Evaluation of alternative public transportation systems in Izmit urban transportation via axiomatic design method

Yıl 2016, Cilt: 22 Sayı: 1, 54 - 63, 29.02.2016

Gülşen Akman Atakan Alkan

Öz

In the world and in our country, most of urban transportation is performed by public transportation. Public transportation is a system which provides transportation easiness and opportunity to people, not to vehicles. Therefore, giving priority to public transportation system is necessary in organizing urban transportation. In this study, in order to reduce traffic intensity and to facilitate passenger transportation in Izmit urban transportation, It is tried to determine appropriate public transportation system. For this, firstly, alternatives which could be used for public transportation were determined. These alternatives are metro, metrobus, tram, light rail system and monorail. Afterwards, the variables affecting decision making about public transportation were determined. These variables are cost, transportation line features, vehicle characteristics, sensitivity to environment and customer satisfaction. Lastly, most appropriate public transportation system is proposed by using the axiomatic design method. As a result, light trail system and metrobus are determined as the most appropriate alternatives for Izmit public transportation system.

Keywords: Urban transportation, Multi criteria decision making, Axiomatic design

Anahtar Kelimeler

-

İzmit kent içi ulaşımda alternatif toplu taşıma sistemlerinin aksiyomlarla tasarım yöntemi ile değerlendirilmesi

Öz

Dünyada ve ülkemizde kent içi ulaşımın büyük bir bölümü toplu taşımacılıkla gerçekleştirilmektedir. Toplu taşıma, araçlara değil, insanlara ulaşım kolaylığı ve olanağı sağlayan bir sistemdir. Bu nedenle kent içi ulaşımın düzenlenmesinde toplu taşıma sistemlerine öncelik vermek gerekmektedir. Bu çalışmada İzmit kent içi ulaşımda trafik yoğunluğunun azaltılmasına ve yolcu taşımacılığının kolaylaştırılmasına yönelik olarak hangi toplu taşıma aracının daha uygun olduğu belirlenmeye çalışılmıştır. Bunun için öncelikle toplu taşıma için kullanılabilecek alternatifler belirlenmiştir. Bu alternatifler, metro, metrobüs, tramway, hafif raylı sistemler ve monoraydır. Devamında toplu taşıma konusunda karar vermeyi etkileyen değişkenler belirlenmiştir. Bu değişkenler; maliyet, ulaşım hattı özellikleri, araç özellikleri, çevreye duyarlılık ve müşteri memnuniyetidir. Son olarak aksiyomlarla tasarım yöntemi kullanılarak, en uygun toplu taşıma sistemi konusunda öneride bulunulmuştur. Yöntemin uygulanması sonucunda Hafif Raylı Sistemler ve Metrobüs, İzmit Toplu Taşıma sistemi yapısı için en uygun alternatifler olarak belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler: Kent içi ulaşım, Çok kriterli karar verme, Aksiyomlarla tasarım

