İş Sağlığı ve Güvenliği Konusunda Avrupa Birliği Uygulamaları ve Türkiye’ye Yansımaları

Yıl 2018, Cilt: 8 Sayı: 15, 1779 - 1811, 31.08.2018

Orhan Koçak Nazlıhan Koray

https://doi.org/10.26466/opus.376354

Cited By: 5

Öz

İş sağlığı
ve güvenliği hem Uluslararası Çalışma Örgütü’nün hem de Avrupa Birliği’nin önem
verdiği bir konudur. Öyle ki, ILO çıkarttığı sözleşme ve tavsiye kararlarında
müstakil olarak iş sağlığı ve güvenliğine vurgu yapmıştır. Ayrıca güvenli ve
düzgün iş anlamında kullanılan “decent work” konsepti ile ILO son yıllarda iş
sağlığı ve güvenliği olgusunu çok daha geniş bir alana yaymaya çalışmaktadır.
AB ise çalışma hayatında ILO sözleşme ve tavsiye kararlarını hem kendisi hem de
aday ülkeler referans aldığı için iş sağlığı ve güvenliği hususunda geniş bir
standartlaşma sağlamaktadır. Adaylık
sürecinde önemli bir aşamaya gelen Avrupa Birliği’nin talepleri doğrultusunda
Türkiye’de benzer süreçlerden geçmektedir. Türkiye’de ilk defa çıkarılan 6331
sayılı iş sağlığı ve güvenliği yasasına rağmen iş kazaları, özellikle tehlikeli
sektörlerde artış göstermektedir. Yapılacak bu çalışma ile Avrupa Birliği
sürecinde olan Türkiye’nin iş sağlığı ve güvenliği konusunda hem yasal hem de
uygulamaya yönelik sorunları nasıl aşabileceği ve Avrupa Birliği mevzuat ve
uygulamaları açısından eksiklerinin neler olduğuna dair tespitler yapılmaya
çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

AB Üyelik Süreci, İş Sağlığı ve Güvenliği, İş Kazaları

The Implementations of Health and Safety at Work in The European Union and Their Influences in Turkey

Öz

Health and safety
at work is a subject which the European Union and International Labor
Organization give the importance. Therefore, International Labor Organization
especially focused on health and safety at work with its recommendations and
conventions produced by the Organization. In addition, ILO is trying to spread
the subject of health and safety at work issue by the "decent work"
concept in the meaning of proper and safe work. The European Union adopts the
conventions and recommendations produced by ILO to provide standardization on
health and safety at work not only for the Union but also member countries. Turkey
which has come to an important phase for the Union membership is passing from
the same process with the demands of the European Union. Despite the new law
no. 6331 related to Health and Safety at Work, which was enacted in 2012, there
are still occupational accidents and health problems in sectors. With this
working, health and safety at work issue in Turkey, which is in the process for
the European Union membership, will be evaluated regarding related law, decrees
and implementations. Also, the current related regulations and implementations
will be examined according to the European Union rules.

 

