SOYADA KURAKLIK STRESİ

Yıl 2006, Cilt: 21 Sayı: 2, 231 - 237, 29.06.2006

Cüneyt Çırak Enver Esendal

Öz

Bitkiler, farklı çevre faktörlerinin etkisi altında yaşamlarını sürdürmeye çalışırlar. Bu çevre faktörleri, iklim ve toprak faktörleri, doğal olmayan kirleticiler, hayvanlar ve diğer bitkiler ile rekabet şeklinde sıralanabilir. Ekonomik anlamda ürün elde edebilmek için, yetiştirilen bitki türünün veya çeşidinin kendisine has optimum çevre isteklerinin karşılanması gerekir. Bu optimum isteklerde meydana gelen her türlü artış ve azalış bitki için stresi meydana getirir. Çevresel stres faktörlerinden biri olan kuraklık, pek çok araştırmacı tarafından farklı şekillerde tarif edilmiş olup, agronomistlerce topraktaki nem miktarının bitkinin solma noktasında bulunması olarak tanımlanmaktadır. Kuraklığa dayanım bakımından bitkiler arasında geniş bir varyasyon mevcuttur. Soya mezofit bir bitki olmakla birlikte özellikle bazı gelişme dönemlerinde yaşanan kuraklık stresi verim ve kalite kayıplarına sebep olmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Soya, kuraklık, kuraklık stresi

SOYADA KURAKLIK STRESİ

Öz

Bitkiler, farklı çevre faktörlerinin etkisi altında yaşamlarını sürdürmeye çalışırlar. Bu çevre faktörleri, iklim ve toprak faktörleri, doğal olmayan kirleticiler, hayvanlar ve diğer bitkiler ile rekabet şeklinde sıralanabilir. Ekonomik anlamda ürün elde edebilmek için, yetiştirilen bitki türünün veya çeşidinin kendisine has optimum çevre isteklerinin karşılanması gerekir. Bu optimum isteklerde meydana gelen her türlü artış ve azalış bitki için stresi meydana getirir. Çevresel stres faktörlerinden biri olan kuraklık, pek çok araştırmacı tarafından farklı şekillerde tarif edilmiş olup, agronomistlerce topraktaki nem miktarının bitkinin solma noktasında bulunması olarak tanımlanmaktadır. Kuraklığa dayanım bakımından bitkiler arasında geniş bir varyasyon mevcuttur. Soya mezofit bir bitki olmakla birlikte özellikle bazı gelişme dönemlerinde yaşanan kuraklık stresi verim ve kalite kayıplarına sebep olmaktadır

