Türkiye V. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, 1: 235 – 240s, 2007.
• Paydaş S., Kaşka N., “Investigation on the Adaptation of Some Low- Chill apricot Cultivars to Adana (Turkey) Ecological Conditions”, Acta Hort., 384: 123 – 127pp, 1995.
• Paydaş S., Kaşka N., Küden A., “Yerli ve Yabancı Bazı Kayısı Çeşitlerinin Pozantı Koşullarındaki Performansları”, Türkiye II. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, Adana, 1: 169 – 173s, 1995.
• Önal K., Özakman S., Özkarakaş İ., “Ege Bölgesi Koşullarında Ümitvar Erkenci ve Kaliteli Kayısı (P. armeniaca) Çeşitlerinin Belirlenmesi”, Türkiye II. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, Adana, 164 – 168s, 1995.
• Karaçalı I., “Bahçe Ürünlerinin Muhafazası ve Pazarlanması”, Ege Ü. Basımevi, İzmir, 1990.
• Ageeva, N.G., “Winter hardiness of buds of new apricot varieties”, Plant Breeding Abst.,Vol, 69 (1), 627, 1987.
• Ertürk Y., Güleryüz M., “Bazı Yerli ve Yabancı Kayısı Çeşitlerinin Erzincan Koşullarındaki Vejetatif ve Generatif Gelişme Durumlarının Belirlenmesi”, Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Derg. 39 (1), 9-14s, 2008.
• Mehlenbacher A., Cocıu V., Hough L.F., “Apricots (Prunus). Genetic Resources of Temperate Fruit and Nut Crops”. ISHS, Acta Hort., I, 290: 63-107, 1998/99.
• Legave J.M., Clauzel G., “Long-Term Evolution of Flowering Time in Apricot Cultivars Grown in Southern France: Which Future Impacts of Global Warming?”, Acta Hort., 717: 47 – 50pp, 2006.
• Ruiz D., Egea J., “Analysis of the variability and correlations of floral biology factors affecting fruit set in apricot in a Mediterranean climate”, Scientia Horticulturae 115, 154–163pp, 2008
• Badenes M.L., Martinez-Calvo J., Llacer G., “Analysis of apricot germplasm from the European ecogeographical group”, Euphytica 102: 93–99pp, 1998.