ZİHİNSEL YETERSİZLİĞİ OLAN ÖĞRENCİLERE YEMEK MASASI HAZIRLAMA BECERİSİNİN ÖĞRETİMİNDE EŞZAMANLI İPUCUYLA ÖĞRETİMİN ETKİLİLİĞİ

Yıl 2017, Cilt: 12 Sayı: 4, 147 - 162, 20.10.2017

Meryem Uçar Rasmussen İlknur Çifci Tekinarslan

Öz

Bu çalışmada, zihinsel yetersizliği olan
öğrencilere “yemek masası hazırlama” becerisinin öğretiminde eşzamanlı ipucuyla
öğretimin etkililiği incelenmiştir. Çalışma 12–15 yaşları arasında, zihinsel
yetersizliği olan bir kız ve iki erkek olmak üzere üç öğrenci ile
gerçekleştirilmiştir. Araştırmada tek denekli araştırma modellerinden
katılımcılar arası yoklama evreli çoklu yoklama modeli kullanılmıştır. Eşzamanlı
ipucuyla öğretimin “yemek masası hazırlama” becerisinin öğretimindeki
etkililiğini değerlendirmek üzere başlama düzeyi, öğretim, yoklama ve genelleme
oturumları düzenlenmiş, elde edilen veriler grafiğe işlenmiş ve
karşılaştırılmıştır. Araştırma sonunda eşzamanlı ipucuyla öğretimin çalışmaya
katılan zihinsel yetersizliği olan öğrencilere “yemek masası hazırlama”
becerisinin öğretiminde etkili olduğu, katılımcıların hedef beceriyi ilerleyen
haftalarda korudukları ve farklı ortam ve araç gereçlere genelleyebildikleri
bulguları elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yemek Masası Hazırlama Becerisi, Bağımsız Yaşam Becerileri, Günlük Yaşam Becerileri, Eş Zamanlı İpucu İle Öğretim Yöntemi, Eğitim

