Mary Daly’nin Ataerkil Hristiyan Tanrı Anlayışı Hakkındaki Eleştirileri

Yıl 2018, Sayı: 44, 167 - 188, 27.06.2018

Mustafa Turan Hümeyra Duman

https://doi.org/10.17120/omuifd.401334

Öz

Kadın varoluşu ve kadının
gerek özel gerekse toplumsal hayattaki konumlandırılışı ilk insanın
yaratılışından bu yana süregelen birtakım sorunları beraberinde getirmiştir. Bu
sorunları çözmek amacıyla pek çok farklı düşünsel akım geliştirilmiştir.
Geliştirilen bu akımlar ataerkil toplum yapısının nasıl oluştuğu, nelere etki
ettiği, kadın üzerinde uygulanan cinsel, dini, politik ve ekonomik baskılar
gibi konularla ilgilenmiştir. İnsanlığın tarihsel gelişimi boyunca bu
baskıların belki de en çok hissedildiği alan din olmuştur. Bu çalışmada,
feminizm akımları içinde son dönem akımlardan biri olan radikal feminizmin önde
gelen temsilcilerinden Mary Daly’nin genelde ataerkilliği özelde Hristiyanlığı
kadın varoluşuna engel olduğu gerekçesiyle eleştiren bakış açısı ele
alınacaktır. Ona göre dinler, ataerki şemsiyesinin altındaki mezheplerden başka
bir şey değildir. Çalışmalarında gezgin bir ruh hali içinde bulunmasını
istediği kadınların aktif bir fiil olarak tanımladığı Tanrı’ya katılmalarının
tek yolunun içlerindeki ataerkil şeytanları kovmak olduğunu söyleyen Daly’nin
feminist teolojisi kadınlara ışık tutacak niteliktedir. Bu çalışmada yazarın Hristiyan
Tanrı anlayışına odaklanılacaktır.   

Anahtar Kelimeler

Feminizm, Ataerkillik, Din, Hristiyanlık, Tanrı ve Varoluş

The Criticism of Mary Daly of Christian Patriarchal God Perception

Öz

Being and position of
woman both in the private and social life have caused some problems since the
first human was created. With the inclination of solutions for these problems,
lots of spiritual movements have been developed. These developed movements have
concerned with subjects such as how patriarchal society developed, which fields
were effected and the sexual, religious, political and economical pressure upon
women. During historical development of human, religion has been the uttermost
effected area among all of these. In this study, Mary Daly who is one of the
most important pioneers of radical feminism which developed as one of the last
feminist movements, in general, criticized patriachy and especially
Christianity in a critical way, which has been considered as a blocking factor
for the development of human being. According to her, religions are nothing
else from the sects under the patriarchal umbrella. Feminist teology of Mary
Daly saying for women in desire of wanderlusting, the only way of participating
to God as an active verb is to dismiss the patriarchal evils in women inside, is
an enlightening work for women defined by women. In this paper, her concept of
Christian God will be focused on.   