Anahtar Kelimeler

EU Membership Process, Health and Safety at Work, Occupational Accidents

Kaynakça

• AB (1996). European social charter (Revised). Strasbourg: Council of Europe
• AB Bakanlığı, (2001), AB müktesebatının üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal Programı, Cilt I.
• AB Bakanlığı, (2003), AB Müktesebatının üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal Programı, Cilt II.
• Akkaya, G. (2007). Avrupa Birliği ve Türk mevzuatı açısından sağlık kuruluşlarında iş sağlığı, iş güvenliği, meslek hastalıkları ve bir araştırma. Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Ataman, B. C. (2005). “Avrupa Birliği Sosyal Politikasının Temel Prensipleri ve Avrupa İstihdam Stratejisi” Avrupa Birliği’nin İstihdam ve Sosyal Politikası, Ankara: Ankara Üniversitesi Yayını, s. 15.
• Avrupa Komisyonu (2005). Türkiye’nin Avrupa birliğine katılım sürecine ilişkin 2005 yılı ilerleme raporu. Brüksel
• Avrupa Komisyonu (2006). Türkiye’nin Avrupa birliğine katılım sürecine ilişkin 2006 yılı ilerleme raporu. Brüksel
• Avrupa Komisyonu (2010). Türkiye’nin Avrupa birliğine katılım sürecine ilişkin 2010 yılı ilerleme raporu. Brüksel
• Avrupa Komisyonu (2011). Türkiye’nin Avrupa birliğine katılım sürecine ilişkin 2011 yılı ilerleme raporu. Brüksel
• Avrupa Komisyonu (2012). Türkiye’nin Avrupa birliğine katılım sürecine ilişkin 2012 yılı ilerleme raporu. Brüksel
• Avrupa Komisyonu (2013). Türkiye’nin Avrupa birliğine katılım sürecine ilişkin 2013 yılı ilerleme raporu. Brüksel
• Avrupa Komisyonu (2014). Türkiye’nin Avrupa birliğine katılım sürecine ilişkin 2014 yılı ilerleme raporu. Brüksel
• Avrupa Komisyonu (2015). Türkiye’nin Avrupa birliğine katılım sürecine ilişkin 2015 yılı ilerleme raporu. Brüksel
• ATK, Avrupa Toplulukları Komisyonu (2001). Türkiye’nin Avrupa birliğine katılım sürecine ilişkin 2001 yılı ilerleme raporu. Brüksel
• ATK, Avrupa Toplulukları Komisyonu (2002). Türkiye’nin Avrupa Birliğine Katılım Sürecine İlişkin 2002 yılı İlerleme Raporu. Brüksel
• ATK, Avrupa Toplulukları Komisyonu (2004). Türkiye’nin Avrupa Birliğine Katılım Sürecine İlişkin 2004 yılı İlerleme Raporu. Brüksel
• ATK, Avrupa Toplulukları Komisyonu (2009). Türkiye’nin Avrupa Birliğine Katılım Sürecine İlişkin 2009 yılı İlerleme Raporu. Brüksel
• Aydın, F. (2014). Avrupa birliği’nde iş sağlığı ve güvenliği, T.C. Çalışma Ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Yayın No: 12, Ankara.
• Baloğlu, C. (2013). Avrupa Birliği ve Türkiye’de iş sağlığı ve güvenliği. İstanbul: Beta
• Başesgioğlu, M. (2006). Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın AB müzakere sürecinde gerçekleştirdiği mevzuat uyum çalışmaları ve uygulamaları. Mercek, 46, 4-9
• Batur, E. (2007). İş Sağlığı ve Güvenliğinde Son Gelişmeler. Mercek, 46, 24-33
• Bayılmış, O. ve Taş, H. Y. (2015). Sağlık çalışanlarının iş sağlığı ve güvenliğine yönelik yaklaşımlarının değerlendirilmesi: Sakarya örneği. İş,Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi / Is,Guc The Journal of Industrial Relations and Human Resources 17(1), 89-117.
• Çakır, M. (2004). Avrupa Birliği’nde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği. Türk Harb-İş Dergisi, 211, 66-68
• ÇSGB (2006). Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Politika Belgesi (2006-2008). Ankara
• Deniz, Ö. (2007). Cumhuriyet Dönemi Çalışma Hayatı. ÇITAD, 6(15), 131-150
• Desmond, D. (2000). Avrupa Birliği Ansiklopedisi (Çev: H. Akay). İs-tanbul: Kitap Yayınevi
• DPT (2003). Türkiye’nin Avrupa Birliğine Katılım Sürecine İlişkin 2002 yılı İlerleme Raporu. Ankara
• ECHA (2013). ECHA General Leaflet. Erişim 14.03.2016, http://echa.europa.eu/documents/10162/13556/echa_general_leaflet_en.pdf
• Ekonomi, M. (1997) “Maastricht Antlaşması’ndan Önce Birliğin Sosyal Politikaları”, Avrupa Birliği’nin Politikaları ve Türkiye Semi-neri, ÇMİS Yayını, Ankara 1997