Kaynakça

• • Armutçu-Arslan, O., (2008). Zihinsel Yetersizlikten Etkilenmiş Öğrencilere Word Belgesi Üzerine Yazı Yazma Becerisinin Kazandırılmasında Eşzamanlı İpucu İslem Sureci İle Yapılan Öğretimin Etkililiği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• • Aslan, Y. ve Eratay, E., (2009). Zihin Engelli Bireylere Kumaş Üzerine Çizilen Desene Pul İşleme Becerisinin Öğretiminde Eşzamanlı İpucuyla Öğretimin Etkililiği. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 10(2), 15-34.
• • Aslan, T., (2009). Zihin Engelli Bireylere Elektrikli Çim Biçme Makinesiyle Çim Biçme Becerisi Öğretiminde Eşzamanlı İpucuyla Öğretimin Etkililiği. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• • Bozkurt, F., (2001). Zihin Özürlü Çocuklara Aperatif Yiyecek Hazırlama ve Servis Yapma Becerilerinin Öğretiminde Sabit Bekleme Süreli Öğretimin Etkililiği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• • Cannella-Malone, H., Sigafoos, J., O'Reilly, M., Cruz, B., Edrisinha, C., and Lancioni, G.E., (2006). Comparing Video Prompting to Video Modeling for Teaching Daily Living Skills to Six Adults with Developmental Disabilities. Education And Training In Developmental Disabilities, 41(4), 344-356.
• • Çankaya, Ö., (2011). Zihinsel Engelli Öğrencilere Haroşa Örgü Örme Becerisinin Öğretiminde Eşzamanlı İpucuyla Öğretimin Etkililiği. Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
• • Demir, H., (1996). Zihin Engelli Öğrencilere Düğme Dikme Becerilerinin Kazandırılmasında Model Olma ve Sözel İpucuyla Sunulan Bireyselleştirilmiş Düğme Dikme Becerisi Öğretim Materyalinin Etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
• • Eratay, E. ve Güler-Özkan, A., (2004). Goblen İğne Kanaviçe İşleme Becerisinin Kazandırılmasında Fiziksel Yardım ve Sözel İpucu ile Sunulan Bireyselleştirilmiş Öğretim Materyalinin Etkililiği. XIII. Ulusal Özel Eğitim Kongresi Bildirileri, Ankara: Kök Yayıncılık. 177-187. • Frederick-Dugan, A., Varn, L., and Test, D.W., (1991). Acquisition and Generalization of Purchasing Skills Using A Calculator by Students Who Are Mentally Retarded. Education and Training in Mental Retardation, 26(4), 381-387.
• • Graves, T.B., Collins, B.C., Schuster, J.W., and Kleinert, H., (2005). Using Video Prompting to Teach Cooking Skills To Secondary Students With Moderate Disabilities. Educational and Training in Developmental Disabilities, 40(1), 34-46.
• • Güneş, N., (2012). Annelerin Sunduğu Eşzamanlı Ipucuyla Öğretimin Gelişimsel Yetersizliği Olan Çocuklarına Bağcık Bağlama Becerisinin Öğretimi Üzerindeki Etkililiği. Yüksek Lisans Tezi. Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• • Halisküçük, E.S. ve Çifci-Tekinarslan, İ., (2007). Zihinsel Yetersizliği Olan Öğrencilere Makarna Pişirme Becerisinin Öğretiminde Videoyla Model Olmanın Etkililiği. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(2), 113-127.
• • Laarhoven, T.V. and Laarhoven-Myers, T.V., (2006). Comparison of Three Video-Based Instructional Procedures for Teaching Daily Living Skills to Persons with Developmental Disabilities. Education and Training in Developmental Disabilities. 41(4), 365-381.
• • Leblebici, T., (2012). Zihinsel Engelli Öğrencilere Galoş Yapma Becerisinin Öğretiminde Eş Zamanlı İpucuyla Öğretimin Etkililiği. Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• • MEB, (2008). Hasta ve Yaşli Hizmetleri Engellilerde Toplumsal Yaşam Becerilerimesleki Eğitim ve Öğretim Sisteminin Güçlendirilmesi Projesi. Ankara.
• • Mechling, L. and O’Brien, E., (2010). Computer-Based Video Instruction to Teach Student with Intellectual Disabilities to Use Public Bur Transportation. Education and Training in Autism and Developmental Disabilities, 45(2), 230-241.
• • Mechling, L.C. and Gustafson, M., (2009). Comparison of The Effects of Static Picture and Video Prompting on Completion of Cooking Related Tasks by Students With Moderate Intellectual Disabilities. Exceptionality: A Special Education Journal, 17(2), 103-116.
• • Mechling, L.C., Gast, D.L., and Fields, E.A., (2008). Evaluation of A Portable Dvd Player and System of Least Prompts to Self-Prompt Cooking Task Completion by Young Adults with Moderate Intellectual Disabilities. The Journal of Special Education, 42(3), 179-190.
• • Morse, T.E. and Schuster, J.W., (2004). Simultaneous Prompting: A Review of Literature. Education and Training in Developmental Disabilities, 39, 153-168.
• • Özer, E., Coşgun-Başar, M., Özkubat, U., Töret, G. ve Karasu, N., (2013). Yetersizliği Olan Çocuklarda Beceri Öğretiminde Kullanılan Eş Zamanlı İpucuyla Öğretimin Etkililiği. Betimsel Değerlendirme ve Meta-Analizi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi, Özel Eğitim Dergisi, 14(2), 67-84.
• • Scott, R., Collins, B., Knight, V., and Kleinert, H., (2013). Teaching Adults with Moderate Intellectual Disability Atm Use Via The İpod. Education And Training in Autism and Developmental Disabilities, 48(2), 190-199.
• • Schuster, J.W. and Griffen, A.K., (1993). Teaching A Chained Task With A Simultaneous Prompting Procedure. Journal of Behavioral Education, 3, 299-315.
• • Tekin, E., (1999). Yanlışsız Öğretim Yöntemleri, Özel Eğitim Dergisi, 2(3), 87-102.
• • Kircaeli-Iftar, G. ve Tekin, E., (1997). Tek-Denekli Araştırma Yöntemleri. Ankara: Türk Psikologlar Dernegi Yayınları.
• • Tekin, E. ve Kırcaali-İftar, G., (2001). Özel Eğitimde Yanlışsız Öğretim Yöntemleri. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• • Tekin-İftar, E. ve Kırcaali-İftar, G., (2006), Özel Eğitimde Yanlışsız Öğretim Yöntemleri. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• • Tekin-İftar, E., (2012). Eğitim ve Davranış Bilimlerinde Tek-Denekli Araştırmalar. Ankara: Turk Psikologlar Dernegi Yayınları.
• • Topsakal, M. ve Düzkantar, A., (2010). Zihin Özürlü Çocuklara Oto Yıkama Becerisi Öğretiminde Hata Düzeltmesi Yapılarak Gerçekleştirilen Eşzamanlı İpucuyla Öğretimin Etkililiği. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Dergisi, 10(2), 79-94.
• • Yücesoy-Özkan, Ş. ve Gürsel, O., (2006). Zihinsel Yetersizliği Olan Öğrencilere Fotokopi Çekme Becerisinin Öğretiminde Eşzamanlı İpucuyla Öğretimin Etkililiği. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 7(2), 29-45.