Anahtar Kelimeler

Kent içi ulaşım, Çok kriterli karar verme, Aksiyomlarla tasarım

Kaynakça

• Özer D, Kocaman S. “İstanbul’un Kent İçi Ulaşımı: Mevcut Durum, Sorunlar ve Öneriler”. Civilacademy, 6(3), 77-89, 2008.
• Özçelik S. “Şehir İçi Ulaşım ve Otomotiv Sektörü”. TAYSAD Dergi, 13(60), 4, 2011.
• Lorasokkay MA, Ağırdır L. “Konya Kentiçi Toplu Taşım Sisteminde Otobüslerin Sorunları ve Çözüm Önerileri”. e-Journal of New World Sciences Academy Engineering Sciences, 6(4), 1074-1085, 2011.
• Abbasgil E. İstanbul’daki Toplu Taşımacılık Kapsamında Raylı Sistemlerin Değerlendirmesi (Esenler-Aksaray Hızlı Tramvay Örneği). Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul, Türkiye, 1991.
• DPT. “Ulaştırma Özel İhtisas Komisyonu Kentiçi Ulaşım Alt Komisyonu Raporu”. T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı, Ankara, Türkiye, DPT: 2388-ÖİK: 451, 1995.
• Fidan A. “Sürdürülebilir Toplu Ulaşım Sistemi ve Önemi”. Kent Akademisi Kent Kültürü ve Yönetimi / Elektronik Dergi, 4, 2011.
• Baykan N, Haldenbilen S, Murat YŞ. “Denizli İlinin Kentiçi Ulaşım Sorunları ve Çözüm Önerileri”. 4. Ulaştırma Kongresi, Denizli, Türkiye, 3-5 Haziran 1998.
• Gökdağ M. “Kentsel Ulaşımda Karayolu ve Raylı Taşıma Sistemlerinin Bazı Önemli Faktörlere Göre Karşılaştırılması”. II. Ulaşım ve Trafik Kongresi-Sergisi, Ankara, Türkiye, 29 Eylül-2 Ekim 1999.
• KBB Ulaşım Daire Başkanlığı. “Kocaeli Ulaşım Ana Planı Öncelikli Toplu Taşıma Sistemleri Ön Proje ve Fizibilite Etütlerinin Hazırlanması Kocaeli Ulaşım Ana Planı Sonuç Raporu”. Kocaeli Belediye Başkanlığı, Ulaşım Daire Başkanlığı, Kocaeli, Türkiye, 2012.
• AREM. “Kentiçi Ulaşım ve Trafik Hizmetlerinin Yeniden Yapılandırılması ve Bazı Trafik Hizmetlerinin Yerel Yönetimlere Devri Araştırması” Proje Raporu, Ankara, Türkiye, 2014.
• Ilıcalı M, Camkesen N, Dündar S. “Kentiçi Ulaşımda Toplu Taşımanın Önemi ve İstanbul Örneği”. İzmir Ulaşım Sempozyumu, İzmir, Türkiye, 8-9 Aralık 2009.
• Celik E, Aydin N, Gumus AT. “A Multiattribute Customer Satisfaction Evaluation Approach for Rail Transit Network: A Real Case Study for Istanbul, Turkey”. Transport Policy, 36, 283-293, 2014.
• Celik E, Bilisik ÖN, Erdogan M, Gumus AT, Baracli H. “An Integrated Novel Interval Type-2 Fuzzy MCDM Method to İmprove Customer Satisfaction in Public Transportation for İstanbul”. Transportation Research Part E, 58, 28-51, 2013.
• Cirit F. Sürdürülebilir Kent içi Ulaşım Politikaları ve Toplu Taşıma Sistemlerinin Karşılaştırılması. Uzmanlık Tezi, T.C. Kalkınma Bakanlığı İktisadi Sektörler ve Koordinasyon Genel Müdürlüğü, Ankara, Türkiye, 2014.
• Saatçioğlu C, Yaşarlar Y. “Kentiçi Ulaşımda Toplu Taşımacılık Sistemleri: İstanbul Örneği”. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3(3), 117-144, 2012.
• Tanış M, Öğüt KM. "Orta Ölçekli Kentler için Toplu Taşıma Seçeneklerinin Teknik ve Mali Karşılaştırması". 5. Kentsel Altyapı Ulusal Sempozyumu, Hatay, Türkiye, 2-3 Kasım 2007.
• Şenlik İ. “Kent İçi Raylı Ulaşım Sistemlerinin Değerlendirilmesi”. EMO Samsun Şubesi Haber Bülteni, 14, 23-26, 2013.
• Gumus AT, Yilmaz G. “Sea Vessel Type Selection Via an Integrated VAHP–ANP Methodology for High-Speed Public Transportation in Bosphorus”. Expert Systems with Applications, 37(6), 4182-4189, 2010.
• Aydın S, Kahraman C. “Vehicle Selection for Public Transportation Using an Integrated Multi Criteria Decision Making Approach: A Case of Ankara”. Journal of Intelligent & Fuzzy Systems, 26(5), 2467–2481, 2014.
• Yılmaz E. “Aksiyomlarla Tasarım İlkeleri Yardımıyla Kentiçi Toplu Taşıma Sistemlerinin Tasarımı”. Uludağ Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, 11(1), 9-26, 2006.
• IETT. “İstanbul Elektrik Tramvay ve Tünel İşletmeleri”. http://www.iett.gov.tr (12.10.2012).
• Kıllıoğlu ME. İstanbul Metrobüs Sisteminin Kapasitesinin Artırılması için Alınması Gerekli Önlemler. Yüksek Lisans Tezi, Bahçeşehir Üniversitesi, İstanbul, Türkiye, 2010.
• Ayözen YE. Metro Projelerinde Boyuna Eğimin Yatırım ve İşletme Maliyetleri Üzerindeki Etkisinin Araştırılması. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul, Türkiye, 2012.