• ENETOSH. ENETOSH General Leaflet. Erişim 14.03.2016, http://www.enetosh.net/files/186/EN_ENETOSH_Imageflyer_2012_1.pdf
• ENSHPO. Erişim 14.03.2016 http://www.enshpo.eu/about-us
• Erdoğan, G. (2008). Avrupa sosyal şartı ve gözden geçirilmiş Avrupa sosyal şartı. TBB Dergisi, 77, 123-165
• Erginbaş, E.(2010). Avrupa Birliği’nin Türkiye’de is sağlığı ve güvenliğine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2010
• ETUC (2001). A New Impetus for community occupational health policy. Bruxelles: European Trade Union Technical Bureau for Health and Safety
• EU Communities, (1993). Green paper european social policy. Luxembourg: Office of Social Publications of European Communities
• EU Communities, (2002). Adapting to change in work and society: A new community strategy on health and safety at work 2002-2006. Erişim 14.03.2016, http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/ ?uri=CELEX:52002DC0118&from=EN
• EU Communities (2007). Improving quality and productivity at work: Com-munity strategy for 2007-2012 on health and safety at work. Erişim 14.03.2016, http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=COM:2007:0062:FIN:en:PDF
• EU Communities (1995). Communication from the commission on a commu-nity program concerning safety, hygiene and health at work 1996-2000. Official Journal, 95/0155 (CNS).
• EU-OSHA (1997). Annual Report 1996. Luxembourg: Office of Official Publications of the European Communities
• EU-OSHA (1998). Annual Report 1997. Luxembourg: Office of Official Publications of the European Communities
• EU-OSHA (1999). Annual Report 1998. Luxembourg: Office of Official Publications of the European Communities
• EU-OSHA, (2003-A). Commission recommendation of concerning the European schedule of occupational diseases (2003). Official Jour-nal, 2003/670/EC.
• EU-OSHA (1989). Council directive on the introduction of measures to encourage improvements in the safe and health of the workers at work (1989). Official Journal, 89/391/EEC.
• EU-OSHA, Council recommendation of concerning the ımprovement of the protection of the health and safety at work of self-employed workers (2003). Officail Journal, 2003/134/EC.
• EUROSHNET. Erişim 14.03.2016, http://www.euroshnet.eu/portal_objectives.php
• Gerek, Nüvit, (2006). İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği, İstanbul: Anadolu Üniversitesi Yayını No: 1676.
• Resmi Gazete, (2007), Gözden geçirilmiş avrupa sosyal şartı (2007). T. C. Resmi Gazete, 11907, 9 Nisan 2007, http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2007/04/20070409-1.htm
• Günuğur, H. (2007). Avrupa Birliği. Ankara: Avrupa Ekonomik Danışma Merkezi Yayını
• Güvenliçalışma, http://www.guvenlicalisma.org/index.php?option=com_connt&viearticle&i, Çevrimiçi 07.04.2016
• Hollmen, J. (2009). İş sağlığı ve güvenliği alanındaki AB direktifleri ve müktesebatın üstlenilmesinde karşılaşılan sorunlar. AB Müktesebatı Uluslararası Semineri: İş Sağlığı ve Güvenliği ve Çevre, 17-70. Ankara: TİSK Yayınları
• ILO, http://www.ilo.org/ankara/conventions-ratified-by-turkey/WCMS_377312/lang--tr/index.htm, Çevrimiçi, 07.04.2016.
• Işıklı, A. (1967). Toplu iş sözleşmeleri ve Türkiye ekonomisi içindeki yeri. An-kara: Ankara Üniversitesi Yayınları
• Resmi Gazete, (1971), İş kanunu, T. C. Resmi Gazete, 1475, 25 Ağustos 1971.
• Kabakçı, M. (2009). AB İş hukukunda işverenin iş sağlığı ve güvenliğiyle ilgili temel yükümlülükleri ve Türk mevzuatına uyumu. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul
• Kalyoncu, G. (2007). Avrupa Birliği sürecinde Türkiye’de işçi sağlığı ve iş güvenliği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara
• Karluk, R. (1996). Avrupa Birliği ve Türkiye. İstanbul: İMKB
