Ekonomik Kriz İle Mücadelede Maliye Politikasının Rolü

Yıl 2013, Cilt: 6 Sayı: 1, 298 - 313, 01.04.2013

Emine Fırat

Öz

Reflections of the ther economic depression starting in financial sector and affecting all fields were also seen in Turkey. Present problems in Turkey’s economy has detoriated with the experieenced crisis. Although the economic depression means unstable and critical economic conditions, it also means an economic turning point. Emergence of the economic crisis is based on different factors. It is important that diagnosing the cause of crisis and defining effected sectors from crisis are essential to prepare measure plan and to find solutions for crisis and put forward alternatives for solutions of crisis. In this study the role of fiscal policies in softening the effects of the crisis in our country as all over the world and reducing them are studied. In this paper it is also searched the effect of the global recession on the Turkey’s public finance, and argued preventative role of the fiscal policy and measures be taken.

Anahtar Kelimeler

Crisis, Global Depression, Economic Recession, Tax, Tax Devices

Ekonomik Kriz İle Mücadelede Maliye Politikasının Rolü

Öz

Dünyada finansal alanda başlayan ve giderek bütün sektörleri etkileyen ekonomik krizin yansımaları ülkemizde de görülmüştür. Türkiye ekonomisinde varolan sorunlar yaşanan ekonomik krizlerle birlikte derinleşmiştir. Ekonomik kriz süreci ülke ekonomileri için tehlikeli ve istikrarsız bir dönem anlamına gelmesine rağmen ekonomik bir dönüm noktası olarak da ifade edilmektedir. Ekonomik krizlerin ortaya çıkışı farklı nedenlere dayanmaktadır. Krizden çıkış yolları bulabilmek ve çözüm önerileri geliştirebilmek için krizin nedenine, doğru tanı koymak ve krizden etkilenen sektörleri doğru tespit edebilmek krizin etkilerini önlemeye yönelik bir önlem planı ortaya konulması bakımından önemlidir. Bu çalışmada tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de yaşanan ekonomik krizlerin etkilerinin daha az hissedilmesinde ve etkilerinin azaltılmasında maliye politikasının rolü ele alınacaktır. Çalışmada küresel ekonomik krizin Türkiye’nin kamu maliyesi üzerindeki etkisi araştırılacak, kriz ortamında maliye politikasının önleyici rolü ve alınması gereken önlemler tartışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Kriz, Küresel Kriz, Ekonomik Kriz , Vergi, Vergisel Önlemler

