Aile İşletmelerinin Sorunları ve Çözümlerine Akademik Yaklaşım: Lisansüstü Tezler Bağlamında Bir İnceleme

Yıl 2017, Cilt: 7 Sayı: 1, 59 - 72, 29.03.2017

Mustafa Atilla Arıcıoğlu Şükran Gökce Meral Erdiren Çelebi

Öz

Aile işletmeleri literatürde üzerinde çokça çalışılmış/çalışılmaya devam edilen bir alan olarak karşımıza çıkmaktadır. Ele

alınan bu çalışmada akademik bakımdan önemli bir gösterge, öncü ve belirleyici bir araç olan lisansüstü tez çalışmaları

bağlamında aile işletmeleri incelenmiş, sorun-çözüm nedenselliği bakımından analiz edilmeye çalışılmıştır. Analiz

sürecinde ulaşılan yetmiş iki lisansüstü tezin kavramsal yapısı ve literatürü göz önüne alınarak araştırmanın hangi sorun

üzerinden yürütüldüğü anlaşılmaya çalışılmıştır. Analiz ve değerlendirme kapsamındaki lisansüstü çalışmaların önemli

bir kısmı yüksek lisans tezlerinden oluşurken, bu tezlerin neredeyse tümü işletme alanında yapılmıştır. Ele alınan

çalışmalarda aile işletmeleri tanımındaki farklılıklara rağmen mülkiyet, yönetim ve kontrol kavramları özellikle

vurgulanmaktadır. Buna karşılık süreklilik/sürdürülebilirlik, devir gibi kavramlar ise çok az tekrarlanan ya da daha düşük

düzeyde vurgulanan kavramlar arasında yer almaktadır. Yine aile ve kültür bu süreçte ele alınan önemli kavramlar

arasında yer almaktadır. İncelenen tezlerde araştırmacıların aile işletmelerinin temel sorununu veya “kurtuluşunu”

kurumsallaşmada gördükleri gözlenmektedir. Bunu kuşak çatışması, sürdürülebilirlik, yetki devri, profesyonel yönetim,

örgütsel bağlılık, liderlik, strateji, finansal sorunlar gibi konular takip etmektedir. Sunulan çözüm ve önerilere

baktığımızda, yine kurumsallaşma birçok sorunun çözümü olarak ifade edilmektedir. Bunu örgütsel bağlılık ve liderlik

(çatışmayı azaltan bir faktör), devir yönetimi, aile meclisi ya da aile anayasası gibi birlik, bütünlük ve sürdürülebilirliğe

katkı sağlayacak kavramlar izlemektedir.

Anahtar Kelimeler

Aile İşletmesi, Lisansüstü Tezler, Sorun-çözüm nedenselliği

How to "Remove" Family Enterprises: Problem, Solutions and Recommendations in the Context of İdeals and Realities

Öz

Family businesses are confronted as an area that has been studied / studied extensively during the academic and

implementation process. In the study, family business was examined in the context of an academic indicator, pioneer

and decisive tool, and studies were tried to be analyzed in terms of problem-solution causality. The conceptual structure

of seventy-two postgraduate theses reached in the analysis process and the literature have been taken into consideration

and it has been attempted to understand what problem is being investigated. The important part of analysis and

evaluation within the scope of the master's thesis consists of graduate studies, while almost all of this thesis have been

made in the field of business. Despite the differences in the studies discussed in the definition of family enterprises, the

concepts of ownership, management and control are emphasized in particular. On the other hand, concepts such as

continuity/sustainability and delegation of authority are among the few recurring concepts. Again, family and culture are

among the important concepts dealt with in this process. In the theses examined, it is observed that researchers see the

basic problem of family businesses or "salvation" in institutionalization. This is followed by issues such as generation

conflict, sustainability, authority transfer, professional management, organizational commitment, leadership, strategy,

and financial problems. When we look at the solutions presented and the recommendations, institutionalization is

expressed as a solution to many problems. This is followed by concepts that will contribute to organizational commitment

and leadership (a factor that reduces conflict), unity, integrity and sustainability, such as transfer management, family

council or family constitution.

Anahtar Kelimeler

Family Business, Graduate Theses, Problem-solution causality

Kaynakça

• Günel, R. (2005). Aile İşletmelerinde Yönetimin Bir Sonraki Kuşağa Devrinde Karşılaşılan Sorunların
• Tespitine ve Bu Sorunların Çözümüne İlişkin Bir Araştırma, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Çukurova
• Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Hatipoğlu, M. (2006). Aile İşletmelerinde Aileden Gelen Yöneticilerle Profesyonel Finans Yönetici
• Çatışmaları: Bir Uygulama, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Afyon Kocatepe Üniversitesi/Sosyal Bilimler
• İçin, İ. (2008). Aile İşletmelerinde Kurumsallaşma ve Yönetim ve Konuyla İlgili Bir Araştırma, (Yayınlanmamış
• Doktora Tezi), İstanbul Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.