DERS PROGRAMI OLUŞTURULMASINDA 0-1 TAM SAYILI BULANIK HEDEF PROGRAMLAMA YAKLAŞIMI

Yıl 2016, Cilt: 9 Sayı: 1, 159 - 177, 25.01.2016

İrfan Ertuğrul Gülin Öztaş

Öz

Çok amaçlı problemlerin çözümünde sıklıkla yöneylem araştırması yöntemlerinden faydalanılmaktadır. Atama problemlerinde atamanın doğası gereği 0-1 tamsayılı programlamalar kullanılmaktadır. Bunun yanısıra oluşturulan modelde ulaşılmak istenen hedefler söz konusu ise hedef programlama modelleri oluşturulmaktadır. Ayrıca, modelde kullanılacak değişkenler için herhangi bir belirsizlik söz konusu ise bu durumda belirsizlik altında karar verme yöntemlerinden faydanılmaktadır. Bu çalışmada ders programının optimal şekilde oluşturulması için bulanık hedefe sahip bir model oluşturulmuştur. Daha sonra bulanık hedef Bellman ve Zadeh’in geliştirdiği Max-Min yaklaşımıyla bulanıklıktan kurtarılmış ve model tamsayılı programlama modeline dönüşmüştür. Optimal sonuca ulaşabilmek için LINDO 6.1 programı kullanılmıştır. Elde edilen sonuçlar doğrultusunda bulanık hedeflerin üyelik dereceleri 1 olmuş ve tüm kısıtlar sağlanarak ders programı oluşturulmuştur.

Anahtar Kelimeler

0-1 tam sayılı programlama, Bulanık hedef programlama, Atama problemi, Max-Min yaklaşımı

