Eş Zamanlı Olmayan Gelişimin Üstün Yetenekli Çocuklardaki Görünümü Üzerine Bir Örnek Olay Çalışması

Yıl 2017, Cilt: 18 Sayı: 01, 89 - 108, 24.03.2017

Adile Gülşah Saranlı

https://doi.org/10.21565/ozelegitimdergisi.300060

Cited By: 5

Öz

Üstün
yetenekli çocuklar, belirli gelişim alanlarında yaşıtlarından daha üst seviyede
performans gösteren çocuklar olarak tanımlanırlar ve gelişimsel olarak tüm
alanlarda üstün oldukları önyargısı oldukça yaygındır. Hâlbuki üstün yetenekli
bir çocuk bazı gelişimsel alanlarında yaşıtlarından üstün olup, diğerlerinde ortalama,
hatta daha geride bir gelişim sergiliyor olabilir. Bu duruma “üstün yeteneklilerde görülen eş zamanlı
olmayan gelişim” denmektedir. “Eş zamanlı olmayan gelişim” kavramı özel
gereksinimli gruplarda oldukça önemsenmekte ve farklı çalışmalara konu
olmaktadır. Buna karşın bu kavramın üstün yetenekliler grubundaki görünümü ve
yapılabilecekler hakkında çok fazla derleme, örnek olay çalışması veya uygulama
çalışması bulunmamaktadır. Bu çalışmada üstün yetenekli çocukları tanımlayan ve
çoğunlukla yeterince bilgi sahibi olunmayan önemli kavramlardan olan eş zamanlı
olmayan gelişim kavramı ayrıntılarıyla ele alınarak bu konudaki sorunlar ve
çözüm yolları ortaya konmaya çalışılmıştır. Çalışmada 5 yaş 3 aylık Rüzgâr
rumuzlu üstün potansiyelli çocuğun eş zamanlı olmayan gelişim örüntüsü örnek
olay çalışması yöntemiyle sunulmuştur. Bu çalışmanın özellikle erken yaştaki
üstün potansiyelli çocukların tanılanmaları, sosyo-duygusal gelişimlerinin
desteklenmesi, ailelerin ve öğretmenlerin akademik ve sosyal anlamda çocuğun
davranışlarını anlaması ve oluşabilecek sorunların baştan çözümlenebilmesinde
pek çok yararlı bilgiyi sağlayacağı düşünülmektedir. Çalışmanın sonuç kısmında
ortaya çıkan tabloya göre oluşturulabilecek erken müdahale yolları tartışılarak
bu konularla ilgilenen öğretmenlere, ailelere ve uzmanlara öneriler
getirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Üstün potansiyel, üstün yetenek, eş zamanlı olmayan gelişim, erken müdahale, örnek olay çalışması

Kaynakça

• Adler, D. A. (2006). The effects of participating in support groups focusing on parenting gifted children (Doctoral dissertation). Retrieved from https://etd.ohiolink.edu/pg_10?0:NO:10:P10_ACCESSION_NUM:kent1161881173
• Ataman, A. (2003). Özel eğitim/sorunlar, yaklaşımlar, öneriler: Üstün yetenekli/zekâlı çocuk ile yaşamak. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim Dergisi, 4(39), 17-20.
• Cresswell, J. W. (2007). Qualitative inquiry and research design (2nd ed.). Thousand Oaks, CA; Sage.
• Dağlıoğlu, E. (2004). Okul öncesi çağdaki üstün yetenekli çocukların eğitimleri. I. Türkiye Üstün Yetenekli Çocuklar Kongresi’nde sunulan sözlü bildiri. ustunyeteneklicocuk.org/bildiri.docinternet adresinden elde edilmiştir.
• Davis, G. A., Rimm, S. B., & Siegle, D. (2011). Education of the gifted and talented (6th edition). New Jersey, NJ: Pearson Education.
• Denver (2016). Denver gelişim testi. http://www.gcn.org.tr/tr/denver-ii-test adresinden elde edilmiştir.
• Johnsen, S. K. (2005). Identifying gifted students: A step-by-step guide. In F. A. Karnes & K. R. Stephens (Eds.), Practical strategies series in gifted education (pp. 6-20). Waxo, TX: Prufrock Press.
• Karakuş, F. (2010). Üstün yetenekli çocukların anne babalarının karşılaştıkları güçlükler. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 127-144.
• Kaya, F. (2015). Öğretmenlerin üstün zekâ kavramı ve üstün zekâlı öğrencilerin özel gereksinimleri. Eğitim ve Bilim, 40(177), 59-74.
• Kazak-Berument, S., & Güven, A. G. (2013). Türkçe ifade edici ve alıcı dil (TİFALDİ) testi: Alıcı dil kelime alt testi standardizasyon ve güvenilirlik-geçerlik çalışması. Türk Psikiyatri Dergisi, 24(3), 192-201.