Kaynakça

• AKALIN, Güneri (2001), “Güçlü Ekonomiye Geçiş Programı”, Yeni Türkiye Ekonomik Kriz Özel Sayısı I, Ankara; 603-609.
• AKALIN, Güneri (2001), “Türkiye’de Piyasa Ekonomisi’ne Geçiş Süreci ve Ekonomik Kriz”, TİSK, Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu, Ankara; 257.
• ATAÇ, Beyhan (2002), “Maliye Politikası”, Eskişehir; 190.
• AYDOĞUŞ, Osman (2009), “2008-2009 Küresel Krizi’nden Geçerken Türkiye Ekonomisi Üzerine Bazı Gözlem ve Değerlendirmeler”, TİSK Akademi, Cilt: 4 Özel Sayı: II, Ankara; 3031,45-47.
• ALTAY, Asuman, ŞİMŞEK Hayal Ayça (2008), “Küresel Kriz Ortamında Türkiye’deki Maliye Politikalarının Değerlendirilmesi”, Gündem; 21.
• BOCUTOĞLU, Ersan, EKİNCİ, Aykut (2009), “Genel Teori, Küresel Krizler ve Yeniden Maliye Politikası” Maliye Dergisi, Sayı 156, Ocak-Haziran 2009; 80.
• BASU, Susan, TAYLOR (1999), “Business Cycles in International Historical Perspective” The Journal of Economic Perspectives, Vol: 13, No: 2 Spring, 1999; 46.
• BORATAV, Korkut (2000), “Dış Borca Yöneliş Bir Tuzak”, TOBB Ekonomik Forum Dergisi, Yıl: 7, Sayı: 2 Şubat; 24-25.
• BULUT, Cihan (2002), “Kamu Açıkları Enflasyon, Faiz Oranı ve Döviz Kuru İlişkileri”, İstanbul; 2
• COOPER, Russell W.(1998), “Business Cycles Theory Evidence and Policy Implications” Scandinavian J. Economics Vol:100, No:1, Boston Universitesi, Boston, MA 02215, ABD: 2
• ÇARIKÇI, Emin (2001), “2000–2001 Yılı Ekonomik Krizlerinin Sebepleri ve Sonuçları”, Yeni Türkiye Dergisi, Yıl:7, Sayı:41, Eylül-Ekim, İstanbul; 475-476,477.
• ERDİNÇ, Yaşar (2001), “Kriz Dinamikleri ve Yapıcı Yıkım” Yeni Türkiye, Ekonomik Kriz Özel Sayısı I, Ankara; 694-698.
• EREN, Sadun (1989), “Bir Dönemden Yazılar 1980-1988”, İstanbul; 48.
• ERDEM, Vahit (2001), “Türkiye’de Ekonomik Krizler Yeni Türkiye”, Ekonomik Kriz Özel Sayısı I, Ankara; 14.
• GÜLOĞLU, Bülent (2001), “İstikrar Programından İstikrarsızlığa: Kasım2000 ve Şubat 2001 Krizleri’’, Yeni Türkiye Dergisi, Yıl:7, Sayı:41, Eylül-Ekim; 526,532.
• HAZİNE MÜSTEŞARLIĞI (2007), www.treasury.gov.tr (Erişim Tarihi: 20.01.2007)
• HAZİNE MÜSTEŞARLIĞI (2002), “Makroekonomik Gösterge Verileri”; 2-10.
• IŞIK, Sayım, DUMAN, Koray, KORKMAZ, Adil (2004), “Türkiye Ekonomisinde Finansal Krizler: Bir Faktör Analizi Uygulaması”, D.E.Ü. İ.İ.B.F.Dergisi, Cilt:19, Sayı:1; 61-63
• KARABULUT, Gökhan (2002), “Gelişmekte Olan Ülkelerde Finansal Krizlerin Nedenleri”, Der. Yayınları: 328, İstanbul; 133.
• KATILIM ÖNCESİ EKONOMİK PROGRAM (2001), http://ekutup.8 dpt.gov.tr/ab/kep/2001.pdf.
• KUMCU, Ercan ve EĞİLMEZ, Mahfi (2002), “Ekonomi Politikası, Teori ve Türkiye Uygulaması”, İstanbul; 277.
• KOÇAK, Aysun (2009),“Küresel Dönemde Türkiye’nin Borç Yapısındaki Dönüşüm” Maliye Dergisi, Sayı: 157; 66-68.
• MANKIW, N. Gregory (1989), “Real Business Cycles: A New Keynessian Perspective”, Journal of Economic Perspectives, Volume: 3, No: 3, Summer; 79-80.
• MALİYE BAKANLIĞI (2008), “Verileri”, www.maliye.gov.tr (Erişim Tarihi: 09.11.2008).
• ÖZBİLEN, Şevki (2002), “Global ve Ulusal Ekonomilerde Reel Kriz Süreçlerinin Ortaya Çıkışı ve Gelişme Süreçleri”, Yeni Türkiye Dergisi, Yıl:5, Sayı: 27, Mayıs-Haziran, İstanbul; 174.
• RESMİ GAZETE (2000), “Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanunu, Finansman Kanunu, Gelir Vergisi Kanunu, Katma Değer Vergisi Kanunu ile 4306 ve 4481 Sayılı Kanunlarda Değişiklik Yapılması ve Kurumlar Vergisi Kanununa Bir Geçici Madde Eklenmesi Hakkında Kanun”, 24246, 30.11.2000.
• RESMİ GAZETE (2001), “Ek Niyet Mektubu”, 13.01.2001.Madde 13,14. RESMİ GAZETE (2003), Mükerrer Sayı, 25065, 31.03.2003.
• RESMİ GAZETE (2003), 15.03.2003 tarih ve Mükerrer 25049 sayılı; 5.
• RESMİ GAZETE (2003), 31.03.2003 tarih ve 25065 Mükerrer sayılı; Mükerrer sayılı yayımlanan 02003 tarih ve 4833 sayılı; 51.
• RESMİ GAZETE (2003), “Bakanlar Kurulu Kararı”, 11.03.2003 tarih, 24990.
• SAK, Güven (2001), “Krizin Anatomisi”, Panel, İktisat-İşletme-Finans, 16 (187); 21-22.
• SÖNMEZ, Mustafa (2004), “Ekonomide Yalancı Bahar”, Petrol-İş Yayınları, Yayın No: 93, İstanbul;
• ŞİMŞEK, Hayal Ayça (2007), “Türkiye’de 2000 Sonrası Uygulanan İstikrar Proğramlarının Kamu Maliyesine Etkisi”, Finans Politik Ekonomik Yorumlar Dergisi, Cilt: 44, Sayı: 512; 61.
• TOBB (2004), “Türk Vergi Sistemi, Sorunlar-Çözüm Önerileri”, Ankara; 27.
• TOGAN, Sübitey (2009), “Küresel Kriz ve Türkiye”, TİSK Akademi, Cilt: 4 Özel Sayı: II, Ankara; 15TOPRAK, Metin (1996), “Türk Ekonomisinde Yapısal Dönüşümler 1980-1995”, Turhan Kitabevi, Ankara; 156-157.
• UZUNOĞLU, Sadi (2009), “Global Kriz: Ne Zaman ve Nasıl Sona Erecek?”, TİSK Akademi, Cilt: 4 Özel Sayı: II, Ankara; 87.