Kaynakça

• Ahmad, M. H., Adnan, R., Daud, Z. M., & Kong, L. C., (2005). A Goal Programming Approach For The Problems Analyzed Using The Method Of Least Squares, Universiti Technologi Malaysia, [Web: http://eprints.utm.my/2994/ Erişim Tarihi: 23.06.2015].
• Altaş, İ. H. (1999). Bulanık Mantık: Bulanıklık Kavramı, Enerji, Elektrik, Elektromekanik-3e, (62):80-85.
• Arenas Parra, M. A., Bilbao, T. A. & Rodriguez Uria, M. V. (2001). A fuzzy goal programming approach to portfolio selection, European Journal of Operational Research, 133(2), 287-297.
• Bellman, R. E. & Zadeh, L. A. (1970). Decision Making In A Fuzzy Environment, Managament Science, 17(4), 141-164.
• Biswas, A. & Pal, B. B. (2005). Application Of Fuzzy Goal Programming Tecnique To Land Use Planning In Agricultural System, Omega, 33(5), 391-398.
• Devi, K. M. & Singh, T. B. (2013). Fuzzy Goal Programming Based On Piecewise Linear Membership Functions, International Journal Of Pure And Applied Mathematics, 89(3), 323-334.
• Eğrisöğüt Tiryaki, A. & Kazan, R. (2007). Bulaşık Makinesinin Bulanık Mantık ile Modellenmesi, Mühendis ve Makina, 48(565), 3-8.
• Elen, A. & Çayıroğlu, İ. (2010). Solving of Scheduling Problem with Heuristic Optimization Approach, Technology, 13(3), 159-172.
• Erpolat, S. (2010). Üretim Planlamasında Hedef Programlama Ve Bulanık Hedef Programlama Yöntemlerinin Karşılaştırılması, Öneri Dergisi , 9(34), 233-246.
• Ertuğrul, İ. (1996). Bulanık Mantık ve Bir Üretim Planlamasında Uygulama Örneği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli, Türkiye.
• Ertuğrul, İ. (2005). Bulanık Hedef Programlama Ve Bir Tekstil Firmasında Uygulama Örneği, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(2), 45-79.
• Ertuğrul, İ. (2006). Akademik Performans Değerlendirmede Bulanık MantıkYaklaşımı, İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 20(1), 155-176.
• Fazzlollahtabar H., Akbari F., Mahdavi I. (2013). A Fuzzy Goal Programming For Optimizing Service Industry Market Using Virtual Intelligent Agent, Journal Of Industrial And Production Engineering, 30(1), 20-29.
• Gen, M., Ida, K., Tsujimura, Y. & Kim, C. E. (1993). Large – Scale 0-1 Fuzzy Goal Programming And Its Application To Reliability Optimization Problem, Computers& Industrial Engineering, 24(4), 539-549.
• Gerşil, M. & Palamutçuoğlu, T. (2013). Ders çizelgeleme Probleminin Melez Algoritmalar ile Performans Analizi, Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 6(1), 242-262.
• Ghosh, D., Sharma, D. K. & Mattison, D. M. (2005). Goal Programming Formulation IN Nutrient Management For Rice Production In West Bengal, International Journal of Production Economics, 95(1), 1-7.
• Ignizio, J. P. (1982). On The (Re)discovery Of Fuzzy Goal Programming, A Journal Of Decision Sciences Institute, 13(2), 331-336.
• Kağnıcıoğlu, C. H. (2006). Hedef Programlama Ve Bulanık Hedef Programlama Arasındaki İlişki, Gazi Üniversitesi İktasadi Ve İdari Bilimler Dergisi, 7(2), 17-38.
• Kağnıcıoğlu, C. H. & Yıldız, A. (2006). 0-1 Tamsayılı Bulanık Hedef Programlama Yaklaşımı İle Sınav Görevi Atama Problemi Çözümü, Anadolu Üniversitesi Bilim Ve Teknoloji Dergisi, 7(2), 413-429.
• Kocatürk, Y. (2007). Bulanık Değişkenler ve Bulanık Yenileme Süreçleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kosko, B. (1993). Fuzzy Thinking: The New Science Of Fuzzy Logic, University of Southern California, [Web: http://reasonpapers.com/pdf/19/rp_19_20.pdf Erişim Tarihi: 23.06.2015].
• Kumar, M. R. P., Vrat, P. & Shankar, R. B. (2006). “A fuzzy programming approach for vendor selection problem in a supply chain”, International Journal of Production Economics, 101(2):273-285.
• Küçüksille, E. U. & Tokmak, M. (2011). Yapay Arı Kolonisi Algoritması Kullanarak Otomatik Ders Çizelgeleme, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitü Dergisi, 15(3):203-210.
• Liu, B. & Iwamura, K. (1998). A note on chance constrainted programming with fuzzy coefficients, Fuzzy Sets and Systems, 100(1-3):229-233.
• Mohamed, R. H. (1997). The Relationship Between Goal Programming And Fuzzy Programming, Fuzzy Sets And Systems, 89(2):215-222.
• Narasimhan, R. (1980). Goal Programming In A Fuzzy Environment, A Journal Of Decision Sciences Institute, 11(2):325-336.
• Özdağ, H., Aygör, N. & Parlak, A. (2012). Karınca Kolonisi Algoritmasının Zaman Çizelgelemesi Üzerine Bir Modellemesi ve Uygulaması, Akademik Bilişim 12. Akademik Bilişim Konferansı Bildirileri, Uşak, Tükiye, 01-03 Şubat.
• Özkan Ş. (2012). Yöneylem Araştırması Nicel Karar Teknikleri. Ankara: Nobel Yayın.
• Öztürk, A. (2004). Yöneylem Araştırması (Genişletilmiş 11. Baskı). Bursa: Ekin Kitabevi Yayınları.
• Paksoy T., Yapıcı Pehlivan N. & Özceylan E. (2013). Bulanık Küme Teorisi, Ankara: Nobel Yayın.
• Render B., Stair R. M. & Hanna M. E. (2012). Quantitative Analysis For Management, Boston: Pearson.
• Sharma, D. K. & Jana, R. K. (2009) “Fuzzy Goal Programming Based Genetic Algorithm Approach To Nutrient Managament For Rice Crop Planning”, International Journal Of Production Economics, 121(1):224-232.
• Taha, H. (2007). Operations Research: An Introduction, USA: Pearson.
• Tiwari, R., Dharmar, S. & Rao, J. (1987). Fuzzy goal programming- An additive model, Fuzzy Sets and Systems, 24(1):27-34.
• Yılmaz, G. (2013). Bulanık 0-1 Tamsayılı Programlama Ve Bir Hazır Beton Tesisinde Uygulama. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• Yiğit, T. (2006). Meslek Liseleri Haftalık Ders Çizelgelerinin Genetik Algoritmalar Yardımıyla Oluşturulması, Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi, 19, 25-39.
• Zadeh, L. A. (1965). Fuzzy Sets, Information And Control, 8(3):338-353.
• Zimmerman, H. J. (1978). Fuzzy Programming And Linear Programming With Several Objective Functions, Fuzzy Sets And Systems, 1(1):45-55.