• Kayagil, M. E., (2015). Türkiye – AB müzakere sürecinde sosyal politikada yaşanan gelişmeler. Çalışma Dünyası Dergisi, Labour World, 2, 34-58.
• Kılıç, C. ve Bülbül, O. G. (2013). İş sağlığı ve güvenliğinde gelinen nokta ve devam eden aksaklıklar. Çimento Endüstrisi İşverenleri Sen-dikası, 27(6), 6-23.
• Korkut, G. ve Tetik A. (2013). 6331 sayılı iş sağlığı ve güvenliği kanunu’nun getirdiği yenilikler. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 18(3), 455-474.
• Nicholsan, P. J. (2002). Occupational health in European Union. Society of Occupational Medicine, 52(2), 80-84
• Oğuz,Ş. K. (1990), Avrupa topluluğu’nda sosyal politika ve sosyal güvenlik sistemleri. İstanbul: İKV Yayını.
• Ökütçü, D. (2006). Son dönem AB-Türkiye ilişkileri ve sosyal politika. Mercek, 42, 46-49
• Özarslan, B. (2005). Avrupa birliği komisyonu. Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, 5(2), 229-246
• Özdemir, S. (2007). AB müzakere sürecinin Türk çalışma hayatına etki-leri. Erişim 09.03.2016, yerel-sen.org.tr/_resimler_/haberler/SuleymanOzdemir.doc
• Özgürce, G., Demirkaya, H., Eryiğit, N. (2014). Avrupa Birliği’ne Uyum Çerçevesinde Türkiye’de Çalışma Hayatında Kurullar Aracılığıyla Yönetime Katılma: İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulları Kocaeli Örneği. International Journal of Social and Economic Scien-ces, 4(1), 58-69
• Pirler, B (2007). Editörden: İş sağlığı ve güvenliğinde AB’ye uyum. İşveren, 45, 6
• Piyal, B. (2009). İş sağlığı ve güvenliğinde Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne uyum sorunu. Ankara: Belediye-İş Yayınları
• Resmi Gazete, http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/06/20120630-1.htm, Çevrimiçi, 07.04.2016.
• Schröder, H. (2006). Türkiye’nin dinamik nüfusunun tüm potansiyelini kullanması gerekmektedir. AB Türkiye Görünüm, 2, 8
• Seratlı, G. B. (2004). 4857 sayılı iş kanununa göre iş sağlığı ve güvenliği. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 53(2), 197-245
• Süzek, S.(2012). İş hukuku. İstanbul: Beta Yayınları
• TBMM (1983). I. Özal hükümeti programı. Erişim 10.03.2016, https://www.tbmm.gov.tr/hukumetler/HP45.htm
• TBMM (1989). Akbulut hükümeti programı. Erişim 10.03.2016, https://www.tbmm.gov.tr/hukumetler/HP47.htm
• TBMM (1991). I. Yılmaz hükümeti programı. Erişim 10.03.2016, https://www.tbmm.gov.tr/hukumetler/HP48.htm
• Tokol, A. (2011). Türk endüstri ilişkileri tarihi. Bursa: Dora Yayınları.
• TTB. (2016). İşçi sağlığı ve iş güvenliği yasa tasarısı kabul edilemez. Erişim 08.03.2016 http://iyh.istabip.org.tr/index.php?option=com_content&view=article&id=226:isci-sagligi-ve-is-guvenligi-kanun-tasarisi-kabul-edilemez
• Uçkan, B. (2005). Avrupa Birliği’nde sosyal diyalog: Danışma komiteleri’nden çerçeve antlaşmalara. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 55(1), 249-270
• Vogel, L., PAOLI, P. (2006). New scope for the Community health and safety at work strategy 2007-2012. Brussels: ETUI
• Vogel, L. (2007a). A Critical look at the health and safety at work strategy 2007-2012. Hesa Newsletter, 33, 14-22
• Vogel, L. (2007b). European health and safety strategy: The commis-sion misses ıts target. Erişim 10.03.2016, https://www.etuc.org/press/european-health-and-safety-strategy%C2%A0-commission-misses-its-target#.Vup-XuKLRqM
• Yılmaz, F. (2009). Küreselleşme sürecinde gelişmekte olan ülkelerde ve Türkiye’de iş sağlığı ve güvenliği. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 6(1). Erişim: http://www.insanbilimleri.com
• Yılmaz, F. (2009). Avrupa Birliği ve Türkiye’de iş sağlığı ve güvenliği: Türkiye’de iş sağlığı ve güvenliği kurullarının etkinlik düzeyi-nin ölçülmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversi-tesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Ana Bilim Dalı, İstanbul.