Bitki Sıklığının Fesleğende (Ocimum basilicum L.) Herba Verimi ve Uçucu Yağ İçeriği Üzerine Etkisi

Yıl 2017, Cilt: 7 Sayı: 2, 253 - 265, 15.12.2017

İsrafil Köse Şevket Metin Kara Mehmet Muharrem Özcan

Öz

Bu çalışma farklı bitki sıklıklarının fesleğende (Ocimum basilicum L.) herba verimi ve uçucu
yağ içeriği üzerine etkilerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Tesadüf bloklarında bölünmüş
parseller deneme desenine göre 3 tekerrürlü olarak yürütülen tarla denemesinde ana parsellerde
sıra arası (30, 40 ve 50 cm), alt parsellerde ise sıra üzeri mesafeler (10, 20 ve 30 cm) yer
almıştır. Araştırmada çiçeklenme döneminde olmak üzere 2 biçim yapılmış ve bitki boyu, yeşil
herba verimi, kuru herba verimi, kuru yaprak verimi ve uçucu yağ içeriği incelenmiştir. Ele
alınan hiçbir özellikte sıra arası mesafenin etkisi önemli çıkmamış, buna karşılık uçucu yağ
içeriği dışındaki bütün özelliklerde sıra üzerinin etkisi önemli olmuştur. Sıra üzeri mesafe
daraldıkça (10 cm) bitki boyu, yeşil herba verimi, kuru herba verimi ve yeşil yaprak verimi
önemli ölçüde artmış ve özellikle geniş sıra arası mesafede (50x10 cm) bu artışlar çok daha
belirgin olmuştur. Sonuç olarak, yüksek herba ve yaprak verimi için fesleğenin 50x10 cm veya
40x20 sıra arası-sıra üzeri mesafede yetiştirilmesi önerilebilir. 

Anahtar Kelimeler

Fesleğen, Reyhan, Sıra arası, Sıra üzeri

The Effect of Plant Density on Herb Yield and Essential Oil Content of Basil (Ocimum basilicum L.)

Öz

This study was carried out to determine the effect of plant density on herbage yield and volatile
oil content of sweet basil (Ocimum basilicum L.). A field experiment in split-plot design with
three replications was carried out with intra-row spacing (30, 40 and 50 cm) allocated to main
plots and inter-row spacing (10, 20 and 30 cm) allocated to sub-plots. In the study, the plants
were harvested 2 times at flowering stage and plant height, fresh herb yield, dry herb yield, dry
leaf yield and essential oil content were evaluated. The effect of inter-row spacing on none of
the attributes studied was found to be non-significant, while the intra-row spacing effect was
significant for all traits except volatile oil content. Plant height, fresh herb yield, dry herb yield
and dry leaf yield increased significantly in narrower intra-row spacing (10 cm) and in wider
row spacing of 50x10 cm this increase was much more apparent. As result, it was concluded
that 50x10 cm or 40x20 row spacing arrangements would be used for high herb and leaf yield in
basil production. 

Anahtar Kelimeler

Basil, Intra-row spacing, Inter-row spacing, Volatile oil

Kaynakça

• 1. Acar, M., & Gizlenci, Ş. 2006. Tarımsal araştırmacılar için JMP kullanımı. Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü, Samsun, 70s.
• 2. Anonim, 2015. Ordu Meteoroloji Müdürlüğü Kayıtları, Ordu.
• 3. Arabacı, O.,& Bayram, E. 2004. The effect of nitrogen fertilization and different plant densities on some agronomic and technologic characteristic of Ocimum basilicum L. (Basil). Journal of Agronomy, 3(4): 255-262.
• 4. Baydar, H. 2009. Tıbbi ve aromatik bitkiler bilimi ve teknolojisi. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 51: 122-123.
• 5. Ceylan, A. 1997. Tıbbi bitkiler II (Uçucu yağ içerenler). Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, No:481, İzmir, 289s.
• 6. Ekren, S., Sönmez, Ç., Sancaktaroğlu, S.,& Bayram, E. 2009.Farklı dikim sıklıklarının fesleğen (Ocimum basilicumL.) bitkisinin verim ve kalite özellikleri üzerine etkisi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 46(3): 165-173.
• 7. Erşahin, L., 2006, Diyarbakır ekolojik koşullarında yetiştirilen fesleğen (Ocimum basilicum L.) popülasyonlarının agronomik ve kalite özellikleri. Yüksek LisansTezi, Çukuruova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı, Adana.
• 8. Maboko, M. M., & DuPlooy C. P., 2013. High-plant density planting of basil (Ocimum basilicum) during summer/fall growth season improves yield in a closed hydroponic system, Pretoria, South Africa.
• 9. Nacar, Ş., & Tansı. S. 1997. Essential oil composition at different basil (Ocimum basilicumL.) origins from Mediterranean Region. 28th International Symposium on Essential Oils. Eskişehir, Türkiye.
• 10. Özcan M., & Erkmen O., 2001. Antimicrobial Activity of the Essential Oils of Turkish Plant Spices, Eur Food Res Technol, 212, 658-660.
• 11. Pirkouhi M. G., Nobahar A., & Dadashi M. A., 2012. Effects of Variety, planting pattern and density of plant phenology traits basil plants (Ocimum basilicum L.), Rasht, Iran.
• 12. Sadeghi S.,Rahnavard A., & Ashrafi Z. Y. 2009.The effect of plant-density and sowing date on yield of Basil (Ocimum basilicumL.) In Iran, İran.
• 13. Telci, İ. 2005. Reyhan (Ocimum basilicum L.) genotiplerinde uygun biçim yüksekliklerinin belirlenmesi Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 22(2): 77-83.
• 14. Telci, İ., Bayram E., Yılmaz G., & Avcı A.B. 2005. Türkiye’de kültürü yapılan yerel fesleğen (Ocimum spp.) genotiplerinin morfolojik, agronomik ve teknolojik özelliklerinin karakterizasyonu ve üstün bitkilerin seleksiyonu (Sonuç Raporu), TOGTAG-3102 No’ lu Proje. TÜBİTAK