Anahtar Kelimeler

Feminism, Patriarchy, Religion, Christianity, God, Being

Kaynakça

• Alıcı, Mustafa. “Mutfakta Pişir Mutfakta Ye: Çağdaş Dinler Tarihi Metodoloji-sinde Feminist Yaklaşım”. Milel ve Nihal 2/2 (2005): 81-110.
• Aristoteles. Politika. Trc. Mete Tuncay. İstanbul: Remzi Kitabevi, 1983.
• Baloğlu, Adnan Bülent. “Kadın Merkezli Bir İslami Teoloji İnşasına Doğru mu?”. İslami İlimler Dergisi 4/l-2 (Bahar-Güz 2009): 45-60.
• Beauvoir, Simone de. Kadın: İkinci Cins. Trc. Bertan Onaran. İstanbul: Panel Ya-yınları, 1986.
• Berktay, Fatmagül. Tarihin Cinsiyeti. İstanbul: Metis Yayınları, 2006.
• Berktay, Fatmagül. Tek Tanrılı Dinler Karşısında Kadın. 5. Baskı. İstanbul: Metis Yayınları, 2014.
• Daly, Mary. Beyond God The Father. Boston: Beacon Press, 1985.
• Daly, Mary. Gyn/Ecology :The Metaethics Of Radical Feminism. Boston: Beacon Pres, 1978.
• Daly, Mary. The Church and the Second Sex. New York: Harper & Row, 1975.
• Delaney, Carol. Tohum ve Toprak: Türk Köy Toplumunda Cinsiyet ve Kozmoloji. Trc. S. Somuncuoğlu ve A. Bora. İstanbul: İletişim Yayınları, 2001.
• Durham, Paula Hope. “Patriarchy and Self-hate : Mary Daly’s Psychological Assessment of Patriarchal Religion Appraised and Critiqued In the Con-text of Karen H. Orneyy’s Psychoanalitic Theory”. Journal of Feminist Stu-dies in Religion, 13/1, (Spring, 1997): 119-30.
• Freeland, Cynthia. Nourishing Seculation: A Feminist Reading of Aristotelian Sci-ence Engendering Origins: Critical Feminist Readings in Plato and Aristotle. Albany: State University of New York Press, 1994.
• Tümer, Günay – Küçük, Abdurrahman. Dinler Tarihi. Ankara: Ocak Yayınları, 2002.
• Haddad, Yvonne Yazbeck ve Esposito, John L. Daughters of Abraham:Feminist Thought in Judaism, Christianity, and Islam. Gainnesville: University Press of Florida, 2002.
• Hauke, Manfred. God or Goddess? Feminist Teology: What is it? Where does it lead?. San Francisco: Ignatus Press, 1995.
• Hick, John. The Metaphor of God Incarnete. Westminister: John Knox Press, 1993.
• Hill, Barbara. Bizans İmparatorluk Kadınları (1025-1204) İktidar, Himaye ve İdeo-loji. Trc. Elif Gökteke Tut. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2003.
• Hudson, Rebecca. In the World But Not Of It: A Critique of American Evangelical Views of God and the Material. United Kingdom: Stirling, July 2012.
• Humm, Maggie, Feminist Edebiyat Eleştirisi. İstanbul: Say Yayınları, 1994.
• Işık, Emre. “Feminizm Cinsiyet ve Epistemoloji”. Erişim: 16.09.2017. http://www.aymavisi.org/felsefe/Feminizm,%20Cinsiyet%20Ve%20Epistemoloji%20-%20Emre%20Isik.html.
• Kaval, Musa. “Semavi Dinlerde Kadın”. Erişim: 22.08.2017. www.toplumsalsiddetalgikongresi.org/bildiri/dergi/ila201506dccd8.docx
• King, Ursula. Women and Spirituality. London: Macmillian, 1998.
• Kitab-ı Mukaddes.
• Masıraliev, Şumkar. John Hick’in Uluhiyeti Işığında Hristiyan Teizmin Felsefi Güçlükleri. Dokuz Eylül Üniversitesi, Doktora Tezi, İzmir 2007.
• Platon. Devlet, Trc. Sabahattin Eyüpoğlu ve M. Ali Cimcoz. İstanbul: Kültür Ya-yınları, 1962.
• Ruether, Rosemary Radford. Feminist Theology, A New Dictionary of Christian Theology. Kent: 1996.
• Wettler, Betty Talbert. “Secular Feminist Religious Metaphor And Christianity”. Journal Of The Evangelical Theological Society 38/1 (March 1995): 77-92.
• Wood, Hannelie. ”Revisiting Mary Daly: Towards A Quadripartite Theological And Philosophical Paradigm”. HTS Teologiese Studies/ Theological Stu-dies 71/1, (1911): 1-10.
• Wood, Johanna Martina. Patriarchy Feminism and Mary Daly. University of South Africa, 2013.
• Yağmurlu, Mustafa. Çağımızda Kadın Sorunu. İstanbul: Beyan Yayınları, 1984.
• Yıldırım, Tamer. “Ludwig Andreas Feuerbach’ın Yansıtma Din Teorisi ve Eska-toloji Eleştirisi”. Şırnak Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 1/1-2 (2010): 65-85.