Anahtar Kelimeler

Soya, kuraklık, kuraklık stresi

Kaynakça

• Arıoğlu, H., 1999. Yağ bitkileri yetiştirme ve ıslahı. Çukurova Üniversitesi yayınları. No:212. Adana.
• Bayrak, F., 1989. Bafra Ovasında Soyanın Fosfor-Su İlişkileri ve Su Tüketimi. Köy Hizmetleri Genel Müd. Samsun Arş. Ens. Müd. Yay. , Genel Yay. No: 50, Rapor Seri No: 44, Samsun.
• Blanchet, R., 1990. The Beginnings of Determinate Varieteies Bulletin- Cetiom, No: 106, 14-16, 3 Ref.
• Eriş, A., 1990. Bahçe Bitkileri Fizyolojisi. U.Ü.Z.F. Yay. Ders Notları No: 11, Bursa.
• Gang,G.P.,Gao,A.L.,1992. Comparative studies of drought Resistance Between Soybean And Cowpea. Soybean Science.NO:11 , 336-342, 9 ref.
• Gedik, A., 1997. Meteoroloji Ders Kitabı. O.M.Ü.Z.F. Yay. , No: 10, Samsun.
• Göksoy, A.T. ; Turan, Z.M., 1991. Kuraklığın Bitki Fizyolojisi ve Morfolojisi Üzerine Etkileri. U.Ü.Z.F. Dergisi, No: 8, s. 189-199, Bursa.
• Guo, Z.Q. Liu X.Y. ; Zhang, J.R. 1988. Study on Phisyologycal Criteria of Drought Resistance in Soybean. Shanxi-Acricultural Science. No: 4, 6-9, 7 Ref.
• Jaehning, K.C., 2000. Improving drought resistance in soybean. http://nws.siu.edu.
• Korukçu, A., Evsahipoğlu, A.M., 1981. Soya ve Sulanması. Tarım ve Mühendislik Dergisi. T.Z.O.B. Zir. Müh. Odası Yay. Sayı 6, 23-26 s., Ankara.
• Levitt, J., 1980. Responses of Plants to environmental Stresses. Acedemic Press, Inc. (London).
• Liu, L.J. ; Ying, T.F. ; Meng, L., 1991. Effect of Drought on Fattyasit Composition of Membrane Lipids of Plazma Membranes. No: 100, 17-22, 5 Ref.
• Liu, X.Y; Guo, Z.Q. , 1987. Water Absorbing Characters of Soybean Seeds of Different Drought Resistance at Germination. Oil-Crops of China. No: 4, 30-32, 3 Ref.
• Meyer, R.F. ; Boyer, J.B., 1981. Osmoregulation Solute Distrubution and Growth in Soybean seedlings Having Low Water Potantial. Planta 151. 482-489.
• Muandemele, O.D. ; Doto, A. , 1988. Evulation of Soybean Lines for Drought Tolerance and the İnfluence of Water Availability on Cookability. Turialba, No: 38, 194-197, 9 Ref.
• Öztürk, M.A. , Seçmen,Ö., 1992. Bitki Ekolojisi, E. Ü. Fen Fak. Yay. No: 141, İzmir.
• Rose, I.A. ; Mcwhirter, K.S. ; Spurway, R.A. , 1992. İdentification of Drought Tolerance in Early-maturing İndeterminate Soybean. Australian-Journal- of acricultural- researcha. No: 43. , 645-657. 14 Ref.
• Shou, H.X.; Zhu, D.H.; Zhu, S.L. 1991. A Preleminary Study of The Responce of 8 Soybean cultivars to Drought and Drought Resistance İndices. Zhejiang- Nongye-Kexue. No: 6, 278-281, 4 Ref.
• Silva, M. Purcell, L.C. ; King, C. A. ; De Silva, M. 1996. Soybean petiole Ureide Response To Water Deficits and Decreased Transpration. Crop-Science. No: 36, 611-616, 28 Ref.
• Singh, T.N., Aspinall, D., Paleg, L.G., 1972. NatureNew Biol. 236, 188-190.
• Smiciklas, R.G. ; Carrillo, S.P. ; Agudelo, D.O. , 1989. Evaluation of Soybean Cultivars With Different Growth Habits Accoting to İrrigation Revel. Acta-Agronomical, Universited-National -de- Colombia No: 38, 7-22, 17 Ref.
• Specht, J.E.,Gordon, L.,2000. A Qtl Analysıs Of Soybean Yıeld Response To Water: Is Drought Sensıtıvıty A Pleıotropıc Consequence Of Hıgher Yıeld Potentıal? Plant & Animal Genome VI Conference Town & Country Hotel, San Diego, CA, January 18-22, 2000.
• Sun, G. Y. ; Zou, Q. ; Cheng, B. S. ; Wang, T.C. 1991. Responses of Photosynthetic Rate and Stoamatal Contuctance to Water Stress in Soybean Leaves; Acta- Botanica-Sinica. No: 33, 43-49, 8 Ref.
• Şimşek, M., Boydak, E., Gerçek, S., Halil, K., 2001. Harran ovası koşullarında farklı sulama ve sıra aralıklarında yağmurlama -damla sulama yöntemleriyle sulanan soya fasulyesinin su verim ilişkisinin saptanması. A. Ü. Zir. Fak. Dergisi. 2001, 7 (3) 88-93.
• Thomas, R.,Purcell, L. C., Vadez, V.,Serraj, R.,Kıng, C. A., 2000. Identıfıcatıon Of Soybean Genotypes Wıth N2 Fıxatıon Tolerance To Water Defıcıt.United States Department of Agriculture. Agricultural Research Service Publications.
• Tülücü, K. 1983. Soya Sulaması. Çiftçi Eğitim Semineri (27.5.1983). Ç.Ü.Z.F. Kültür Teknik Böl., Adana.
• Yin, T.F. ; Song, Y.S. ; Liu, L. ; Wang, Y.Z. ; Bao, F. ; Xu, W.R., 1989. Effects of Drought on The Constituends of Phospholipit and Fattyacit in Mitochondrial Membrane Lipids of Soybean Leaves. Plant- Phisyology- Commonications. No: 4, 16-18. 11 Ref.
• Youngkoo, C., Nijiti, V., Chen, X., Lightfoot, D.A.,Wood, A.,2000. Alteration of trigonelline concentration in Glycine max under drought and irrigated field conditions. Plant Biology 2000.Saturday, July 15 - Wednesday, July 19 - San Diego, CA USA.
• Zheng, P.Y.; Wang, F.H., 1989. A Comparative Study of Rood Characters in Soybean Varietes with Different Drought Resistance. II. Phisyologial Functions. Oil Crops of China, No: 2, 6-9, 10 Ref.