Uluslararası İlişkilerde Egemenliğin Değişen Yüzü

Yıl 2012, Cilt: 5 Sayı: 1, 93 - 102, 01.04.2012

Sami Kiraz

Öz

As a one of the three constituent elements of statehood, the "sovereignty" is an important and necessary for states in the context of acquiring the functioning and personality to other two components, “country” and “nation”. Such an important concept of being State, soverignty, has been changed and transformed starting with the 1648 Treaty of Westphalia’s "absolute sovereignty"concept until today. The Notion, were laid a foundation in the concept of immunity by classical thinkers in the 17th and 18th centuries, has become an important subject of debate in the 20th century. In this process, the establishment of new states, universalization of the concept of human rights, effectiveness of globalization, and non-state actors’ becoming an important part of the system are the most important reasons of this changing and transforming of soverignty. In this study, this process was examined and mostly analyzed in the context of discipline of international relations.

Anahtar Kelimeler

Sovereignty, Treaty of Westphalia, Human Rights, Globalization, International Relations.

Uluslararası İlişkilerde Egemenliğin Değişen Yüzü

Öz

Devlet olmanın üç kurucu unsurundan birisi olan “egemenlik”, diğer iki unsur olan “ülke” ve “ulus” kavramlarına işlerlik ve kişilik kazandırması bağlamında, devletler için önemli ve gereklidir. Devlet olmak adına bu denli önemli bir kavram olan egemenlik, 1648 Vestfalya Antlaşması ile başlayan “mutlak egemenlik” anlayışından günümüze değin önemli bir değişim ve dönüşüm yaşamıştır. 17. ve 18. yüzyıllarda klasik düşünürler tarafından temelleri atılan ve büyük ölçüde dokunulmazlık içerisinde ifade edilen kavram, 20. yüzyıla geldiğinde önemli bir tartışma konusu haline gelmiştir. Bu süreçte yaşanan yeni devletlerin kurulması, insan hakları kavramının evrenselleşmesi, küreselleşmenin etkinliği ve devlet dışı aktörlerin sistemin önemli birer parçası haline gelmesi egemenliğin yaşadığı bu değişimin en önemli nedenlerindendir. Bu çalışmada, bu süreç incelenmiş ve daha çok uluslararası ilişkiler disiplini çerçevesinde değerlendirilerek analiz edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Egemenlik, Vestfalya Antlaşması, İnsan Hakları, Küreselleşme, Uluslararası İlişkiler.

Kaynakça

• ACEVES, William J. (2000); “Liberalism and International Legal Scholarship: The Pinochet Case and the Move Toward a Universal System of Transnational Law Litigation”, Harvard International Law Journal, Cilt: 41, No:1, s.129-186.
• AĞAOĞULLARI, Mehmet Ali ve KÖKER, Levent (2004), Kral-Devlet ya da Ölümlü Tanrı, Ankara: İmge Kitabevi.
• ARI, Tayyar (2008); Uluslararası İlişkiler Teorileri: Çatışma, Hegemonya, İşbirliği, Bursa: MKM Yayıncılık.
• AYDINLI, Halil İbrahim ve AYHAN, Veysel (2004); “Egemenlik Kavramının Tarihsel Gelişimi Perspektifinden İktidarın Sınırlandırılması Tartışılması”, C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt:5, Sayı:1, ss. 67-84.
• BERİŞ, Hamit Emrah (2006); “Egemenliğin Dönüşümü: Tarihsel ve Siyasal Açıdan Egemenliğin Yeni Anlamı”, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Danışman: Prof. Dr. Mehmet Ali Ağaoğulları, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• CEBECİ, Kemal (2008); “Küreselleşme Bağlamında Ulus-Devletin Egemenlik Gücünün Dönüşümü”, Sayıştay Dergisi, Ekim-Aralık 2008, ss. 23-39.
• DUNN, John (2001), “John Locke: Güvene Dayalı Siyaset”, (Çev: Mehmet Turhan), Brian Redhead (der.), Siyasal Düşüncenin Temelleri, İstanbul: Alfa Basım Yayım.
• KRASNER, Stephan D. (1999); Sovereignty, Organized Hypocrisy, New Jersey: Princeton University Press.
• KRASNER, Stephan D. (1995); “Compromising Westphalia”, International Security, Cilt: 20, No: 3, Kış 1995-1996, ss. 115-151.
• LAKE, David A. (2003); “The New Sovereignty in International Relations”, International Studies Review, Cilt: 5, No: 3, Eylül 2003, ss. 303-323.
• ROBİNSON, Piers (1999); “The CNN Effect: Can the News Media Drive Foreign Policy?”, Review of International Studies, Sayı: 25, 1999, ss. 301-309.
• ROUSSEAU, Jean Jaques (2008) Toplum Sözleşmesi, (Çev: Ali Alper), İstanbul: Oda Yayınları.
• SANDER, Oral (1999); Siyasi Tarih: İlkçağlardan 1918’e, Ankara: İmge Kitabevi.
• TÜRE, İlknur (2009); “Küreselleşme, Kapitalizm ve Ulus Devlet”, Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, Cilt:46, Sayı: 530, ss. 41-52.
• UYGUN, Oktay (2003); “Küreselleşme ve Değişen Egemenlik Anlayışının Sosyal Haklara Etkisi”, Anayasa Yargısı 20, Ankara: Anayasa Mahkemesi Yayını, ss. 250-284.
• WALLACH, Lori M. (1999), “A Dangerous New Manifesto For Global Capitalism”, Le Monde Diplomatique, Şubat 1999, http://mondediplo.com/1998/02/07mai (Erişim Tarihi: 30 Mayıs 2010).
• YILDIRIM, Murat (2004); “Küreselleşme Sürecinde Egemenlik”, C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 28, No:1, Mayıs 2004, ss. 35-48.