• Öncü E. “Dünyada ve Ülkemizde Kentiçi Raylı Sistem Deneyimleri Işığında İzmir Projelerinin Değerlendirilmesi”. İzmir Ulaşım Sempozyumu, İzmir, Türkiye, 8-9 Aralık 2009.
• Kocaeli Valiliği. “Kocaeli Emniyet Müdürlüğü”. http://www.kocaeli.gov.tr/default_B0.aspx?content= 1015 (10.01.2014).
• TUİK. “Seçilmiş Göstergelerle Kocaeli 2012”. Türkiye İstatistik Kurumu, Ankara, Türkiye, 2012.
• Yüksel Proje-Ulaşım Art. “İzmit Kentiçi Trafik ve Ulaşım Düzenleme Projesi Olan Toplu Taşıma Sisteminin Yeniden Yapılanması İşi Raporu”. Yüksel Proje-Ulaşım Art, İzmit, 2008.
• TUIK. “Motorlu Kara Taşıtları İstatistikleri”. TUIK Kocaeli Bölge Müdürlüğü Haber Bülteni, Ankara, Türkiye, 65, 2013.
• KBB Ulaşım Daire Başkanlığı. “Kocaeli Ulaşım Ana Planı Öncelikli Toplu Taşıma Sistemleri Ön Proje ve Fizibilite Etütlerinin Hazırlanması, Yeni Bilgilerin Toplanması Çalışması Raporu”, KBB Ulaşım Daire Başkanlığı, Kocaeli, Türkiye, 2011.
• KBB Ulaşım Daire Başkanlığı. “Kocaeli Ulaşım Ana Planı Öncelikli Toplu Taşıma Sistemleri Ön Proje ve Fizibilite Etütlerinin Hazırlanması Mevcut Bilgilerin Toplanması Çalışması Raporu”, KBB Ulaşım Daire Başkanlığı, Kocaeli, Türkiye, 2010.
• KBB Ulaşım Daire Başkanlığı, “Kocaeli Ulaşım Ana Planı Öncelikli Toplu Taşıma Sistemleri Ön Proje ve Fizibilite Etütlerinin Hazırlanması Kocaeli Ulaşım Ana Planı Sonuç Raporu”, KBB Ulaşım Daire Başkanlığı, Kocaeli, Türkiye, 2012.
• Suh NP. The Principles of Design. New York, USA, Oxford University Press, 1990.
• Suh NP. “Aximatic Design Theory for Systems”. Research in Engineering Design, 10(4), 189-209, 1998.
• Özel B, Özyörük B. “Bulanık Aksiyomatik Tasarım ile Tedarikçi Firma Seçimi”. Gazi Üniversitesi Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi Dergisi, 22(3), 415-423, 2007.
• Kulak O, Kahraman C. “Fuzzy Multi-Attribute Selection Among Transportation Companies Using Axiomatic Design and Analytic Hierarchy Process”. Information Sciences, 170(2-4), 191-210, 2005.
• Suh NP. “Ergonomics, Axiomatic Design and Complexity Theory”. Theoretical Issues in Ergonomics Science, 8(2), 101-121, 2007.
• Helander M. G. ve Lin L. ”Axiomatc Design in Ergonomics and an Extension of the Information Axiom”. Journal of Engineering Design, 13(4), 321-339, 2002.
• Bang IC, Heo G. “An Axiomatic Design Approach in Development of Nanofluid Coolants”. Applied Thermal Engineering, 29(1), 75-90, 2009.
• Lee J, Shin H. “Parameter Design of Water Jet Nozzle Utilizing Independence Axiom”. Proceedings of the Institution of Mechanical Engineers, Part E: Journal of Process Mechanical Engineering, 222(3), 157-169, 2008.
• Tang D, Zhang G, Dai S. “Design as Integration of Axiomatic Design and Design Structure Matrix”. Robotics and Computer-Integrated Manufacturing, 25(3), 610-619, 2009.
• Kulak O, Durmuşoğlu MB. “Hücresel Üretim Sistemleri Tasarımı için Aksiyomlarla Tasarım Prensiplerine Dayalı Bütünsel Bir Yöntem”. İTÜ Mühendislik Dergisi, 3(6), 33-46, 2004.
• Schnetzler MJ, Sennheiser A, Schonsleben P. “A Decomposition-Based Approach for the Development of A Supply Chain Strategy”. International Journal of Production Economics, 105(1), 21-42, 2007.
• Celik M, Kahraman C, Cebi S, Er ID. “Fuzzy Axiomatic Design-Based Performance Evaluation Model for Docking Facilities in Shipbuilding Industry: The Case of Turkish Shipyards”. Expert Systems with Applications, 36(1), 599-615, 2009.
• Kulak O. “A Decision Support System for Fuzzy MultiAttribute Selection of Material Handling Equipments”. Expert Systems with Applications, 29(2), 310-319, 2005.
• Kim SJ, Suh NP, Kim S. “Design of Software Systems Based on AD”. Robotics and Computer-Integrated Manufacturing, 8(4), 243-255, 1991.
• Kulak O, Kahraman C. “Fuzzy Multi-Attribute Selection among Transportation Companies Using Axiomatic Design and Analytic Hierarchy Process”. Information Sciences, 170(2-4), 191-210, 2005.
• Chen D, Chu X, Sun X, Li Y, Su Y. “An Information Axiom Based Decision Making Approach Under Hybrid Uncertain Environments”. Information Sciences, 312, 25-39, 2015.
• Kahraman C, Çebi S. “A New Multi-Attribute Decision Making Method: Hierarchical Fuzzy Axiomatic Design”. Expert Systems with Applications, 36(3), 4848-4861, 2009.